પ્રતીકાત્મક તસ્વીર / PEXELS

ભારતીય અમેરિકન સમુદાયમાં ‘થર્ડ કલ્ચર કિડ્સ’નો અનોખો સમૂહ 

ભારતીય અમેરિકન સમુદાયમાં એક વિશિષ્ટ જૂથ ‘થર્ડ કલ્ચર કિડ્સ’ (TCKs) તરીકે ઓળખાય છે. આ એવા લોકો છે જેઓ ક્યારેય અમેરિકાની બહાર રહ્યા નથી, પરંતુ તેમના ભારતીય વારસા અને અમેરિકન ઉછેરના મિશ્રણમાંથી ઉદ્ભવેલી એક ‘ત્રીજી સંસ્કૃતિ’માં જીવન જીવે છે. બીજી પેઢીના ભારતીય અમેરિકનો માટે, તેમની સંસ્કૃતિ ન તો સંપૂર્ણ ભારતીય છે કે ન તો સંપૂર્ણ અમેરિકન, પરંતુ એક વિશિષ્ટ ‘ત્રીજી સંસ્કૃતિ’ છે, જે તેમના દૃષ્ટિકોણ અને અનુભવોને આકાર આપે છે. આ ‘બે વચ્ચેની’ સ્થિતિ એક સાથે ઉત્સાહજનક અને પડકારજનક હોઈ શકે છે. ન્યૂ ઇન્ડિયા અબ્રોડે કેટલાક ભારતીય અમેરિકનો સાથે વાત કરી જેઓ પોતાને ‘થર્ડ કલ્ચર કિડ્સ’ તરીકે ઓળખે છે. આ રહ્યું તેમનું કહેવું.  

થર્ડ કલ્ચર કિડ્સ’: ભારતીય સંસ્કૃતિનો પ્રભાવ
સામાન્ય રીતે, બીજી પેઢીના ભારતીય અમેરિકનોના ઘરોમાં ભારતીય સંસ્કૃતિનો પ્રભાવ ખૂબ ઊંડો હોય છે. તેઓ મોટાભાગે ભારતીય મૂલ્યો જેવા કે વડીલોનું સન્માન, શૈક્ષણિક સફળતા પર ધ્યાન અને પ્રાચીન સાંસ્કૃતિક પરંપરાઓનું પાલન કરવા સાથે ઉછરે છે. ઘણીવાર તેઓ ભારતીય ધાર્મિક તહેવારોમાં ભાગ લે છે, શાસ્ત્રીય નૃત્ય કે સંગીત શીખે છે અને ભારતીય ભોજનની પ્રશંસા કરે છે. જોકે, તેમનું રોજિંદું જીવન અમેરિકન પૉપ સંસ્કૃતિ, રીતરિવાજો અને શૈક્ષણિક વ્યવસ્થામાં ડૂબેલું હોય છે.

લૉસ એન્જલસમાં રહેતી 35 વર્ષીય ઇન્વેસ્ટમેન્ટ બેન્કર પ્રિયા પટેલ પોતાના બાળપણ વિશે જણાવે છે: “મોટી થતી વખતે મને લાગતું કે મારું જીવન બે ભાગમાં વહેંચાયેલું છે. ઘરે, બધું ભારતીય મૂલ્યો, પરંપરાઓ અને હિન્દી બોલવા પર આધારિત હતું. બહાર, શાળામાં અને બિન-ભારતીય મિત્રો સાથે, હું વધુ અમેરિકન હતી. નાનપણમાં, મને મારી બે ઓળખ વચ્ચે ઘણો સંઘર્ષ થતો હતો. પણ હવે, હું બંને ઓળખ વચ્ચે સરળતાથી આવજા કરું છું અને મને ગર્વ છે કે મારા માતા-પિતાએ મને હિન્દી અને ભારતીય સંસ્કૃતિ શીખવી.”  

ભારતીય કે અમેરિકન?
નિઃશંકપણે, ઓળખની શોધ એ ‘થર્ડ કલ્ચર કિડ્સ’ના અનુભવનો મહત્ત્વનો ભાગ છે. ભારતીય સંસ્કૃતિની અપેક્ષાઓ અને અમેરિકન સંસ્કૃતિની વચ્ચે સંતુલન સાધવાથી આંતરિક સંઘર્ષ અને પોતે ખરેખર ક્યાંના છે તેવા પ્રશ્નો ઉભા થઈ શકે છે. કેટલાકને એક ઓળખ પસંદ કરવાનું દબાણ અનુભવાય છે, જ્યારે અન્ય બંનેને એકીકૃત કરવાનો પ્રયાસ કરે છે.  

ન્યૂયોર્કમાં રહેતા 20 વર્ષીય મેનેજમેન્ટ કન્સલ્ટન્ટ અક્ષય વર્મા કહે છે: “મારા માતા-પિતાએ હંમેશાં ખાતરી કરી કે અમે અમારા મૂળ સાથે જોડાયેલા રહીએ. અમે હિન્દી ક્લાસમાં જતા, દિવાળી અને હોળી અમારા સમુદાય સાથે ઉજવતા, અને મારી મમ્મી અદ્ભુત ભારતીય ભોજન બનાવે છે. પરંતુ હું બેઝબોલ પણ રમ્યો, સમર કેમ્પમાં ગયો, અને મારા મોટાભાગના મિત્રો અમેરિકન હતા. આ ઉછેરે મને એક વિશિષ્ટ રીતે સમૃદ્ધ કર્યો છે, જેને ફક્ત ભારતીય કે ફક્ત અમેરિકન વ્યક્તિ સંપૂર્ણ રીતે સમજી શકે નહીં.”  

થર્ડ કલ્ચર કિડ્સ’: સમુદાયની શોધ
અન્ય સમુદાયોની જેમ, ‘થર્ડ કલ્ચર કિડ્સ’ માટે પણ સમાન વિચારધારા ધરાવતા લોકોને શોધવું મહત્ત્વનું છે. તેઓ ઘણીવાર કૉલેજની ભારતીય વિદ્યાર્થી સંસ્થાઓ, સાંસ્કૃતિક સંગઠનો અને ઑનલાઇન ફોરમ્સમાં સમાન વિચારોવાળા લોકો સાથે જોડાય છે. આ તેમને એવો સમુદાય આપે છે જ્યાં તેઓ પોતાના અસલી રૂપમાં રહી શકે છે.  

જેમ જેમ ભારતીય અમેરિકન સમુદાયનો વિકાસ થઈ રહ્યો છે, તેમ ‘થર્ડ કલ્ચર કિડ્સ’ના અનુભવો ભારતીય ડાયસ્પોરાના ભવિષ્યમાં મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવશે. બે અલગ-અલગ સંસ્કૃતિઓને અપનાવવાની, ભારતીય વારસામાંથી શક્તિ મેળવવાની અને અમેરિકન સમાજમાં યોગદાન આપવાની તેમની ક્ષમતા તેમને બંને સંસ્કૃતિઓને એકસાથે લાવવામાં મૂલ્યવાન બનાવે છે.