અમેરિકાના રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર જેક સુલિવાને ભારતના રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર અજીત ડોભાલ સાથે મુલાકાત કરી હતી. / Courtesy Photo

વડા પ્રધાન મોદીના ત્રીજા કાર્યકાળ માટે ફરીથી ચૂંટાયા પછીની પ્રથમ સત્તાવાર મુલાકાતમાં, યુએસના રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર જેક સુલિવાનએ તેમના ભારતીય સમકક્ષ અજીત ડોભાલ સાથે મુલાકાત કરી હતી. બંને અધિકારીઓ સંરક્ષણ ટેકનોલોજી, અવકાશ સંશોધન, આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ, ઉચ્ચ પ્રદર્શન કમ્પ્યુટિંગ, મહત્વપૂર્ણ ખનિજો સહિત વિવિધ ક્ષેત્રોમાં સહકાર વધારવા માટે સંમત થયા હતા.

જૂન.17 થી ભારતની બે દિવસીય સત્તાવાર મુલાકાતે આવેલા સુલિવને વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકર સાથે પણ બેઠક યોજી હતી.

સુલિવાન વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીને પણ મળ્યા હતા, જેમણે એક્સ પર એક પોસ્ટમાં કહ્યું હતું કે, "ભારત વૈશ્વિક સારા માટે ભારત-આઇએસ વ્યાપક વૈશ્વિક વ્યૂહાત્મક ભાગીદારીને વધુ મજબૂત કરવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે".

Met US National Security Advisor @JakeSullivan46. India is committed to further strengthen the India-US Comprehensive Global Strategic Partnership for global good. pic.twitter.com/A3nJHzPjKe

— Narendra Modi (@narendramodi) June 17, 2024

મહત્ત્વની વાત એ છે કે, ડોભાલ અને સુલિવાનએ નવી દિલ્હીમાં ક્રિટિકલ એન્ડ ઇમર્જિંગ ટેકનોલોજી (આઇસીઈટી) પર ભારત-યુએસ પહેલની બીજી બેઠકની સહ-અધ્યક્ષતા કરી હતી, જે દરમિયાન તેઓએ તેમની "વ્યૂહાત્મક તકનીકી ભાગીદારી" ના આગામી પ્રકરણ માટે વિઝન સ્થાપિત કર્યું હતું.

બંને પક્ષોએ ભારતીય અને અમેરિકન લોકો અને વિશ્વભરના ભાગીદારો માટે સુરક્ષિત, વિશ્વસનીય અને ખર્ચ-સ્પર્ધાત્મક તકનીકી ઉકેલો પહોંચાડવા માટે સમાન વિચારધારા ધરાવતા દેશો સાથે સંકલન વધારવા અને નવીનતાની અગ્રણી ધાર પર રહેવાની ખાતરી કરવા માટે તેમની પ્રતિબદ્ધતા પર ભાર મૂક્યો હતો.

તેમણે તેમની ટેકનોલોજી સુરક્ષા ટૂલકિટ્સને અનુકૂળ બનાવવાના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો અને "ચિંતાના દેશોમાં સંવેદનશીલ અને બેવડા ઉપયોગની ટેકનોલોજીના લિકેજને રોકવા" નો સંકલ્પ લીધો હતો.

આ બેઠક મે. 24,2022 ના રોજ ટોક્યોમાં ક્વાડ સમિટની બાજુમાં પીએમ મોદી અને યુએસ પ્રમુખ જો બિડેન દ્વારા ક્રિટિકલ એન્ડ ઇમર્જિંગ ટેક્નોલોજીસ (આઇસીઈટી) પર ભારત-યુએસ ઇનિશિયેટિવના લોન્ચિંગ પછી થયેલી પ્રગતિ પર આધારિત છે.

 

બીજી બેઠક દરમિયાન ચર્ચાઓમાં કેટલાક મુખ્ય ક્ષેત્રોને આવરી લેવામાં આવ્યા હતાઃ

 

1.Deepening સંરક્ષણ ઇનોવેશન અને ઔદ્યોગિક સહકારઃ

આમાં ભારતના એમક્યુ-9બી પ્લેટફોર્મના આયોજિત સંપાદન અને જમીન યુદ્ધ પ્રણાલીઓના સંભવિત સહ-ઉત્પાદન પર વાતચીત સામેલ છે.

અન્ય સહ-ઉત્પાદન પહેલ પર પ્રગતિ અંગે ચર્ચા કરવામાં આવી હતી, જેમ કે જીઇ એરોસ્પેસ-એચએએલ પ્રોજેક્ટ ભારતના લડાકુ કાફલાને શક્તિ આપવા માટે એન્જિન પર કેન્દ્રિત છે.

2.Securing સેમિકન્ડક્ટર પુરવઠા સાંકળોઃ

ચોકસાઇ-માર્ગદર્શિત દારૂગોળો અને અન્ય રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા-કેન્દ્રિત ઇલેક્ટ્રોનિક્સ પ્લેટફોર્મ માટે સેમિકન્ડક્ટર ડિઝાઇન અને ઉત્પાદનના સહ-વિકાસ માટે વ્યૂહાત્મક ભાગીદારીની દરખાસ્ત કરવામાં આવી હતી.

આ ભાગીદારીનો ઉદ્દેશ "નજીકના ગાળાની તકો" ની ઓળખ સરળ બનાવવાનો અને ઉદ્યોગ જૂથો વચ્ચે સહયોગ દ્વારા "પૂરક સેમિકન્ડક્ટર ઇકોસિસ્ટમ્સ" ના લાંબા ગાળાના વિકાસને ટેકો આપવાનો છે.

3.Civilian અને સંરક્ષણ અવકાશ ટેકનોલોજી સહકારઃ

પહેલોમાં આંતરરાષ્ટ્રીય અવકાશ મથક પર નાસા અને ઇસરોના અવકાશયાત્રીઓ વચ્ચેના પ્રથમ સંયુક્ત પ્રયાસ માટે વાહક સુરક્ષિત કરવાનો સમાવેશ થાય છે.

અવકાશમાં આંતરસંચાલનક્ષમતા વધારવા માટે માનવ અવકાશ ઉડાન સહકાર માટે વ્યૂહાત્મક માળખા પર ચર્ચા કરવામાં આવી હતી.

દર 12 દિવસમાં બે વાર પૃથ્વીની સંપૂર્ણ સપાટીનું મેપિંગ કરવાના હેતુથી સંયુક્ત રીતે વિકસિત ઉપગ્રહ નાસા-ઇસરો સિન્થેટિક એપર્ચર રડારના પ્રક્ષેપણ માટેની તૈયારીઓની સમીક્ષા કરવામાં આવી હતી.

મે 2024 માં પેન્ટાગોન ખાતે યોજાયેલી બીજી એડવાન્સ્ડ ડોમેન્સ ડિફેન્સ ડાયલોગ દ્વારા સંરક્ષણ અવકાશ સહકારને મજબૂત બનાવવામાં આવ્યો હતો. આમાં ભારત-યુએસ સ્પેસ ટેબલટોપ કવાયત અને આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ સહિત ઉભરતા ક્ષેત્રો પર દ્વિપક્ષીય નિષ્ણાતોનું આદાનપ્રદાન સામેલ હતું.

4.Clean ઊર્જા અને એક જટિલ ખનીજ ભાગીદારીઃ

ખનિજ સુરક્ષા ભાગીદારીમાં ભારતની "મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા" ને પ્રોત્સાહન આપવું, જેમાં દક્ષિણ અમેરિકામાં લિથિયમ સંસાધન પ્રોજેક્ટમાં સહ-રોકાણની યોજનાઓ અને આફ્રિકામાં દુર્લભ પૃથ્વીની થાપણનો સમાવેશ થાય છે.

અદ્યતન સામગ્રી સંશોધન અને વિકાસમાં અમેરિકન અને ભારતીય યુનિવર્સિટીઓ, રાષ્ટ્રીય પ્રયોગશાળાઓ અને ખાનગી ક્ષેત્રના સંશોધકો વચ્ચે સહયોગ વધારવા માટે "ભારત-યુએસ અદ્યતન સામગ્રી સંશોધન અને વિકાસ મંચ" ની સ્થાપના.