મોદીની અયોધ્યા મુલાકાત કેરળ અને તમિલનાડુ થઈને થઈ હતી. / Ram Mandir Trust

22 જાન્યુઆરી, 2024ના દિવસને દેશની ધાર્મિક, સાંસ્કૃતિક, સભ્યતા અને રાજકીય નીતિમાં એક સીમાચિહ્નરૂપ તરીકે ઘણા વર્તુળોમાં જોવામાં આવશે. એવા વર્તૂળો જેમણે આઝાદી પછી અનેક ઉથલપાથલ જોઇ છે. ભારતીય શહેર અયોધ્યામાં શ્રી રામના અભિષેકમાં નિઃશંકપણે ઘણી ધામધૂમ અને શોભા સાથે ભવ્યતા જોવા મળી હતી. સમાજના એક મોટા વર્ગે આને જ્ઞાનની ક્ષણ તરીકે જોયું જેની લાંબા સમયથી રાહ જોવાતી હતી. પરંતુ કેટલાક લોકોએ આ સમગ્ર એપિસોડને તિરસ્કારથી જોયો કારણ કે તે ધર્મ અને રાજકારણનું ઝેરી મિશ્રણ છે જે બિનસાંપ્રદાયિક લોકશાહીમાં ન થવું જોઈએ.

પવિત્રતા અને આત્મનિરીક્ષણ

અયોધ્યામાં જે બન્યું તેને 2019માં ભારતની સર્વોચ્ચ અદાલતે શું કહ્યું હતું તેને અંતિમ સ્વરૂપ તરીકે જોવું જોઈએ નહીં. પરંતુ છેલ્લા કેટલાક સમયથી આ દેશમાં શું થઈ રહ્યું છે તેના સંદર્ભમાં જોવું જોઈએ. સરહદોથી દૂર પણ, ભારતને હંમેશા રામાયણ અને મહાભારત જેવા મહાન મહાકાવ્યોના સંદર્ભમાં જોવામાં અને સમજાવવામાં આવ્યું છે. 1980 ના દાયકામાં ઉછરેલા, રામાનંદ સાગર અને બીઆર ચોપરાના મહાન મહાકાવ્ય સિક્વન્સ જોયા ન હોય તે કોઈ માટે અશક્ય છે. રામાયણ અને મહાભારતને પહેલા હિન્દીમાં અને બાદમાં બીજી ઘણી ભાષાઓમાં ડબ કરવામાં આવ્યા હતા. આ બે ઉત્કૃષ્ટ કૃતિઓ પછી કોઈ પણ આસ્થાવાન આત્મા જાગૃત નહીં થાય તે માનવું મુશ્કેલ છે.

રામલલાની પ્રતિમાના અભિષેક દરમિયાન જે બન્યું હતું તે જોતા તેને રાજકારણ તરીકે ફગાવી દેવાનું સરળ રહેશે. રાજનીતિથી ભરેલી દુનિયામાં, વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ એક ક્ષણ માટે પણ તેના પરિણામો વિશે વિચાર્યું ન હોય તેવું વિચારવું વાહિયાત છે. પરંતુ સમારંભ પછીનું મોદીનું ભાષણ બધું જ હતું. ધર્મ, પુનરુત્થાનવાદ, અર્થશાસ્ત્ર, ટેક્નોલોજી અને સૌથી ઉપર સંસ્કૃતિ અને સભ્યતા. સાથે જ પ્રવાસન વ્યવસાય સાથે જોડાયેલા લોકો માટે અયોધ્યાને તાજમહેલ સાથે જોડવાનું રસપ્રદ હતું.

મોદીની અયોધ્યા મુલાકાતની શરૂઆત કેરળ અને તમિલનાડુથી થઈ હતી. દક્ષિણ ભારતના આ રાજ્યોમાં ભગવાન રામને સમર્પિત ઘણા મંદિરો અથવા તેમની પાસેથી પ્રેરણા લેવાના સ્થળો છે. એવું માનવામાં આવે છે કે અયોધ્યા માટે વિશેષ આંતરરાષ્ટ્રીય આમંત્રિતોને પણ લગભગ 50 દેશોમાં મોકલવામાં આવ્યા હતા. આમાં ઇસ્લામિક આસ્થાને અનુસરતા લોકોનો સમાવેશ થાય છે. આ ઉપરાંત લાખો ભારતીય ઇમિગ્રન્ટ્સ માટે રામ મંદિર પણ ખાસ આકર્ષણનું કેન્દ્ર હતું. આ પ્રસંગે પરપ્રાંતીયોએ વિવિધ કાર્યક્રમોમાં ભાગ લીધો હતો. એવા ઘણા લોકો હતા જેમણે ભારત જોયું પણ નહોતું પરંતુ તેઓ તેમના ટેલિવિઝન અને સેલફોન પર જે સાંભળતા અને જોઈ રહ્યા હતા તેનાથી તેઓ રોમાંચિત હતા.

સત્ય એ છે કે કોઈ પણ અઘટિત ઘટના વિના એક વિશાળ ઘટનાનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. આ પોતે જ વિવિધ ધર્મો વચ્ચે સામાન્ય રીતે અસ્તિત્વમાં રહેલી સંવાદિતાનો પુરાવો છે. ચોક્કસપણે, દરેક ધર્મ અને રાજકીય પક્ષોમાં અસંમતિ છે, પરંતુ તે તત્વોની બાબતો પર મોટા પરિપ્રેક્ષ્ય અને સંદર્ભમાં ધ્યાન આપવું નકામું છે. આશા છે કે અયોધ્યામાં છેલ્લી ઘડી સુધી ચાલનારી આ પ્રક્રિયા હિંદુઓ, મુસ્લિમો, ખ્રિસ્તીઓ અને અન્ય ધર્મોમાં એક પ્રકારનું આત્મનિરીક્ષણ કરશે. ભૂતકાળના ગૌરવ અથવા અન્યાયને બોલાવવાથી નફરતની આગ ભડકે છે. આગળનો રસ્તો સમાપ્ત થાય છે.