સેતુરામન પંચનાથન અને રિકી કેજને પદ્મશ્રી / Courtesy Photo

ભારતીય-અમેરિકન કોમ્પ્યુટર વૈજ્ઞાનિક સેતુરામન પંચનાથન અને ભારતીય સંગીતકાર તથા પર્યાવરણવાદી રામ ગ્યાન "રિકી" કેજ એ 27 મેના રોજ રાષ્ટ્રપતિ ભવન ખાતે યોજાયેલા સમારોહમાં પદ્મશ્રી પુરસ્કારના પ્રતિષ્ઠિત પ્રાપ્તકર્તાઓમાં સામેલ હતા. પદ્મશ્રી એ ભારતનું સર્વોચ્ચ નાગરિક સન્માન છે, જે રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુ દ્વારા એનાયત કરવામાં આવ્યું.

પંચનાથને 2020થી એપ્રિલમાં તેમના રાજીનામા સુધી યુ.એસ. નેશનલ સાયન્સ ફાઉન્ડેશન (NSF)ના 15મા ડિરેક્ટર તરીકે સેવા આપી હતી. ડૉ. પંચનાથને NSF અને એરિઝોના સ્ટેટ યુનિવર્સિટીમાં નોલેજ એન્ટરપ્રાઇઝ ડેવલપમેન્ટના એક્ઝિક્યુટિવ વાઇસ પ્રેસિડેન્ટ તરીકે સંશોધન, નવીનતા અને ઉદ્યોગસાહસિકતાને આગળ વધારવામાં ઉત્કૃષ્ટ યોગદાન આપ્યું છે.

તેમનું કાર્ય વૈશ્વિક વૈજ્ઞાનિક સહયોગને પ્રોત્સાહન આપવા અને વિવિધ ક્ષમતાઓ ધરાવતા લોકોના જીવનની ગુણવત્તા સુધારવામાં મહત્વપૂર્ણ રહ્યું છે. યુએસ-ઈન્ડિયા સ્ટ્રેટેજિક પાર્ટનરશિપ ફોરમ (USISPF)એ સોશિયલ મીડિયા પર ડૉ. પંચનાથનને અભિનંદન પાઠવ્યા, આ પુરસ્કારને "નવીનતા કોરિડોર માટે ગૌરવની ક્ષણ" ગણાવી અને યુ.એસ. વૈજ્ઞાનિક ક્ષેત્રને આકાર આપવામાં તેમના નેતૃત્વની પ્રશંસા કરી.

રિકી કેજ, ત્રણ વખતના ગ્રેમી પુરસ્કાર વિજેતા અને ચાર વખતના નોમિની, તેમના કલા ક્ષેત્રે ઉત્કૃષ્ટ યોગદાન માટે સન્માનિત થયા. પરંપરાગત ભારતીય સંગીતને વૈશ્વિક સમકાલીન ધ્વનિઓ સાથે મિશ્રિત કરવા માટે જાણીતા કેજે, પર્યાવરણની હિમાયતનો સંદેશ આપતી તેમની અનોખી રચનાઓ માટે આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે વખાણ મેળવ્યા છે.

પદ્મશ્રી પ્રાપ્ત કર્યા બાદ રિકી કેજે આ સન્માનનું તેમના માટે કેટલું મહત્વ ધરાવે છે તે વ્યક્ત કર્યું. તેમણે કહ્યું, "મેં ભૂતકાળમાં ત્રણ ગ્રેમી પુરસ્કાર જીત્યા છે અને અન્ય તમામ પુરસ્કારો હંમેશાં કોઈ ચોક્કસ પ્રોજેક્ટ માટે મળ્યા છે. પરંતુ પદ્મશ્રી જીતવું એ મારી સમગ્ર કારકિર્દી અને અત્યાર સુધીના મારા કાર્યની માન્યતા જેવું છે."

તેમણે ઉમેર્યું, "મારા દેશ દ્વારા સન્માનિત થવું ખૂબ જ વિશેષ લાગે છે. આ લાગણીને શબ્દોમાં વર્ણવવા માટે કોઈ શબ્દો નથી…"

તેમની સર્જનાત્મક પ્રક્રિયા વિશે વાત કરતાં કેજે કહ્યું: "મારું સંગીત મુખ્યધારાનું નથી. હું દિલથી સંગીત બનાવું છું, અને માત્ર ત્યારે જ્યારે મને બનાવવાનું મન થાય."

તેમણે જણાવ્યું કે આ પુરસ્કાર લોકપ્રિયતા કરતાં સાર્થકતાને મહત્વ આપે છે: "એવું લાગે છે કે પદ્મ પુરસ્કારો ખરેખર લોકોના પદ્મ બની ગયા છે; તે ફક્ત લોકપ્રિયતા કે વિડિયો પર લાખો વ્યૂઝ મેળવવા વિશે નથી. તે ખરેખર ગ્રાસરૂટ સ્તરે ફેરફાર લાવવા અને તમારા હૃદય અને આત્માથી સંગીત બનાવીને તેને કલા તરીકે ઉપયોગ કરવા વિશે છે."