પ્રતીકાત્મક તસ્વીર / PEXELS

ભારતીય શિક્ષણ મંત્રાલયે બ્યુરો ઓફ ઇમિગ્રેશન (બીઓઆઈ) દ્વારા બહાર પાડવામાં આવેલા ડેટાને ટાંકીને જણાવ્યું હતું કે, ઉચ્ચ શિક્ષણ માટે વિદેશમાં મુસાફરી કરતા ભારતીય વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યામાં, ખાસ કરીને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ, કેનેડા અને યુનાઇટેડ કિંગડમમાં, 2024 માં તીવ્ર ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો.
'સ્ટુડન્ટ્સ પર્સ્યૂઇંગ સ્ટડી ઇન ફોરેન કન્ટ્રીઝ' શીર્ષક ધરાવતો ડેટા ભારતીય સાંસદ E.T દ્વારા સંસદીય પ્રશ્નના જવાબમાં આપવામાં આવ્યો છે. મોહમ્મદ બશીર દર્શાવે છે કે કુલ 759,064 ભારતીય વિદ્યાર્થીઓએ વર્ષ 2024માં વિદેશ પ્રવાસના તેમના હેતુ તરીકે "અભ્યાસ/શિક્ષણ" નો ઉલ્લેખ કર્યો હતો, જે વર્ષ 2023માં 892,989 હતો.  2022 માં આ સંખ્યા 750,365 હતી, જે સૂચવે છે કે 2023 માં ઉછાળા પછી, વિદ્યાર્થીઓનું સ્થળાંતર લગભગ બે વર્ષ પહેલાંના સમાન સ્તરે આવી ગયું છે.

કેનેડા અને યુકેમાં તીવ્ર ઘટાડો

ટોચના અભ્યાસ સ્થળોમાં, કેનેડામાં સૌથી નોંધપાત્ર ઘટાડો જોવા મળ્યો છે.  àª•à«‡àª¨à«‡àª¡àª¾àª¨à«€ મુસાફરી કરતા ભારતીય વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા 2023 માં 2,33,532 થી ઘટીને 2024 માં 137,608 થઈ ગઈ છે, જે 40 ટકાથી વધુની આશ્ચર્યજનક ઘટાડો છે.  àªµàª¿àªàª¾ નકારી કાઢવા, કડક ઇમિગ્રેશન નીતિઓ અને ભારત અને કેનેડા વચ્ચે વધતા તણાવને લઈને વધતી ચિંતાઓ વચ્ચે આ પગલું લેવામાં આવ્યું છે.

યુનાઇટેડ કિંગડમમાં પણ 2024માં 98,890 વિદ્યાર્થીઓ સાથે તીવ્ર ઘટાડો નોંધાયો હતો, જે 2023માં 136,921 હતો.  àª²àª—ભગ 28 ટકાનો ઘટાડો યુકે સરકારના વિદ્યાર્થી વિઝા પરના કડક નિયમો અને આશ્રિતોને લાવવા પરના પ્રતિબંધોને અનુસરે છે.

અમેરિકામાં આંકડા ઘટ્યા પણ મજબૂત રહ્યા

ઐતિહાસિક રીતે ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ માટે ટોચનું સ્થળ એવા યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો પરંતુ પ્રમાણમાં ઊંચી સંખ્યા જાળવી રાખી હતી.  àª†àª‚કડાઓ અનુસાર વર્ષ 2024માં 204,058 ભારતીય વિદ્યાર્થીઓએ શિક્ષણ માટે અમેરિકા પ્રવાસ કર્યો હતો, જ્યારે વર્ષ 2023માં 234,473 વિદ્યાર્થીઓએ અમેરિકા પ્રવાસ કર્યો હતો.  àª† 13 ટકાનો ઘટાડો શિક્ષણના વધતા ખર્ચ, વિઝા પ્રક્રિયામાં વિલંબ અને એચ-1બી વિઝા નીતિઓને લગતી અનિશ્ચિતતા જેવા પરિબળોને આભારી હોઈ શકે છે.

એકંદરે વલણો

વિદ્યાર્થીઓના સ્થળાંતરમાં એકંદર ઘટાડો મુખ્ય પશ્ચિમી રાષ્ટ્રોમાં બદલાતી નીતિઓ, વધતા નાણાકીય બોજો અને વૈકલ્પિક સ્થળોમાં વધતા રસ અંગે ચિંતા ઉભી કરે છે.  àªœàª°à«àª®àª¨à«€, આયર્લેન્ડ અને ઓસ્ટ્રેલિયા જેવા દેશોમાં ભારતીય વિદ્યાર્થીઓની નોંધણીમાં વધારો જોવા મળ્યો છે, જે સંભવિત રીતે કેટલાક ઘટાડાને શોષી લે છે.

ભારત સરકારે છેતરપિંડી કરતી એજન્સીઓ દ્વારા વિદ્યાર્થીઓને ગેરમાર્ગે દોરવાની ચિંતા સ્વીકારી છે અને તેમને ફરિયાદ નિવારણ માટે વિદેશમાં ભારતીય મિશન અને MADAD પોર્ટલમાં નોંધણી કરાવવા વિનંતી કરી છે.  àªµàª§à«àª®àª¾àª‚, ભારતીય સમુદાય કલ્યાણ ભંડોળ (આઇ. સી. ડબલ્યુ. એફ.) વિદેશમાં કટોકટીનો સામનો કરી રહેલા વિદ્યાર્થીઓને મદદ કરવા માટે ઉપલબ્ધ છે.