પ્રતીકાત્મક તસ્વીર / CANVA

પ્રેસનો અવાજ દબાવવાની એક લાંબી અને શોકજનક પરંપરા છે. પ્રાચીન રોમમાં, સામ્રાજ્યોના દુરુપયોગોને દસ્તાવેજ બનાવનાર ઇતિહાસકારોને દેશની બહાર ધકેલવામાં આવે અથવા ફાંસી અપાવવામાં આવતી. ઇન્ક્વિઝિશન દરમિયાન, વિપરીત અવાજોને મોતની સજા આપવામાં આવી. 20મી સદીમાં ફાસિદમના ઉદય સાથે રાજ્યના મકાનમાં સ્વતંત્ર પ્રેસ સામે સંઘર્ષ આરંભ થયો – મેસોલીનીની ઇટાલીથી હિટલરની જર્મની સુધી, જ્યાં 4,000થી વધુ પત્રિકાઓ પર પ્રતિબંધ અથવા છીનવી લેવાય હતી.

ઉપનિવેશકાળ પછીના દેશોમાં, જેમ કે ભારત, બ્રિટિશ કાળના બગાવતી કાયદાઓનો ઉપયોગ રાષ્ટ્રીય પત્રિકાઓને નિયંત્રિત કરવા માટે કરવામાં આવ્યો. વિસંવાદી રીતે, આજકાલ, આ જ કાયદાઓનો ઉપયોગ સ્વતંત્ર ભારતની સંસ્થાઓએ રાજ્યની ટીકા દબાવવા માટે કર્યો છે.

ચાહે રાજાઓ હોય કે ચૂંટાયેલા નેતાઓ, પ્રેસની સ્વતંત્રતા હંમેશા હુમલો થતાં જતી છે, જ્યારે સત્તા સમીક્ષા માટે અણહોઈ બની જાય છે.

પ્રેસના હુમલાનો મૂળ સત્ય

દરેક મનોવૈજ્ઞાનિક હુમલાનો એક સરળ સત્ય છે: સ્વતંત્ર પ્રેસ સત્તાને પ્રશ્ન કરે છે. તે ભ્રષ્ટાચાર, અન્યાય, દુપરિચાર અને ખોટ આપણી સામે લાવે છે. તે પ્રભાવશાળી નક્કી કરે છે અને એવી વાર્તાઓ કહે છે, જે શક્તિશાળી લોકો છુપાવવા ઇચ્છે છે.

આશ્ચર્યજનક છે કે એ જ કારણે, બંને દાયણી અને ડાબી રાજકીય વિચારધારાઓ ઘણી વાર સ્વતંત્ર પ્રેસથી શંકા રાખે છે. તેઓ Loyalty માંગે છે, પ્રશ્નો નહિ. પ્રસારણ, ના કે સંશય. અનુસરણ, ના કે ધીરજ.

સત્યની કિંમત

સમયસર, બહાદુર પુરુષો અને મહિલાઓએ તેમના જીવોથી સત્ય કહેવા માટે ચુકવવું પડ્યું:

•  àª…ના પોલિત્કોવસ્કયા મોસ્કોમાં ચેચનિયા પર અહેવાલ આપતી વખતે હત્યા કરવામાં આવી.

•  àª¶àª¿àª°à«€àª¨ અબુ આકલેહ, એક પેલેસ્ટિની-અમેરિકન પત્રકાર, ઇઝરાયલી સૈન્યના રેડ પર અહેવાલ આપતી વખતે શોટ થઈ.

•  àª¦àª¾àª«à«àª¨à«‡ કરુઆના ગાલીઝિયા મલ્ટામાં સરકારના ભ્રષ્ટાચારની તપાસ કરતી વખતે કારમાં વિસ્ફોટિત કરી.

•  àªœàª¾àª¨ કુસિયાક, એક યુવા સ્લોવાક પત્રકાર, નાણાકીય ગુનાનો પીછો કરતાં, તેની સાથી સાથે હત્યા કરવામાં આવી.

અને હજી પણ હજારો એવા છે, જેમના નામ અમે જાણતા નથી.

જર્નલિસ્ટસ બેયૉન્ડ બોર્ડર્સ: વૈશ્વિક સંઘર્ષ

વિશ્વભરના પત્રકારો માટે એક વૈશ્વિક આલાયન્સ બનવું જરૂરી છે. આ એ અભિગમ છે, જેમાં પત્રકારોને એકબીજાની મદદથી સાથ આપવાની અને સહકારની વાત હશે, જેનાથી તેમના કાર્યનો વિસ્તાર પણ થશે.

પ્રેસ અને લોકહિત

અમે સમજવું જોઈએ કે, પ્રેસની સ્વતંત્રતા માત્ર મીડિયા નો મસમોટો મુદ્દો નથી, પરંતુ તે લોકહિતનો પણ મુદ્દો છે. જ્યારે પ્રેસ મૌન થઈ જાય છે, ત્યારે એ લોકોથી તેમના હકનો અવગણન થતો છે.

વિશ્વ પ્રેસ સ્વતંત્રતા દિવસ પર પ્રતિજ્ઞા

આ દિવસે, અમે આપણા સંકલ્પને નવો બનાવીએ - ફક્ત પત્રકાર તરીકે નહીં, પરંતુ વૈશ્વિક નાગરિક તરીકે.

•  àª¸àª¤à«àª¯àª¨à«àª‚ સંરક્ષણ કરીએ, ભલે તે અસુવિધાજનક હોય.

•  àªªàª¤à«àª°àª•àª¾àª°à«‹àª¨à«‡ તેમની હુમલાને કારણે એકત્રીત કરો, ભલે અમે તેમને સહમત ન હોઈએ.

•  àª¸à«‡àª¨à«àª¸àª°àª¶àª¿àªª અને પ્રચારને ઘોર આક્ષેપ કરીએ.

અંતિમ શબ્દ: આશાવાદ માટે આવાહન

હવે તે સમય છે, જ્યારે અસત્ય સામાજિક મિડિયા પર છવાઈ જાય છે, જ્યારે હિંસાની અસર ન્યૂઝરૂમમાં વધી રહી છે, અને જ્યારે ભય તથ્યોને ઓછી મહત્વ આપીને પરિભ્રમણ કરી રહ્યો છે, ત્યારે પત્રકારિતાનું કાર્ય પહેલાથી વધારે મહત્વ ધરાવે છે.

(લેખક The Indian Panoramaના મુખ્ય સંપાદક છે. તેમને salujaindra@gmail.com પર સંપર્ક કરી શકાય છે)

(આ લેખમાં રજૂ કરવામાં આવેલા દૃષ્ટિકોણ અને અભિપ્રાય લેખકના છે અને એ New India Abroadની સત્તાવાર નીતિ અથવા દૃષ્ટિકોણને પ્રતિબિંબિત નથી.)