ਸਾਬਕਾ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਸਕੱਤਰ ਹਰਸ਼ ਵਰਧਨ ਸ਼੍ਰਿੰਗਲਾ / courtesy photo

ਸਾਬਕਾ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਸਕੱਤਰ ਹਰਸ਼ ਵਰਧਨ ਸ਼੍ਰਿੰਗਲਾ ਨੇ 2047 ਤੱਕ ਇੱਕ ਵਿਕਸਤ ਦੇਸ਼ ਬਣਨ ਦੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਟੀਚੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਡਾਇਸਪੋਰਾ ਦੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਰੇਖਾਂਕਿਤ ਕੀਤਾ। 24 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਅਬੂ ਧਾਬੀ ਦੇ ਗ੍ਰੈਂਡ ਹਯਾਤ ਵਿਖੇ ਇੰਡੀਆਸਪੋਰਾ ਫੋਰਮ ਫਾਰ ਗੁੱਡ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਬੋਲਦੇ ਹੋਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਡਾਇਸਪੋਰਾ ਦੁਆਰਾ ਨਿਭਾਈ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੀਤਾ।

"ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਸੰਬੋਧਨ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਚਾਨਣਾ ਪਾਇਆ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੌਵੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਤੋਂ ਪੰਜਵੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਤੱਕ ਕਿਵੇਂ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ," ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ। "ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਟਰੰਪ ਆਪਣਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਪੂਰਾ ਕਰਨਗੇ, ਅਸੀਂ ਤੀਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਹੋਵਾਂਗੇ।"

ਸ਼੍ਰਿੰਗਲਾ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਧਦੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਤੱਟ ਦੇ ਉੱਦਮ ਪੂੰਜੀਪਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿਹਰਾ ਦਿੱਤਾ। " ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਉੱਦਮ ਪੂੰਜੀਪਤੀਆਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਦਿਲ ਨਾਲ ਫੰਡਿੰਗ ਦੇ ਕਾਰਨ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ….ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਅੱਜ ਯੂਨੀਕੋਰਨ ਬਣ ਗਏ ਹਨ...," ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ।

ਉਸਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇੰਡੀਆਸਪੋਰਾ ਅਤੇ ਯੂਏਈ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਰਗੇ ਸੰਗਠਨ ਇੱਕ ਵਿਕਸਤ ਭਾਰਤ ਬਣਨ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਅਮਰੀਕਾ-ਭਾਰਤ ਵਪਾਰ

ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚਕਾਰ ਮੁੱਖ ਵਪਾਰਕ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਸ਼੍ਰਿੰਗਲਾ ਨੇ ਆਮ ਟੈਰਿਫ ਕਟੌਤੀਆਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਾਨਾਬੱਧ ਦੁਵੱਲੇ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਜੋਂ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਤੋਂ ਹੀ ਵਪਾਰਕ ਮੁੱਦੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ।

"ਇਹ ਟਰੰਪ 1.0 ਤੋਂ ਹੀ ਇੱਕ ਮੁੱਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ," ਸ਼੍ਰਿੰਗਲਾ ਨੇ ਅੰਸ਼ਕ ਮੁਕਤ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਪਿਛਲੀ ਗੱਲਬਾਤ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ। "ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਇਸ ਦਾ ਜਲਦੀ ਹੀ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਕੁਝ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਤਰਜੀਹੀ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਸਾਡੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਤੱਕ ਆਪਸੀ ਪਹੁੰਚ ਦੇਣ ਦਾ ਸਵਾਲ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਟੈਰਿਫ ਘਟਾਉਣਾ ਇਸ ਉਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦੇਵੇਗਾ।"

ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚਕਾਰ ਸਾਂਝੇ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਆਖਰੀ ਮਿਤੀ ਵਜੋਂ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। "ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਮਾਂ-ਸੀਮਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਉਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਕੋਈ ਵੀ ਇਕਪਾਸੜ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਡੀਕ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ," ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ।

ਰਣਨੀਤਕ ਅਤੇ ਰੱਖਿਆ ਭਾਈਵਾਲੀ
ਸ਼੍ਰਿੰਗਲਾ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਹਾਲੀਆ ਵ੍ਹਾਈਟ ਹਾਊਸ ਫੇਰੀ 'ਤੇ ਵੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਿਰਆ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਟਰੰਪ ਦੇ ਦੂਜੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੇ ਸਿਰਫ਼ 25 ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਫੇਰੀ ਨੂੰ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਰੱਖਿਆ ਵਿੱਚ, "ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ" ਦੱਸਿਆ।

"ਅਸੀਂ ਰਣਨੀਤਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਵੀਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਵੇਖੀਆਂ। ਸਤੰਬਰ ਤੱਕ ਇੱਕ ਆਪਸੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਬਹੁ-ਖੇਤਰੀ ਅੰਸ਼ਕ ਮੁਕਤ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੱਖਿਆ ਭਾਈਵਾਲੀ ਢਾਂਚੇ 'ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ, ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਦਮ ਹਨ," ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ।

ਰੱਖਿਆ ਬਾਰੇ, ਸ਼੍ਰਿੰਗਲਾ ਨੇ ਭਾਰਤ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ 'ਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਢਿੱਲ ਦੇਣ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਡੋਮੇਨ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਐੱਫ-35 ਸਟੀਲਥ ਲੜਾਕੂ ਵਰਗੇ ਉੱਨਤ ਜਹਾਜ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। "ਅਮਰੀਕੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਐੱਸ-400 ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਨਹੀ ਸਨ, ਪਰ ਇਹ ਮੁੱਦਾ ਹੱਲ ਹੋ ਗਿਆ ਜਾਪਦਾ ਹੈ," ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਸਨੇ 2008 ਦੇ ਮੁੰਬਈ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਹਸਤੀ ਤਹਵੁਰ ਰਾਣਾ ਦੀ ਹਵਾਲਗੀ ਕਰਨ ਦੇ ਅਮਰੀਕੀ ਫੈਸਲੇ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਸਹਿਯੋਗ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ।

ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਟਕਰਾਵਾਂ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਰੁਖ਼
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟਕਰਾਵਾਂ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰੁਖ਼ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਸ਼੍ਰਿੰਗਲਾ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦੇ ਇਸ ਰੁਖ਼ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਇਆ ਕਿ ਭਾਰਤ "ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿੱਚ" ਹੈ।

"ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਰੂਸ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਦੋ ਦੌਰੇ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਟਰੰਪ ਦੁਆਰਾ ਟਕਰਾਅ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਦੋਵਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀਆਂ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਹੈ," ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ। "ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਹਿੱਤ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦੇ ਹਨ।"

ਫੰਡਿੰਗ ਦੇ ਦੋਸ਼
ਸ਼੍ਰਿੰਗਲਾ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਸਹਾਇਤਾ ਬਾਰੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਟਰੰਪ ਦੀਆਂ ਹਾਲੀਆ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਦਾ ਵੀ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ, ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਵੇਰਵੇ ਅਜੇ ਵੀ ਅਸਪਸ਼ਟ ਹਨ।

"ਮਾਮਲੇ ਦੇ ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ," ਉਸਨੇ ਇਸ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਐਸ. ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਦੀਆਂ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ। "ਪਰ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਨਜ਼ਰੇ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਪ੍ਰਕਿਿਰਆ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਜਾਪਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਅਸਵੀਕਾਰਨਯੋਗ ਹੈ। ਦੋ ਲੋਕਤੰਤਰਾਂ ਦੇ ਮੁੱਲਾਂ ਅਤੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਸਾਨੂੰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀਆਂ ਚੋਣ ਪ੍ਰਕਿਿਰਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।"