ਏਅਰ ਮਾਰਸ਼ਲ ਏਕੇ ਭਾਰਤੀ, ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਰਾਜੀਵ ਘਈ, ਵਾਈਸ ਐਡਮਿਰਲ ਏਐਨ ਪ੍ਰਮੋਦ ਅਤੇ ਮੇਜਰ ਜਨਰਲ ਐਸਐਸ ਸ਼ਾਰਦਾ 11 ਮਈ, 2025 ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨੈਸ਼ਨਲ ਮੀਡੀਆ ਸੈਂਟਰ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰੈਸ ਬ੍ਰੀਫਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ /

2001 ਦੇ ਸੰਸਦ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ, 2008 ਦੇ ਭਿਆਨਕ ਮੁੰਬਈ ਧਮਾਕਿਆਂ ਤੱਕ ਜਿੱਥੇ ਲਸ਼ਕਰ-ਏ-ਤੋਇਬਾ ਦੇ ਬੰਦੂਕਧਾਰੀਆਂ ਨੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਵਿੱਚ ਛੇ ਅਮਰੀਕੀਆਂ ਸਮੇਤ 166 ਨਿਰਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ- ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੱਕ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਅੱਤਵਾਦੀ ਪ੍ਰੌਕਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਖੂਨ-ਖਰਾਬੇ ਨੂੰ ਸਹਿਣ ਕੀਤਾ। 2016 ਦਾ ਉੜੀ ਹਮਲਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 19 ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਗਈ ਅਤੇ 2019 ਦਾ ਪੁਲਵਾਮਾ ਬੰਬ ਧਮਾਕਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੀਆਰਪੀਐਫ ਦੇ ਕਾਫਲੇ ਨੂੰ ਉਡਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ 40 ਜਵਾਨ ਮਾਰੇ ਗਏ।

ਪੈਟਰਨ ਇੱਕੋ ਸੀ: ਪਾਕਿਸਤਾਨ-ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਾ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਫਿਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਲੀਲਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਕੋਈ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।10 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਅਮਰੀਕੀ ਇਨਾਮ ਵਾਲਾ ਲਸ਼ਕਰ-ਏ-ਤੋਇਬਾ ਦਾ ਮਾਸਟਰਮਾਈਂਡ ਹਾਫਿਜ਼ ਸਈਦ ਅਜੇ ਵੀ ਖੁੱਲ੍ਹੇਆਮ ਘੁੰਮ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤਾਜ਼ਾ ਕਤਲੇਆਮ ਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਰਚਦੇ ਹੋਏ ਓਸਾਮਾ ਬਿਨ ਲਾਦੇਨ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।

22 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2025 ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਮੂਲ ਦੇ ਜਾਂ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਪੰਜ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਪਹਿਲਗਾਮ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਹਨੀਮੂਨ ਜਾਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਮਨਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸੈਲਾਨੀਆਂ 'ਤੇ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 26 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਗੈਰ-ਮੁਸਲਿਮ ਹੋਣ ਲਈ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਚੇ ਹੋਏ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਨੇ ਪੀੜਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸਲਾਮੀ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂ ਸੁੰਨਤ ਕੀਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪੈਂਟਾਂ ਉਤਾਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਗੋਲੀ ਮਾਰੀ ਜੋ ਮੁਸਲਮਾਨ ਨਹੀ ਸਨ।

 

ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਵੱਲ ਅਲੋਪ ਹੋਣ ਲਈ ਤਾਲਮੇਲ ਵਾਲੇ ਸੰਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਜੰਗਲ ਦੇ ਰਸਤਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ-ਅਧਾਰਤ ਲਸ਼ਕਰ-ਏ-ਤੋਇਬਾ ਦੇ ਰੈਜ਼ਿਸਟੈਂਸ ਫਰੰਟ ਨੇ ਹਮਲੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਲਈ। ਇਹ ਸਮੂਹ ਹਮਾਸ ਅਤੇ ਅਲ-ਕਾਇਦਾ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਅਤੇ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਸਬੰਧ ਸਾਂਝੇ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

 

ਇਹ ਹਮਲਾ ਉਸ ਸਮੇਂ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜੇ.ਡੀ. ਵੈਂਸ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਸਨ ਅਤੇ ਇਸ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤ ਨੂੰ, ਸਗੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ। ਇਹ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਉਹੀ ਹੈ ਜਿਸਨੇ 9/11 ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਅਤੇ 7 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿੱਚ ਹਮਾਸ ਦੇ ਕਤਲੇਆਮ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਮਨੁੱਖਤਾ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਹੈ ਜਿਸ ‘ਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਚੁੱਪ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦੀ।

 

ਇਸ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਟੀਆਰਐਫ ਨੇ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਲਈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਤੋਂ ਸਮੂਹ ਦਾ ਨਾਮ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ।ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਤੋਂ ਟੀਆਰਐਫ ਨੂੰ ਮਿਟਾਉਣ ਲਈ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ, ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਆਪਣੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਜਿਹੇ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਜਾਇਜ਼ ਠਹਿਰਾਇਆ।

 

ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਮਿਲੀਭੁਗਤ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਰਾਜ-ਪ੍ਰਯੋਜਿਤ ਅੱਤਵਾਦ ਨੂੰ ਚੁੱਪ-ਚਾਪ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੂੰ ਪਨਾਹ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਗਲੋਬਲ ਜੇਹਾਦੀ ਨੈੱਟਵਰਕਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਗਾਮ ਕਤਲੇਆਮ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ - ਇਹ ਮਨੁੱਖਤਾ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਹੈ, 9/11 ਅਤੇ 7 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਇਜ਼ਰਾਈਲ 'ਤੇ ਹਮਾਸ ਦੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸੇ ਜੇਹਾਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।

 

ਇੱਕ ਤੀਰ ਨਾਲ ਦੋ ਸ਼ਿਕਾਰ

ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ, ਟਰੈਕ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣ ਦੇ ਮੋਦੀ ਸਿਧਾਂਤ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਸ਼ਵ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਰਣਨੀਤਕ ਕੂਟਨੀਤਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਮਿਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਫਿਰ 7 ਮਈ ਦੀ ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨੇ ਰਾਫੇਲ ਜੈੱਟਾਂ ਤੋਂ ਲਾਂਚ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਮੂਲ ਦੀਆਂ ਕਰੂਜ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਾਲੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਨੌਂ ਅੱਤਵਾਦੀ ਟਿਕਾਣਿਆਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਕੀਤੀ।

 

ਭਾਰਤ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ-ਭਾਰਤ-ਨਿਰਮਿਤ "ਆਤਮਘਾਤੀ ਡਰੋਨ" ਵੀ ਲਾਂਚ ਕੀਤੇ ਜੋ ਰੋਬੋਟਿਕ ਬਾਜ਼ ਹਨ ਜੋ ਆਪਣੇ ਨਿਸ਼ਾਨਿਆਂ ਨੂੰ ਚੁਣਨ ਅਤੇ ਸਿੱਧੇ ਨਿਸ਼ਾਨਿਆਂ 'ਤੇ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਘੰਟਿਆਂ ਤੱਕ ਘੁੰਮਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਰਿਪੋਰਟ ਦਿੱਤੀ ਕਿ 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਅੱਤਵਾਦੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਯੂਸਫ਼ ਅਜ਼ਹਰ, ਅਬਦੁਲ ਮਲਿਕ ਰਊਫ ਅਤੇ ਮੁਦਾਸਿਰ ਅਹਿਮਦ ਵਰਗੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 7 ਮਈ ਨੂੰ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਦੌਰਾਨ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।

 

ਇਹ ਦੇਖਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਨੇ ਟੀਚਿਆਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ, ਜੋ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਉੱਤਮਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਹਵਾਈ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ, ਜੋ ਕਿ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੀ, 150 ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਇਹ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੇ ਹਵਾ ਤੋਂ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਮਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦਾਗੀਆਂ, ਨਿਸ਼ਾਨਿਆਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਹੋਰ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਟੱਕਰ ਮਾਰਨ ਅਤੇ ਬਚਾਅ ਕਰਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ।

 

ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਨੇ 5 ਦੁਸ਼ਮਣ ਜੈੱਟਾਂ ਨੂੰ ਡੇਗਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਕਿਸੇ ਦੀ ਵੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਹੋਈ। ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀ ਪਾਇਲਟ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਆਏ। ਇਸ ਹਮਲੇ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਅੱਤਵਾਦੀ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਝਟਕਾ ਦਿੱਤਾ, ਸਗੋਂ ਚੀਨੀ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਦੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕੀਤਾ, ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ "ਇੱਕ ਤੀਰ ਨਾਲ ਦੋ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਸਾਧੇ ਗਏ"।

ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਿਕਾਰਡ-ਤੋੜ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ

ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਰਜੀਕਲ ਹਮਲਿਆਂ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਉਲਟ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਗਰਿਕ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਸੰਪਤੀਆਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਿਰਫ਼ ਅੱਤਵਾਦੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਡਰੋਨ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਜਿਸਨੇ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰ ਅੱਤਵਾਦ ਦੀ ਇਸਦੀ ਨਿਰੰਤਰ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਨੂੰ ਬੇਨਕਾਬ ਕੀਤਾ।

 

8 ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ 26 ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ‘ਤੇ 400-600 ਤੁਰਕੀ-ਨਿਰਮਿਤ ਐਸਿਸਗਾਰਡ ਸੋਂਗਰ ਡਰੋਨ ਲਾਂਚ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਹੁ-ਪੱਧਰੀ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਨੈਟਵਰਕ - ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਐੱਸ-400 'ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਚੱਕਰ', ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਆਕਾਸ਼-ਐਨਜੀ, ਅਤੇ ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ - ਨੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਦਰਜ ਕਰਦਿਆਂ 100% ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ। ਅਤੇ 2021 ਦੇ ਗਾਜ਼ਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੌਰਾਨ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ 98% ਆਇਰਨ ਡੋਮ ਸਫਲਤਾ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਦੀ 80% ਰੋਕਣ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵੀ ਪਛਾੜ ਦਿੱਤਾ।

 

ਉੱਨਤ ਏਆਈ-ਸੰਚਾਲਿਤ ਰਾਡਾਰ ਟਰੈਕਿੰਗ ਅਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਯੁੱਧ ਵਿਰੋਧੀ ਉਪਾਅ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇੱਕ ਵੀ ਡਰੋਨ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਖੇਤਰ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਨਾ ਕਰੇ। ਇਸ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਬਚਾਅ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹਮਲਾਵਰ ਉਕਸਾਅ ਨੂੰ ਬੇਅਸਰ ਕੀਤਾ ਬਲਕਿ ਹਵਾਈ ਯੁੱਧ ਰੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਗਲੋਬਲ ਮਾਪਦੰਡ ਵੀ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਪ੍ਰੌਕਸੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਆਯਾਤ ਡਰੋਨ ਤਕਨਾਲੋਜੀ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਵੀ ਹੋਇਆ।

 

ਭਾਰਤ ਦਾ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਉਡੀਕਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹਿਸਾਬ: ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਦਹਿਸ਼ਤ ਦੇ ਦਿਲ 'ਤੇ ਹਮਲਾ

ਆਪਣੇ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਰੁਖ ਦੇ ਬੇਮਿਸਾਲ ਵਾਧੇ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ - ਇੱਕ ਦਲੇਰ, ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ ਫੌਜੀ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਜਿਸਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ। 2016 ਦੇ ਉੜੀ ਸਰਜੀਕਲ ਸਟ੍ਰਾਈਕ ਅਤੇ 2019 ਦੇ ਬਾਲਾਕੋਟ ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ ਵਰਗੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬੀ ਹਮਲਿਆਂ ਦੇ ਉਲਟ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜਾ ਕੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਟਿਕਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ।

 

ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਇੱਕ ਰਣਨੀਤਕ ਤਬਦੀਲੀ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਹੈ। ਇਸਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਾਲੇ ਕਸ਼ਮੀਰ (ਪੀਓਕੇ) ਦੇ ਅੰਦਰ ਮੁੱਖ ਕਮਾਂਡ ਸੈਂਟਰਾਂ, ਸਿਖਲਾਈ ਕੈਂਪਾਂ ਅਤੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੇ ਡਿਪੂਆਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿੱਥੋਂ ਭਾਰਤੀ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲੇ - ਮੁੰਬਈ 26/11, ਪੁਲਵਾਮਾ ਅਤੇ ਪਹਿਲਗਾਮ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।

 

ਨਿਸ਼ਾਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਹਾਵਲਪੁਰ ਵਿੱਚ ਜੈਸ਼-ਏ-ਮੁਹੰਮਦ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਪੁਲਵਾਮਾ ਹਮਲੇ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਜਿੱਥੇ ਮਸੂਦ ਅਜ਼ਹਰ ਦੇ ਘਰ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ।ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੈਂਬਰ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਸਰਜਲ ਅਤੇ ਕੋਟਲੀ ਵਿੱਚ ਕੈਂਪ, ਜੋ ਆਤਮਘਾਤੀ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਆਈਈਡੀ ਸਟੋਰ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਭਾਰਤ ਨੇ 26/11 ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੂਲ ਕਾਰਨ ਮੁਰੀਦਕੇ ਵਿੱਚ ਲਸ਼ਕਰ-ਏ-ਤੋਇਬਾ ਦੇ ਗਲੋਬਲ ਨਰਵ ਸੈਂਟਰ ਅਤੇ ਪਹਿਲਗਾਮ ਕਤਲੇਆਮ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਬਰਨਾਲਾ ਵਿੱਚ ਜੰਗਲ ਯੁੱਧ ਕੈਂਪਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ। ਪਠਾਨਕੋਟ ਵਰਗੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਹਿਜ਼ਬੁਲ ਮੁਜਾਹਿਦੀਨ ਲਾਂਚਪੈਡ ਅਤੇ ਕਮਾਂਡ ਸੈਂਟਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਢਾਹ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਮੁਜ਼ੱਫਰਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਜੈਸ਼-ਏ-ਮੁਹੰਮਦ, ਲਸ਼ਕਰ-ਏ-ਤੋਇਬਾ ਅਤੇ ਐਚਐਮ ਦੇ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਸਾਂਝੀ ਸਹੂਲਤ ਨੂੰ ਵੀ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।

 

ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਨੇ ਰਾਜ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਹੇਠ ਜੇਹਾਦੀ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਪਨਾਹ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਛੋਟ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲੇ ਆ ਰਹੇ ਭਰਮ ਨੂੰ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਯੁੱਗ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ - ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਯੁੱਗ ਜਿੱਥੇ ਸਰਹੱਦਾਂ ਤੋਂ ਪਾਰ ਪਨਾਹਗਾਹਾਂ ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਬਚਾ ਸਕਣਗੀਆਂ ਜੋ ਸਮੂਹਿਕ ਕਤਲੇਆਮ ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਸਫਲਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ - ਇਹ ਇੱਕ ਨੈਤਿਕ ਅਤੇ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਮੋੜ ਹੈ, ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਇਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਜੇਹਾਦੀ ਸਿਵਲ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਧਾਰਤ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੂੰ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਸਥਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਭਾਰਤ ਵਿਰੁੱਧ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਤੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲੁਕ ਸਕਦੇ।

 

ਜੰਗਬੰਦੀ ਹੋਈ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਤੇ ਠੋਸ ਸ਼ਰਤਾਂ ਲੰਬਿਤ

ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ ਬੇਮਿਸਾਲ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ, ਜੰਗਬੰਦੀ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਅਸਪਸ਼ਟ ਅਤੇ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਵਾਲੀਆਂ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕਾਂ ਨੇ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਜੰਗਬੰਦੀ ਠੋਸ, ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਯੋਗ ਸ਼ਰਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਆਵੇਗੀ।ਉਪਾਅ ਜੋ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਭੜਕਾਹਟਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦੇਣਗੇ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੁਆਰਾ ਜੰਗਬੰਦੀ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਨੂੰ ਜਾਇਜ਼ ਠਹਿਰਾਉਣਗੇ। ਅਜਿਹੇ ਠੋਸ ਨਤੀਜਿਆਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ, ਸਵਾਲ ਹਨ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਵਿਰਾਮ ਇੱਕ ਮੋੜ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ ਜਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਸੁੱਖ ਦਾ ਸਾਹ ਹੋਵੇਗਾ।

 

ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਅੱਤਵਾਦੀ ਢਾਂਚਾ ਟੁੱਟ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਆਈਐਮਐਫ ਨਿਰਭਰਤਾ ਦੇ ਭਾਰ ਹੇਠ ਢਹਿ ਹੈ। ਚੀਨ ਅਤੇ ਤੁਰਕੀ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਜੇਹਾਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਕੱਟੜਤਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਰੋਧੀ ਮਿਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰੇਰਿਤ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਫੌਜੀ ਵਰਗ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਚਾਲਿਤ ਟਕਰਾਅ ਵੱਲ ਧੱਕ ਦਿੱਤਾ।ਇੱਕ ਪ੍ਰਮਾਣੂ-ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਰਾਜ ਦੀ ਇਸ ਅਸਥਿਰਤਾ ਨੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਭਾਈਚਾਰੇ ਅਤੇ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਚਿੰਤਤ ਕੀਤਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ।

 

ਅਮਰੀਕਾ-ਭਾਰਤ ਸਬੰਧ: ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ, ਅਮਰੀਕਾ-ਭਾਰਤ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਭਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਹਿੰਦ-ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਸਥਿਰਤਾ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹੈ।ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਟਰੰਪ, ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ, ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ, ਡੀਐਨਆਈ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਲਾਹਕਾਰ, ਐਫਬੀਆਈ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਅਤੇ ਲਗਭਗ 100 ਸਦਨ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਨੇ ਪਹਿਲਗਾਮ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਦੀ ਬੇਰਹਿਮੀ ਦੀ ਤੁਰੰਤ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਯਤਨਾਂ ਲਈ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ।

ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਹਮਾਸ-ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਟਕਰਾਅ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਗਈ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੁੱਧ ਆਪਣੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਰਣਨੀਤਕ ਭਾਈਵਾਲ ਨਾਲ ਇਸ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਜਵਾਬ ਉਮੀਦਾਂ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਘੱਟ ਸੀ। ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ "ਸਾਡੀ ਲੜਾਈ ਨਹੀਂ" ਵਾਲੀ ਸਥਿਤੀ ਅਪਣਾਈ, ਜੋ ਕਿ ਸਹੀ ਸੀ, ਪਰ, ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਈ ਠੋਸ ਸ਼ਰਤਾਂ ਰੱਖੇ ਬਿਨਾਂ ਜੰਗਬੰਦੀ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਸਮਝਣ ਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਟਰੰਪ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਚਨਬੱਧ ਸਨ ਜਾਂ ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸੰਭਾਵੀ ਪਤਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਖੁਫੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਦੇ ਵਧ ਰਹੇ ਡਰ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਜੋਖਮ ਦਾ ਮੁੜ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਅਮਰੀਕਾ ਇੱਕ ਤੁਰੰਤ ਜੰਗਬੰਦੀ ਲਈ ਦਬਾਅ ਪਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇਗਾ।

 

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਓਸਾਮਾ ਬਿਨ ਲਾਦੇਨ ਨੂੰ ਲੁਕਾਉਣ, ਅਮਰੀਕਾ-ਪ੍ਰਤੀਬੰਧਿਤ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੂੰ ਪਨਾਹ ਦੇਣ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਰੁੱਧ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੇ ਅੱਤਵਾਦ ਨੂੰ ਸਪਾਂਸਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਮੈਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਮੰਗ ਕਰੇਗਾ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆਪਣੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਨੈੱਟਵਰਕਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰੇ, ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਜਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਸੌਂਪੇ, ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਅੱਤਵਾਦ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਿੱਧੇ ਜਾਂ ਅਸਿੱਧੇ ਸਮਰਥਨ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਇੱਕ ਗਾਰੰਟੀਸ਼ੁਦਾ ਢਾਂਚਾ ਸਥਾਪਤ ਕਰੇ।

 

ਜੰਗਬੰਦੀ ਹੋਈ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਤੇ ਠੋਸ ਸ਼ਰਤਾਂ ਬਾਕੀ

ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੈਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਗੰਭੀਰ ਸੀ। ਵਧਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਪੂਰੀ ਰਣਨੀਤਕ ਥਕਾਵਟ ਦੇ ਡਰੋਂ, ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਆਫ਼ ਮਿਲਟਰੀ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।

 

10-12 ਘੰਟਿਆਂ ਦੀ ਉੱਚ-ਪੱਧਰੀ ਦੁਵੱਲੀ ਅਤੇ ਸਿੱਧੇ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਚਾਨਕ ਜੰਗਬੰਦੀ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਗਏ।ਭਾਰਤ ਨੇ ਇੱਕ ਫੈਸਲਾਕੁੰਨ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ: ਅੱਤਵਾਦ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।

 

ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲਈ, ਇਹ ਅਚਾਨਕ ਜੰਗਬੰਦੀ ਸਮਝਣ ਲਈ ਅਸਪਸ਼ਟ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੁਝ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕਾਂ ਨੇ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਠੋਸ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਹੋਰ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੀਓਕੇ ਦੀ ਅਜ਼ਾਦੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ, ਮੇਰੇ ਵਿਚਾਰ ਵਿੱਚ, ਗਿਲਗਿਤ ਦੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਵਿਦਰੋਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਘਟੀਆ ਸਲੂਕ ਅਤੇ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਨੂੰ ਸਹਿਣ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

 

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨੇ ਇਹ ਨਿਰਣਾ ਕੀਤਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਦੇ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹੋਰ ਵਾਧਾ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ, ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਚੀਨ ਨਾਲ ਜੰਗ ਦੇ ਜਾਲ ਵਿੱਚ ਧੱਕ ਦੇਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਵੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਜੰਗਬੰਦੀ ਨੂੰ ਹੁਣ ਇੱਕ ਅਸਥਾਈ ਵਿਰਾਮ ਵਜੋਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ - ਇੱਕ ਹੱਲ ਨਹੀਂ।

 

ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਦੋਹਰੇਪਣ ਦੇ ਲੰਬੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਓਸਾਮਾ ਬਿਨ ਲਾਦੇਨ ਨੂੰ ਪਨਾਹ ਦੇਣਾ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਗੱਠਜੋੜ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਤਿਹਾਸ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ।

 

 

ਇਸ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ, ਲਸ਼ਕਰ, ਜੈਸ਼-ਏ-ਮੁਹੰਮਦ ਅਤੇ ਹਿਜ਼ਬੁਲ ਮੁਜਾਹਿਦੀਨ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਕੇ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪਹਿਲਗਾਮ ਹਮਲੇ ਦਾ, ਸਗੋਂ 2001 ਦੇ ਸੰਸਦ ਹਮਲੇ, 2008 ਦੇ ਮੁੰਬਈ ਹਮਲੇ, 2016 ਦੇ ਉੜੀ ਹਮਲੇ ਅਤੇ 2019 ਦੇ ਪੁਲਵਾਮਾ ਹਮਲੇ ਦਾ ਵੀ ਨਿਰਣਾਇਕ ਬਦਲਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਕਾਰਵਾਈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਜਵਾਬਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਮਾਪਦੰਡ ਸਥਾਪਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਪੱਸ਼ਟ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੀ ਹੈ: ਅੱਤਵਾਦ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਅਡੋਲ ਦ੍ਰਿੜ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।

 

ਅੱਜ ਪਹਿਲਾਂ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਸਮਾਂ ਯੁੱਧ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਅੱਤਵਾਦ ਦਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਅੱਤਵਾਦ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਖ਼ਤਰੇ ਕਾਰਨ ਬਚ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦਾ।

ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਜੇਹਾਦੀ ਸਿਵਲ-ਫੌਜੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਅਤੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਪੱਸ਼ਟ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿਰੁੱਧ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਤੇ ਵੀ ਲੁਕ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ। ਸਜ਼ਾ ਤੋਂ ਛੋਟ ਦਾ ਯੁੱਗ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ - ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਅੱਤਵਾਦ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਲਈ, ਸਗੋਂ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ, ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਹਿੰਦ-ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰੀ ਸਥਿਰਤਾ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ, ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਵਧ ਰਹੇ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਜੋ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ।

 

ਲੇਖਕ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਫਾਰ ਇੰਡੀਆ ਐਂਡ ਇੰਡੀਅਨ ਡਾਇਸਪੋਰਾ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਹਨ।

 

(ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਵਿਚਾਰ ਅਤੇ ਰਾਏ ਲੇਖਕ ਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਇਹ ਨਿਊ ਇੰਡੀਆ ਅਬਰੌਡ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਨੀਤੀ ਜਾਂ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹੋਣ।)