ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਹਰ ਸਾਲ ਔਸਤਨ 79 ਕਿਲੋ ਭੋਜਨ ਬਰਬਾਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। / Unsplash

ਭੋਜਨ ਦੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵ-ਵਿਆਪੀ ਦੁਖਾਂਤ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਕਾਰਨ ਇਸ ਸਮੇਂ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਭੁੱਖੇ ਹਨ।

 

ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਰੋਜ਼ 1 ਬਿਲੀਅਨ ਟਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਭੋਜਨ ਬਰਬਾਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਲਗਭਗ 800 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਭੁੱਖੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। 

 

ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (UNEP) ਦੀ ਫੂਡ ਵੇਸਟ ਇੰਡੈਕਸ 2024 ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ 2022 ਵਿੱਚ 1.05 ਬਿਲੀਅਨ ਟਨ ਭੋਜਨ ਬਰਬਾਦ ਹੋਇਆ। ਕਰੀਬ 20 ਫੀਸਦੀ ਭੋਜਨ ਕੂੜੇ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪਲੇਟ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਤੱਕ 13 ਫੀਸਦੀ ਭੋਜਨ ਬਰਬਾਦ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

 

ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੌਰਾਨ ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਭੋਜਨ ਬਰਬਾਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਭੋਜਨ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਤ੍ਰਾਸਦੀ ਹੈ। 

 

ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਇੰਗਰ ਐਂਡਰਸਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਭੋਜਨ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦਾ ਪੰਜਵਾਂ ਹਿੱਸਾ ਬਰਬਾਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਭੋਜਨ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਲੋਂ ਬਰਬਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। à¨‰à¨¨à©à¨¹à¨¾à¨‚ ਭੋਜਨ ਦੀ ਇਸ ਬਰਬਾਦੀ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਦੁਖਾਂਤ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ। 

 

ਐਂਡਰਸਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਭੋਜਨ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਤ੍ਰਾਸਦੀ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਦੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਕਾਰਨ ਅੱਜ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਭੁੱਖੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਵਿਸ਼ਵ ਅਰਥਚਾਰੇ ‘ਤੇ, ਸਗੋਂ ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਅਤੇ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ‘ਤੇ ਵੀ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।’

 

ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਭੋਜਨ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਰਬਾਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸਾਲਾਨਾ 631 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਕੁੱਲ ਬਰਬਾਦ ਹੋਏ ਭੋਜਨ ਦਾ ਲਗਭਗ 60 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੈ। à¨«à©‚ਡ ਸਰਵਿਸ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਫੂਡ ਵੇਸਟ ਦੀ ਮਾਤਰਾ 290 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚੂਨ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ 131 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਹੈ। 

 

ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਹਰ ਸਾਲ ਔਸਤਨ 79 ਕਿਲੋ ਭੋਜਨ ਬਰਬਾਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਹਰ ਭੁੱਖੇ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ 1.3 ਭੋਜਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। 

 

UNEP 2021 ਤੋਂ ਭੋਜਨ ਦੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਮੱਸਿਆ ਸਿਰਫ਼ ਅਮੀਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ।

 

ਇਹ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉੱਚ, ਉੱਚ ਮੱਧ ਅਤੇ ਨਿਮਨ ਮੱਧ ਆਮਦਨ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਸਾਲਾਨਾ ਭੋਜਨ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਦੀਆਂ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਸੱਤ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਦਾ ਅੰਤਰ ਹੈ।

ਸ਼ਹਿਰੀ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਭੋਜਨ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਦੀਆਂ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਤਰ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਮੱਧ-ਆਮਦਨ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪੇਂਡੂ ਆਬਾਦੀ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਘੱਟ ਭੋਜਨ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। 

 

ਇਸ ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਭਵ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਬਚਿਆ ਹੋਇਆ ਭੋਜਨ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਖੁਆਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖਾਦ ਵਜੋਂ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਚਿਆ ਹੋਇਆ ਭੋਜਨ ਸਿੱਧਾ ਕੂੜੇ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।