ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਬੰਤਵਾਲ ਜਯੰਤ ਬਲਿਗਾ / Millennium Technology Prize

ਭਾਰਤੀ ਅਮਰੀਕੀ ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਕਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰ, ਬੰਤਵਾਲ ਜਯੰਤ ਬਲਿਗਾ ਨੂੰ ਇਨਸੂਲੇਟਿਡ ਗੇਟ ਬਾਈਪੋਲਰ ਟਰਾਂਜ਼ਿਸਟਰ (IGBT) ਦੀ ਉਸ ਦੀ ਮੋਹਰੀ ਕਾਢ ਲਈ,  ਜਿਸ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਊਰਜਾ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਲਿਆ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, 2024 ਮਿਲੇਨੀਅਮ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੇਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਹ ਇਨਾਮ, ਜੋ ਕਿ $1 ਮਿਲੀਅਨ US$ (€1 ਮਿਲੀਅਨ) ਅਵਾਰਡ ਦੇ ਨਾਲ ਹੈ, ਨੂੰ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਅਕੈਡਮੀ ਫਿਨਲੈਂਡ ਦੁਆਰਾ ਮਨੁੱਖੀ ਭਲਾਈ, ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਸਥਿਰਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕੰਮ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੁਰਸਕਾਰ ਸਮਾਰੋਹ ਫਿਨਲੈਂਡ ਵਿੱਚ 30 ਅਕਤੂਬਰ ਹੋਵੇਗਾ।  ਫਿਨਲੈਂਡ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਇਹ ਇਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।

1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋਈ, ਬਲਿਗਾ ਦੀ ਕਾਢ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਬਿਜਲੀ ਊਰਜਾ ਦੀ ਖਪਤ ਅਤੇ ਕਾਰਬਨ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। IGBT ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਕੁਸ਼ਲ ਬਣਾਉਣ, ਜੈਵਿਕ ਬਾਲਣ ਦੀ ਖਪਤ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ, ਅਤੇ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੈਮੀਕੰਡਕਟਰ ਯੰਤਰ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।

ਉੱਤਰੀ ਕੈਰੋਲੀਨਾ ਸਟੇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਕਲ ਅਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰੈਸ ਐਨਰਜੀ ਡਿਸਟਿੰਗੂਇਸ਼ਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਐਮਰੀਟਸ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਬਲਿਗਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਇਸ ਮਹਾਨ ਸਨਮਾਨ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਜਾਣਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਰੋਮਾਂਚਕ ਹੈ।"

"ਮੈਨੂੰ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਹੈ ਕਿ ਮਿਲੇਨੀਅਮ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮੇਰੀ ਨਵੀਨਤਾ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਵੇਗਾ, ਕਿਉਂਕਿ IGBT ਸਮਾਜ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਤੋਂ ਛੁਪੀ ਇੱਕ ਏਮਬੈਡਡ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਇਆ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਦੇ ਅਰਬਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਆਰਾਮ, ਸਹੂਲਤ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਘਟਾਇਆ ਹੈ, ”ਉਸਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ।

ਬਲਿਗਾ, ਫੋਰਬਸ ਦੁਆਰਾ "ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਕਾਰਬਨ ਫੁੱਟਪ੍ਰਿੰਟ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ" ਵਜੋਂ ਵਰਣਿਤ, ਊਰਜਾ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਜਾਰੀ ਰੱਖ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਟੀਮ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਦੋ ਨਵੀਆਂ ਕਾਢਾਂ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਉਤਪਾਦਨ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਵਾਹਨਾਂ, ਅਤੇ ਏਆਈ ਸਰਵਰਾਂ ਲਈ ਪਾਵਰ ਡਿਲੀਵਰੀ ਦੀ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਹੈ।

ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਅਕੈਡਮੀ ਫਿਨਲੈਂਡ ਦੇ ਬੋਰਡ ਦੀ ਚੇਅਰ ਮਿੰਨਾ ਪਾਮਰੋਥ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਆਈਜੀਬੀਟੀ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸੁਧਰੇ ਜੀਵਨ ਪੱਧਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬਿਜਲੀਕਰਨ ਅਤੇ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ ਵੱਲ ਵਧਣ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਹੈ।  IGBT ਇਹਨਾਂ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁੱਖ ਸਮਰੱਥ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਹੈ।

ਇਸਦੇ ਵਿਕਾਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, IGBT ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੇ ਔਸਤ ਨਿਕਾਸ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਸਾਰੇ ਮਨੁੱਖੀ-ਕਾਰਨ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਆਫਸੈੱਟ ਕਰਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ, 82 ਗੀਗਾਟਨ (180 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਪੌਂਡ) ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਲੋਬਲ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਵਾ ਅਤੇ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਸਥਾਪਨਾਵਾਂ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਅਤੇ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਵਾਹਨਾਂ, ਮੈਡੀਕਲ ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕ ਉਪਕਰਣਾਂ, ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਉਪਕਰਣਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਏਅਰ ਕੰਡੀਸ਼ਨਰ, ਮਾਈਕ੍ਰੋਵੇਵ ਅਤੇ ਪੋਰਟੇਬਲ ਡੀਫਿਬ੍ਰਿਲਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ, ਮਦਰਾਸ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ, ਬਲਿਗਾ ਦੇ ਪੋਰਟਫੋਲੀਓ ਵਿੱਚ 123 ਯੂਐਸ ਪੇਟੈਂਟ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਾਢਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਵਿਆਪਕ ਵਪਾਰਕ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਪਲਿਟ-ਗੇਟ ਪਾਵਰ MOSFET, ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ ਅਤੇ ਸਰਵਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਿਲੀਕਾਨ ਕਾਰਬਾਈਡ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਆਧੁਨਿਕ ਬਿਜਲੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਕਤੀ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਮਿਲੇਨੀਅਮ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਚੋਣ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਚੇਅਰ, ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਪਾਈਵੀ ਟੋਰਮਾ ਨੇ ਬਲਿਗਾ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ, “ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਦੋ ਤਿਹਾਈ ਹਿੱਸਾ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮੋਟਰਾਂ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਬਲਿਗਾ ਦੀ ਨਵੀਨਤਾ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਊਰਜਾ ਦੀ ਖਪਤ ਨੂੰ ਨਾਟਕੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਘਟਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਬਿਜਲੀ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨਾਲ ਸਮਾਜਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।"