ਸੰਬੰਧਮੂਰਤੀ ਗਣਪਤੀ / courtesy photo

ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੰਬੰਧਮੂਰਤੀ ਗਣਪਤੀ, ਜੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਐਟ ਬਫੈਲੋ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹਨ, ਇੱਕ ਖੋਜ ਟੀਮ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਜੋ ਦਿਮਾਗ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੰਪਿਊਟਰ ਚਿਪਸ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਚਿਪਸ ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ (AI) ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਊਰਜਾ ਦੀ ਖਪਤ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।

ਗਣਪਤੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 2000 ਵਿੱਚ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸ, ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਤੋਂ ਫਿਜ਼ਿਕਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪੀ.ਐਚ.ਡੀ. ਕੀਤੀ ਸੀ, ਨਿਊਰੋਮੋਰਫਿਕ ਕੰਪਿਊਟਿੰਗ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਖੇਤਰ ਮਨੁੱਖੀ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਨਕਲ ਕਰਕੇ ਵੱਧ ਊਰਜਾ-ਦਖਲ ਵਾਲਾ ਹਾਰਡਵੇਅਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਖੋਜ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਾਇੰਸ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਫੰਡ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਯੂ.ਬੀ. ਦੇ ਫਿਜ਼ਿਕਸ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

ਗਣਪਤੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, "ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ AI ਮਾਡਲ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿੰਗਲ ਟੈਕਸਟ ਜਵਾਬ ਬਣਾਉਣ ਲਈ 6,000 ਜੂਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਊਰਜਾ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।" ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ, "ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਜਿੰਨਾ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ - ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕਰਨ, ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਕਰਨ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਕਸਤ ਹੋਇਆ ਹੈ।"

ਗਣਪਤੀ ਦੀ ਟੀਮ ਨਿਊਰੋਮੋਰਫਿਕ ਚਿਪਸ ਬਣਾਉਣ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਜੋ ਮਨੁੱਖੀ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਕੁਝ ਮੁੱਖ ਫੰਕਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਭੌਤਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਕਲ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ — ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇੱਕੋ ਥਾਂ 'ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਸੈਸ ਕਰਨਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਬਫੈਲੋ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, "ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਦਿਮਾਗ ਦਾ ਖੱਬਾ ਪਾਸਾ ਸਾਰੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੱਜਾ ਪਾਸਾ ਉਹ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸਾਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।"

ਟ੍ਰੈਡੀਸ਼ਨਲ ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੈਮੋਰੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਯੂਨਿਟ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਡਾਟਾ ਨੂੰ ਇਕ ਥਾਂ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਥਾਂ ਭੇਜਣ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਦੀ ਖਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਨਿਊਰੋਮੋਰਫਿਕ ਚਿਪਸ ਇਸ ਖਪਤ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਦੋਹਾਂ ਫੰਕਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਇਕਠੇ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਵਿਧੀ ਨੂੰ "ਇਨ-ਮੈਮੋਰੀ ਕੰਪਿਊਟਿੰਗ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਉਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ, ਟੀਮ ਫੇਜ਼-ਚੇਂਜ ਮੈਟੀਰੀਅਲਜ਼ ਤੋਂ ਬਣੇ ਨਕਲੀ ਨਿਊਰੋਨਜ਼ ਅਤੇ ਸਿਨੈਪਸ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।

ਗਣਪਤੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਨਿਊਰੋਮੋਰਫਿਕ ਚਿਪਸ ਤੁਹਾਡੇ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਵਿੱਚ ਜਲਦੀ ਨਹੀਂ ਆਉਣਗੀਆਂ। ਪਰ ਮੈਂ ਮੰਨਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖਾਸ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰੂਰ ਵੇਖਾਂਗੇ — ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੈਲਫ-ਡ੍ਰਾਇਵਿੰਗ ਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ।” ਇਸ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਤੋਂ ਸੈਲਫ-ਡ੍ਰਾਇਵਿੰਗ ਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।