ਪ੍ਰਤੀਕ ਚਿੱਤਰ / Canva

ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਅਤੇ ਲਗਭਗ 950 ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ, ਦੁਨੀਆ ਰੂਸ-ਯੂਕਰੇਨ ਯੁੱਧ ਦੀ ਭਿਆਨਕਤਾ ਨੂੰ ਦੇਖ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਫਲਸਤੀਨ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਘਰਸ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਅਤੇ ਹੁਣ ਯੁੱਧ ਦਾ ਤੀਜਾ ਮੋਰਚਾ ਈਰਾਨ ਦੁਆਰਾ ਇਜ਼ਰਾਈਲ 'ਤੇ ਬੰਬਾਰੀ ਨਾਲ ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਵੀ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਡੰਬਨਾ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਹੋਰ ਕੀ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਨੇਤਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੰਚਾਂ 'ਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਜੰਗ ਦੇ ਮੋਰਚੇ ਇਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਖੁੱਲ੍ਹ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ 'ਰਾਜਨੀਤੀ' ਅਤੇ ਲਾਚਾਰੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਭਾਰਤ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੂਤ ਵਜੋਂ ਜੰਗ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਯਤਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਜੰਗ ਦੇ ਮੋਰਚੇ ਵਧਦੇ ਰਹਿਣਗੇ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣਾ ਅਸੰਭਵ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਅਜਿਹੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਪੰਜ ਮੋਰਚਿਆਂ 'ਤੇ ਲੜ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਥਿਤੀ ਅਜਿਹੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਜਨਰਲ ਐਂਟੋਨੀਓ ਗੁਟੇਰੇਸ ਨੂੰ ਅਣਚਾਹਿਆ ਕਰਦਿਆਂ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਾਲਾਤ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰਾ ਸੰਸਾਰ ਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ‘ਭੈਭੀਤ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ’ ਵੱਲ ਕਿਉਂ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ? ਮਨੁੱਖਤਾ ਅਤੇ ਆਪਸੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਮੰਗ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਕੀ ਜੰਗ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਹੋਰ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਤਬਾਹੀ ਅਤੇ ਜਾਨੀ ਨੁਕਸਾਨ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਹੈ?
 
ਭਾਵੇਂ ਰੂਸ-ਯੂਕਰੇਨ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ-ਫਲਸਤੀਨ ਜਾਂ ਇਜ਼ਰਾਈਲ-ਇਰਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਜੰਗ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੋਵੇ, ਹਰ ਦੇਸ਼ ਆਪਣੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਲਈ ਚਿੰਤਤ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਈਰਾਨ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵੀ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਆਪਣੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਇਕ ਐਡਵਾਈਜ਼ਰੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿੱਚ ਇਰਾਨ ਨਾਲੋਂ ਲਗਭਗ ਦੁੱਗਣੇ ਭਾਰਤੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਲਗਭਗ 29 ਹਜ਼ਾਰ ਭਾਰਤੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਜੰਗ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਹਨ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ 'ਚ ਰਹਿ ਰਹੇ 18 ਹਜ਼ਾਰ ਭਾਰਤੀਆਂ 'ਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀ, ਹੀਰਾ ਵਪਾਰੀ, ਆਈਟੀ ਪੇਸ਼ੇਵਰ, ਸੇਵਾ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਣ ਮਜ਼ਦੂਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਅੰਕੜੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ 10 ਹਜ਼ਾਰ 765 ਭਾਰਤੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦਸਵਾਂ ਹਿੱਸਾ ਉਹ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹਨ ਜੋ ਉੱਥੇ ਡਾਕਟਰੀ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵਸਦੇ ਭਾਰਤੀ ਨਾ ਸਿਰਫ ਚਿੰਤਤ ਅਤੇ ਬੇਚੈਨ ਹਨ, ਆਪਣੇ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵੀ ਘੱਟ ਡਰੇ ਹੋਏ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਾਰੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਦੂਤਾਵਾਸ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਜੰਗ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਕੋਈ ਵੀ ਉੱਥੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਗਾਰੰਟੀ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦਾ।
 
ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸੰਕਟ ਹੋਰ ਵੀ ਡਰਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਾਮਬੰਦੀ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਭਾਰਤ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੋਰਚਿਆਂ 'ਤੇ ਨਿਰਪੱਖ ਅਤੇ ਮਾਨਵਤਾਵਾਦੀ ਨੀਤੀ ਅਤੇ ਪਹੁੰਚ ਅਪਣਾ ਕੇ ਗੱਲਬਾਤ ਰਾਹੀਂ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਸਹਿ-ਹੋਂਦ ਦੀ ਬਹਾਲੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਅਮਰੀਕਾ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਯੂਕਰੇਨ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਦੇ ਨਾਲ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਖੜ੍ਹਨ ਦਾ ਮਤਲਬ ਦੂਜੇ ਪੱਖ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਹੋਣਾ ਹੈ। ਜੰਗ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਤੇਜ਼ ਯਤਨਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਜੇਕਰ ਪੱਖ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਹਮਲਾਵਰ ਰੁਖ ਅਖਤਿਆਰ ਕਰ ਲੈਣ ਤਾਂ ਹੱਲ ਦੇ ਰਸਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਹੀ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਣਗੇ। ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਰਸਤਿਆਂ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਵੱਲ ਵਧਣਾ। ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ, ਉਸ ਮਹਾਨ ਯੁੱਧ ਦਾ ਨਾਮ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਯੁੱਧਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਭਲੇ ਲਈ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ ਰਾਹ ਅਖ਼ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਕ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਤੇਲ ਪਾਉਣਾ ਬੰਦ ਕਰਨ।