ਭੋਪਾਲ ਗੈਸ ਤ੍ਰਾਸਦੀ ਅਜਿਹਾ ਉਦਯੋਗਿਕ ਹਾਦਸਾ ਸੀ ਜਿਸ ਦਾ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ। / ICJB

ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਭਿਆਨਕ ਉਦਯੋਗਿਕ ਹਾਦਸਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਤ੍ਰਾਸਦੀ à¨­à©‹à¨ªà¨¾à¨² ਸ਼ਹਿਰ ਨੇ 1984 ਵਿੱਚ 2-3 ਦਸੰਬਰ ਦੀ ਦਰਮਿਆਨੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਝੇਲੀ ਸੀ। ਭੋਪਾਲ ਗੈਸ ਤ੍ਰਾਸਦੀ ਅਜਿਹਾ ਉਦਯੋਗਿਕ ਹਾਦਸਾ ਸੀ ਜਿਸ ਦਾ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ। ਯੂਨੀਅਨ ਕਾਰਬਾਈਡ ਦੇ ਪੈਸਟੀਸਾਈਡ ਪਲਾਂਟ ਤੋਂ ਨਿਕਲੀ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ ਗੈਸ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ। ਅੱਜ ਵੀ ਲੋਕ ਇਸ ਦਾ ਸੰਤਾਪ ਭੋਗਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹਨ।

 

ਭੋਪਾਲ ਗੈਸ ਤ੍ਰਾਸਦੀ ਦੇ ਪੀੜਤ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕੈਂਪੇਨ ਫਾਰ ਜਸਟਿਸ (ICJB) ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਹਨ। ਇਹ ਦੌਰਾ 3 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਭੋਪਾਲ ਤਬਾਹੀ ਦੀ 40ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਇਆ ਹੈ। à¨¦à©Œà¨°à©‡ ਦੌਰਾਨ, ਪੀੜਤ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੇਤਾਵਾਂ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ, ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀਆਂ ਅਤੇ ਫਰੰਟਲਾਈਨ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨਗੇ। ਇਹ ਦੌਰਾ 25 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਖਤਮ ਹੋਣਾ ਹੈ।

 

ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਮਾਗਮ ਅਮਰੀਕੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨਿਆਂ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਜੋ ਬਲੈਕ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਉਨ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਧਾਰਤ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬਚੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਚਰਚਾ ਅਤੇ ਸਵਾਲ-ਜਵਾਬ ਸੈਸ਼ਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

 

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ICJB ਸੰਘੀ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। 3 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਰਸਾਇਣਕ ਆਫ਼ਤ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨੋਨੀਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ 1-7 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਭੋਪਾਲ ਨਾਲ ਇਕਜੁੱਟਤਾ ਹਫ਼ਤਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਸਮੂਹਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨਾ।

 

1984 ਵਿੱਚ, ਭੋਪਾਲ ਵਿੱਚ ਯੂਨੀਅਨ ਕਾਰਬਾਈਡ ਫੈਕਟਰੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੈਸ ਲੀਕ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਫੈਲਿਆ। ਭੋਪਾਲ ਵਿੱਚ 20,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰਸਾਇਣਕ ਐਕਸਪੋਜਰ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ 500,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਗੰਭੀਰ ਸਿਹਤ ਸਥਿਤੀਆਂ, ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਦੇ ਜਨਮ ਦੇ ਨੁਕਸ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹਨ। à¨¯à©‚ਨੀਅਨ ਕਾਰਬਾਈਡ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਅਪਰਾਧਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਨਹੀਂ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ।

 

ਪਿਛਲੇ ਅਕਤੂਬਰ, ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੇ ਚੱਕਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਡਾਓ ਕੈਮੀਕਲ (ਜੋ ਹੁਣ ਯੂਨੀਅਨ ਕਾਰਬਾਈਡ ਦੀ ਮਾਲਕ ਹੈ) ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਭੋਪਾਲ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਹੋਇਆ। ਪਰ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸਦੀ ਕੋਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। 

 

ਕਿਉਂਕਿ ਡਾਓ ਕੈਮੀਕਲ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ICJB ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੌਰੇ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ, ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧੇਗੀ ਅਤੇ ਭੋਪਾਲ ਨਾਲ ਇੱਕਮੁੱਠਤਾ ਫਿਰ ਤੋਂ ਜਗਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। à¨‡à©±à¨• ਅਧਿਕਾਰਤ ਰੀਲੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ, 'ਭੋਪਾਲ ਗੈਸ ਤ੍ਰਾਸਦੀ ਦੇ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸਿਹਤ ਨੀਤੀ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨਤੀਜੇ ਸਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਚੇ ਹੋਏ ਲੋਕ ਇਨਸਾਫ ਲਈ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ।

 

ICJB ਇੱਕ ਗੱਠਜੋੜ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਫ਼ਤ ਤੋਂ ਬਚਣ ਵਾਲੇ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਲੰਟੀਅਰ, ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ, ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਆਂ, ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਸਮੂਹ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ICJB ਭੋਪਾਲ ਵਿੱਚ ਰਸਾਇਣਕ ਤ੍ਰਾਸਦੀ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਡਾਓ ਕੈਮੀਕਲ ਤੋਂ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਅਹਿੰਸਕ ਸਿੱਧੀ ਕਾਰਵਾਈ, ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਸੰਗਠਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। à¨‡à¨¹ ਭਾਰਤ, ਕੈਨੇਡਾ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਬਰਤਾਨੀਆ ਵਿੱਚ ਗੱਠਜੋੜ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨਾਲ ਗੱਠਜੋੜ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਅੱਧੀ ਦਰਜਨ ਭੋਪਾਲ ਸਰਵਾਈਵਰ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ।