મૌની અમાવસ્યા ના શાહી સ્નાન પેહલા સર્જાઈ હતી ભાગદોડની પરિસ્થિતિ. / REUTERS

બુધવારે ઉત્તર ભારતમાં મહાકુંભ મેળામાં ભાગદોડમાં ઓછામાં ઓછા સાત લોકો માર્યા ગયા હતા અને લગભગ 10 ઘાયલ થયા હતા, એમ એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું, કારણ કે છ સપ્તાહના હિંદુ તહેવારના સૌથી શુભ દિવસે લાખો લોકો પવિત્ર ડૂબકી લેવા માટે એકઠા થયા હતા.

આ ભાગદોડ 1 a.m. અને 2 a.m. (1930-2030 GMT મંગળવાર) વચ્ચે તપસ્વીઓના અખાડા નજીક થઈ હતી, જ્યાં તેમના પવિત્ર ડૂબકી દરમિયાન ભીડને નિયંત્રિત કરવા માટે બેરિકેડ્સ મૂકવામાં આવ્યા હતા, ઉત્તર પ્રદેશના મુખ્યમંત્રી યોગી આદિત્યનાથે જણાવ્યું હતું.

વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ એક્સ પર એક પોસ્ટમાં "તેમના પ્રિયજનો ગુમાવનારા ભક્તો" પ્રત્યે સંવેદના વ્યક્ત કરી હતી, પરંતુ મૃતકોની સંખ્યા સ્પષ્ટ કરી નહોતી.

"સ્થાનિક વહીવટીતંત્ર પીડિતોને દરેક શક્ય રીતે મદદ કરવામાં રોકાયેલું છે", તેમણે કહ્યું.

આદિત્યનાથે ઉમેર્યું હતું કે પરિસ્થિતિ નિયંત્રણમાં છે પરંતુ ભીડ હજુ પણ ભારે છે.

રાજ્યના એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે "ભાગદોડમાં સાતથી વધુ લોકો માર્યા ગયા છે અને લગભગ 10 અન્ય ઘાયલ થયા છે". અધિકારી નામ જાહેર કરવા નહોતા માંગતા કારણ કે તેઓ મીડિયા સાથે વાત કરવા માટે અધિકૃત નહોતા.

/ / REUTERS

ભાગદોડ પછીના વીડિયો અને ફોટોગ્રાફ્સમાં મૃતદેહોને સ્ટ્રેચર પર લઈ જતા અને જમીન પર બેઠેલા લોકો રડતા જોવા મળ્યા હતા, જ્યારે અન્ય લોકો ક્રશથી બચવાનો પ્રયાસ કરી રહેલા લોકો દ્વારા છોડી દેવાયેલા કપડાં, પગરખાં, બેકપેક્સ અને ધાબળા પર પગ મૂક્યો હતો.

રોયટર્સના એક સાક્ષીએ નદીના કાંઠે જ્યાં આ ઘટના બની હતી ત્યાં દોડી રહેલી ડઝનેક એમ્બ્યુલન્સનો પીછો કરતી વખતે ઘણા મૃતદેહો જોયા હતા.

સાક્ષીઓએ ત્રણ પવિત્ર નદીઓના સંગમ નજીક એક વિશાળ ધક્કો વિશે વાત કરી હતી-જ્યાં ડૂબકી ખાસ કરીને પવિત્ર માનવામાં આવે છે-જેના કારણે ભક્તો એકબીજા પર પડી ગયા હતા. મુખ્યમંત્રી આદિત્યનાથે લોકોને આ વિસ્તારથી દૂર રહેવાની અપીલ કરી છે.

"અમારી સામે બેરિકેડ્સ હતા અને બીજી બાજુ લાઠીઓ સાથે પોલીસ હતી. પાછળથી ધક્કો ખૂબ જ શક્તિશાળી હતો... લોકો પડવા લાગ્યા ", પૂર્વીય શહેર પટણાથી તહેવાર માટે આવેલા વિજય કુમારે કહ્યું.

"ચારે બાજુ લોકો પડેલા હતા, મને ખબર નથી કે તેઓ મરી ગયા હતા કે જીવતા હતા".

ભીડનો ભાગ રહેલી પરંતુ પોતાનું નામ ન જણાવનારી એક મહિલાએ સમાચાર એજન્સી એએનઆઈને જણાવ્યું હતું કે જ્યારે લોકો તેની માતા અને તેણી પર પડી ગયા ત્યારે લોકો તેમના પર પગ મૂકતા હતા.

તેણે કહ્યું, "હું સુરક્ષિત છું પણ મારી માતાનું અવસાન થયું છે.

શક્યતા પક્ષોએ "ગેરવહીવટ" નો આક્ષેપ કર્યો.

/ / REUTERS

હિંદુ તહેવાર માનવતાનું વિશ્વનું સૌથી મોટું મંડળ છે, જે ગયા વર્ષે સાઉદી અરેબિયામાં 1.8 મિલિયનની હજયાત્રા સાથે તેના છ અઠવાડિયામાં આશરે 400 મિલિયન લોકોને આકર્ષે છે. બે અઠવાડિયા પહેલા શરૂ થયેલા 2025 ના તહેવારમાં મંગળવાર સુધીમાં લગભગ 20 કરોડ લોકોએ હાજરી આપી છે.

ભક્ત હિંદુઓ માને છે કે ત્રણ પવિત્ર નદીઓ-ગંગા, યમુના અને પૌરાણિક, અદ્રશ્ય સરસ્વતીના સંગમ પર ડૂબકી મારવાથી લોકો પાપોથી મુક્ત થાય છે અને કુંભ દરમિયાન, તે જીવન અને મૃત્યુના ચક્રમાંથી મુક્તિ પણ લાવે છે.

બુધવારે 10 a.m. સુધીમાં 36 મિલિયનથી વધુ લોકોએ પવિત્ર ડૂબકી લગાવી હતી, એમ અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું.

હાજરી આપનારાઓમાં સંરક્ષણ પ્રધાન રાજનાથ સિંહ અને ગૃહ પ્રધાન અમિત શાહથી લઈને અદાણી જૂથના ચેરમેન ગૌતમ અદાણી અને કોલ્ડપ્લેના ક્રિસ માર્ટિન અને અભિનેત્રી ડાકોટા જોહ્ન્સન જેવી હસ્તીઓ છે, જેમણે સ્થાનિક મીડિયાએ મંગળવારે પ્રયાગરાજ પહોંચ્યા હોવાના અહેવાલ આપ્યા હતા.

પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદી આવતા મહિને આ મહોત્સવની મુલાકાત લે તેવી શક્યતા હતી.

प्रयागराज महाकुंभ में हुआ हादसा अत्यंत दुखद है। इसमें जिन श्रद्धालुओं ने अपने परिजनों को खोया है, उनके प्रति मेरी गहरी संवेदनाएं। इसके साथ ही मैं सभी घायलों के शीघ्र स्वस्थ होने की कामना करता हूं। स्थानीय प्रशासन पीड़ितों की हरसंभव मदद में जुटा हुआ है। इस सिलसिले में मैंने…

— Narendra Modi (@narendramodi) January 29, 2025

સત્તાવાળાઓએ બુધવારે પ્રયાગરાજમાં કામચલાઉ ટાઉનશીપમાં વિક્રમી 10 કરોડ લોકોની ભીડ થવાની અપેક્ષા રાખી હતી અને ભીડને નિયંત્રિત કરવા માટે AI-સોફ્ટવેર આધારિત ટેકનોલોજી સાથે વધારાના સુરક્ષા અને તબીબી કર્મચારીઓને તૈનાત કર્યા હતા.

એક રેપિડ એક્શન ફોર્સ (આરએએફ)-કટોકટી દરમિયાન બોલાવવામાં આવેલી એક વિશેષ પોલીસ ટુકડી-પરિસ્થિતિને નિયંત્રણમાં લાવવા માટે તૈનાત કરવામાં આવી હતી અને બચાવ પ્રયાસો ચાલુ છે, એમ અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું.

વિપક્ષી દળોએ સંઘીય અને રાજ્ય સરકારોની ટીકા કરી હતી અને ભાગદોડ માટે "ગેરવહીવટ" અને "વીઆઇપી સંસ્કૃતિ" ને જવાબદાર ઠેરવ્યા હતા.

મુખ્ય વિપક્ષી કોંગ્રેસ પક્ષના નેતા રાહુલ ગાંધીએ રાજકારણીઓ અને હસ્તીઓ સાથે અલગ વ્યવહારનો ઉલ્લેખ કરતા કહ્યું, "વીઆઇપી સંસ્કૃતિ પર અંકુશ મૂકવો જોઈએ અને સરકારે સામાન્ય ભક્તોની જરૂરિયાતોને પહોંચી વળવા વધુ સારી વ્યવસ્થા કરવી જોઈએ.

આવી જ ભાગદોડ તહેવારના સૌથી શુભ દિવસે ફાટી નીકળી હતી જ્યારે તે છેલ્લે 2013 માં યોજાયો હતો, જેમાં ઓછામાં ઓછા 36 યાત્રાળુઓ માર્યા ગયા હતા, જેમાં મોટાભાગે મહિલાઓ હતી.