બ્રિટનના રાજા ચાર્લ્સ અને રાણી કેમિલા લંડનના બકિંગહામ પેલેસની બાલ્કનીમાં.(ફાઈલ ફોટો) / Aaron Chown/Pool via REUTERS

હાઉસ ઓફ કોમન્સની પ્રથમ બેઠક સોમવારે યોજાશે, જેમાં 110 નવા ચહેરાઓ સાથે સ્પીકરની ચૂંટણી થશે, ત્યારબાદ કિંગ ચાર્લ્સ થ્રોન સ્પીચ આપશે. 48 વર્ષના લાંબા અંતરાલ બાદ રાજા સ્વયં સેનેટમાં થ્રોન સ્પીચ આપવા હાજર રહેશે. નોંધપાત્ર રીતે, લગભગ છ મહિનાના ગાળા બાદ 45મી હાઉસ ઓફ કોમન્સની પ્રારંભિક બેઠક યોજાશે. ગત સપ્તાહના અંતે વડાપ્રધાન માર્ક કાર્નીએ નવા સંસદના પ્રથમ સભ્ય તરીકે શપથ લઈને કાર્યવાહી શરૂ કરી હતી.

ખાસ વાત એ છે કે હાઉસ ઓફ કોમન્સમાં કોઈ પક્ષને સ્પષ્ટ બહુમતી નથી. અનેક ન્યાયિક પુનઃગણતરી બાદ પણ લિબરલ્સ 172ના બહુમતી આંકડાથી દૂર છે. રેકોર્ડ 24 ભારતીય મૂળના સાંસદો આ વખતે ચૂંટાયા છે.

પરંપરાગત રીતે, થ્રોન સ્પીચ સેનેટમાં વાંચવામાં આવે છે, કારણ કે રાજા (અથવા તેમના પ્રતિનિધિ) હાઉસ ઓફ કોમન્સમાં પ્રવેશી શકે નહીં — આ પરંપરા 1642થી બ્રિટિશ સંસદીય વ્યવસ્થામાંથી આવે છે. 

દરેક સંસદીય સત્રની શરૂઆત નિયત કાર્યવાહી સાથે થાય છે, જેમાં સ્પીકરની ચૂંટણી અને થ્રોન સ્પીચનો સમાવેશ થાય છે. આ વખતે આ કાર્યવાહી ખાસ મહત્વ ધરાવે છે, કારણ કે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ સતત કેનેડાને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સનું 51મું રાજ્ય બનાવવાની મજાક ઉડાવી રહ્યા છે.

સોમવારે કિંગ ચાર્લ્સનું આગમન, જેઓ 1957 બાદ ત્રીજી વખત સ્વયં નવા સંસદ સત્રનું ઉદ્ઘાટન કરશે, આ કાર્યવાહીમાં રોમાંચ અને ભવ્યતા ઉમેરશે.
પરંપરાગત રીતે, ગવર્નર જનરલ સેનેટમાં થ્રોન સ્પીચ વાંચે છે, પરંતુ આ વખતે કિંગ ચાર્લ્સ સ્વયં આ ભાષણ આપશે — જે કોન્ફેડરેશન પછી ત્રીજી વખત બનશે, જેનાથી કાર્યવાહીમાં વધુ ભવ્યતા ઉમેરાશે.

રાજા અને રાણી ઓટવામાં રાજકીય અને વાઇસરીગલ પરિવહન માટે ઉપયોગમાં લેવાતા સ્ટેટ લાન્ડો — ઘોડાગાડી —માં બેંક ઓફ કેનેડા બહાર વેલિંગ્ટન સ્ટ્રીટથી સેનેટ સુધી પ્રવાસ કરશે. આ ગાડીને આરસીએમપી મ્યુઝિકલ રાઇડના 28 ઘોડા ખેંચશે, જેમાં 14 ઘોડા ગાડીની આગળ અને બાકીના પાછળ હશે.

સેનેટ પહોંચતાં રાજાને સંપૂર્ણ લશ્કરી સન્માન આપવામાં આવશે, જેમાં રોયલ કેનેડિયન રેજિમેન્ટની 3જી બટાલિયનનું 100 વ્યક્તિનું ગાર્ડ ઓફ ઓનર, ગાર્ડ અને બેન્ડનું નિરીક્ષણ અને 21 તોપોની સલામીનો સમાવેશ થશે.

રાજા સેનેટમાં પહોંચ્યા બાદ, અશર ઓફ ધ બ્લેક રોડને હાઉસ ઓફ કોમન્સમાં સાંસદોને થ્રોન સ્પીચ માટે બોલાવવા મોકલવામાં આવશે. અશર રાજાના સંસદમાં સંદેશવાહક હોય છે અને સેનેટની સુરક્ષા તેમજ અન્ય ઔપચારિક અને વહીવટી કામગીરી માટે જવાબદાર હોય છે. આ પદની શરૂઆત 1348માં ઇંગ્લેન્ડમાં થઈ હતી. ભૂતપૂર્વ આરસીએમપી સુપરિન્ટેન્ડન્ટ જે. ગ્રેગ પીટર્સ 2013થી આ ભૂમિકામાં છે.

પરંપરાગત રીતે, જ્યારે અશર હાઉસ ચેમ્બરના દરવાજે પહોંચે છે, ત્યારે તે ત્રણ વખત ટકોરા મારે છે અને સાંસદોને જણાવે છે કે ગવર્નર જનરલ તેમની હાજરી "ઇચ્છે છે". પરંતુ આ વખતે, કિંગ ચાર્લ્સ થ્રોન સ્પીચ આપતા હોવાથી, પીટર્સ સાંસદોને કહેશે કે "રાજા આ માનનીય સભાને તાત્કાલિક સેનેટ ચેમ્બરમાં તેમની હાજરી આપવા આદેશ આપે છે."

કેનેડિયન બંધારણ અનુસાર, ચૂંટણી પછી સંસદ પાછી ફરે ત્યારે સ્પીકરની ચૂંટણી એ પ્રથમ કામગીરી છે. ટેકનિકલી, સ્પીકરની ચૂંટણી થાય ત્યાં સુધી હાઉસ બેસી શકે નહીં. રસપ્રદ વાત એ છે કે સ્પીકરના પદ માટે એકથી વધુ ઉમેદવારો છે. ગ્રીન પાર્ટીના એકમાત્ર સાંસદ એલિઝાબેથ મે તેમનું નામ બેલટમાંથી હટાવવા માંગે છે. સત્તાધારી લિબરલ્સના ઉમેદવારો ઉપરાંત, બે કન્ઝર્વેટિવ સાંસદો પણ આ પદ માટે ચૂંટણી લડવા ઇચ્છે છે.

સ્પીકરની ચૂંટણી સાંસદો દ્વારા હાઉસ ઓફ કોમન્સની કામગીરીની અધ્યક્ષતા કરવા, નિષ્પક્ષ રીતે ચર્ચાઓનું સંચાલન કરવા અને ચર્ચા દરમિયાન શિસ્ત જાળવવા માટે થાય છે. સ્પીકરને અયોગ્ય ભાષાનો ઉપયોગ કરનાર સાંસદોને માફી માંગવા આદેશ આપવાનો અધિકાર છે અને જરૂર પડે તો સાંસદને ચેમ્બરમાંથી હટાવવાનો આદેશ પણ આપી શકે છે.

સ્પીકરની ચૂંટણી ગુપ્ત રેન્ક્ડ બેલટ દ્વારા થાય છે, જેમાં સાંસદો ઉમેદવારોને પસંદગીના ક્રમમાં યાદીમાં નોંધે છે. જો પ્રથમ બેલટમાં કોઈ જીતે નહીં, તો છેલ્લા સ્થાને રહેલા ઉમેદવારનું નામ હટાવવામાં આવે છે અને તેમના મતોનું પુનઃવિતરણ થાય છે જ્યાં સુધી કોઈ બહુમતી ન મળે.

ચૂંટણીની દેખરેખ "ડીન ઓફ ધ હાઉસ" દ્વારા કરવામાં આવે છે — એટલે કે, સૌથી લાંબો સતત સેવા સમય ધરાવતો સાંસદ, જે મંત્રી કે પક્ષ નેતા ન હોય. બ્લોક ક્વિબેકોઈસના સાંસદ લુઈ પ્લેમોન્ડન, જેઓ 1984માં પ્રથમ વખત ચૂંટાયા હતા, તેઓ તેમની સાતમી સ્પીકર ચૂંટણીની દેખરેખ રાખશે.

જોકે સ્પીકર કોઈ પક્ષના સભ્ય તરીકે ચૂંટાય છે, આ ભૂમિકા નિષ્પક્ષ ગણાય છે — સ્પીકર કોઈ પક્ષના કોકસમાં બેસતા નથી.