પ્રતીકાત્મક તસ્વીર / CANVA

વર્લ્ડ વાઇડ ફંડ ફોર નેચર (WWF) "લિવિંગ પ્લેનેટ રિપોર્ટ" 2024 અનુસાર, ભારતની ખાદ્ય વપરાશની પેટર્નને મુખ્ય અર્થતંત્રોમાં સૌથી ટકાઉ તરીકે ઓળખવામાં આવી છે. 

આ અહેવાલમાં બાજરી જેવા પરંપરાગત, આબોહવા-સ્થિતિસ્થાપક અનાજને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ભારતના રાષ્ટ્રીય બાજરી અભિયાનની પ્રશંસા કરવામાં આવી છે, જે દેશને ટકાઉ આહાર માટે વૈશ્વિક મોડેલ તરીકે સ્થાન આપે છે.

WWFના અહેવાલમાં પ્રકાશ પાડવામાં આવ્યો છે કે જો અન્ય દેશો ભારતની આહારની આદતોને અનુસરશે, તો ખાદ્ય ઉત્પાદનના પર્યાવરણીય બોજને નોંધપાત્ર રીતે ઘટાડી શકાય છે. એવો અંદાજ છે કે 2050 સુધીમાં, ભારતના ખાદ્ય વપરાશને ખાદ્ય ઉત્પાદનની માંગને પહોંચી વળવા માટે માત્ર 0.84 પૃથ્વીની જરૂર પડશે, અન્ય દેશોના ઘણા ઊંચા આંકડાઓની તુલનામાં. 

યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ, યુનાઇટેડ કિંગડમ અને આર્જેન્ટિનાને ઓછી ટકાઉ ખોરાક વપરાશના દાખલાઓ માટે ટાંકવામાં આવ્યા હતા, જેમાં આર્જેન્ટિનાને મધ્ય સદી સુધીમાં તેના ખાદ્ય ઉત્પાદનને ટકાવી રાખવા માટે આશ્ચર્યજનક 7.42 પૃથ્વીની જરૂર હતી.

ભારતનો વનસ્પતિ આધારિત આહાર અને બાજરી જેવા અનાજ પરની નિર્ભરતાને દેશના નીચા પર્યાવરણીય પદચિહ્ન માટે શ્રેય આપવામાં આવે છે. અહેવાલમાં ભારપૂર્વક જણાવવામાં આવ્યું છે કે બાજરી, અત્યંત પૌષ્ટિક અને આબોહવા-સ્થિતિસ્થાપક હોવાથી, કઠોર પરિસ્થિતિઓમાં ખીલી શકે છે, જે તેમને ટકાઉ આહારનો એક આવશ્યક ભાગ બનાવે છે કારણ કે વિશ્વ આબોહવા પરિવર્તન સામે ઝઝૂમી રહ્યું છે.

WWFએ ચેતવણી આપી હતી કે વૈશ્વિક ખાદ્ય ઉત્પાદન જો જી 20 દેશોમાં વર્તમાન વપરાશ પેટર્ન સાથે સંરેખિત થાય છે, તો તે 2050 સુધીમાં 1.5-ડિગ્રી સેલ્સિયસ આબોહવા લક્ષ્યને 263% સુધી વટાવી શકે છે. ઑસ્ટ્રેલિયા અને યુ. એસ. જેવા દેશોમાં સંસાધન-ભારે આહારને મુખ્ય ફાળો આપનારાઓ તરીકે ઓળખવામાં આવ્યા હતા, જેમાં વર્તમાન સ્તરે ખાદ્ય ઉત્પાદન માટે અનુક્રમે 6.83 અને 5.55 પૃથ્વીની જરૂર છે.

અહેવાલમાં અન્ય રાષ્ટ્રોને ટકાઉ આહાર અપનાવવા અને ચરાઈ જેવી જમીન-સઘન પ્રથાઓ પર નિર્ભરતા ઘટાડવા વિનંતી કરવામાં આવી છે. તેણે વૈશ્વિક આબોહવા લક્ષ્યોને ટેકો આપવા અને કાર્બન ઉત્સર્જન ઘટાડતી વખતે અધોગતિ પામેલી જમીનને પુનઃસ્થાપિત કરવામાં મદદ કરવા માટે પરંપરાગત, પ્રાદેશિક રીતે યોગ્ય ખોરાકને પ્રોત્સાહન આપવાની ભલામણ કરી હતી.