ટેક ઉદ્યોગસાહસિક રાધા બાસુ / Courtesy Photo

વૈશ્વિક AI ડેટા સોલ્યુશન્સ કંપની iMeritના સ્થાપક અને CEO રાધા બાસુના જણાવ્યા અનુસાર, ભારતના આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (AI) લેન્ડસ્કેપે વિકેન્દ્રિકરણ તરફ આગળ વધવું જોઈએ, મોટી, કેન્દ્રિત સિસ્ટમોને બદલે નાના, હેતુ-નિર્મિત મોડેલો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ.

અબુ ધાબીમાં ઇન્ડિયાસ્પોરા સમિટ ફોરમ ફોર ગુડ (આઇએફજી) ની સાથે ન્યૂ ઇન્ડિયા અબ્રોડ સાથે વાત કરતા બાસુએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે ભારત તેની અનન્ય જરૂરિયાતોને અનુરૂપ મોડેલો તૈયાર કરીને આર્ટિફિશિયલ ઈનોવેશનનું નેતૃત્વ કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે.

બાસુએ કહ્યું, "નાના મોડેલોનું વિકેન્દ્રીકરણ-ભારત આ જ કરી શકે છે".  "ભારતની તાકાત તાલીમ મોડેલોમાં હશે જે ભારત માટે લાગુ પડે છે અને તેનો ઉપયોગ વૈશ્વિક AI શક્તિ બનવા માટે આધાર તરીકે થશે".  àª¤à«‡àª®àª£à«‡ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, કૃત્રિમ બુદ્ધિનો વિકાસ માત્ર મોટા મેટ્રો શહેરો સુધી મર્યાદિત ન હોવો જોઈએ, પરંતુ તેનો વિસ્તાર ટિયર-2 અને ટિયર-3 સ્થાનો સુધી થવો જોઈએ.

બાસુએ એક સાર્વભૌમ શક્તિ તરીકે AI પ્રત્યેના ભારતના અભિગમ વિશે પણ વાત કરી હતી, જે વૈશ્વિક સ્તરે વિસ્તરણ કરતા પહેલા દેશને મજબૂત કરવા માટે રચાયેલ છે.  àª¤à«‡àª®àª£à«‡ કહ્યું હતું કે, "મને લાગે છે કે ભારતનો અભિગમ એ છે કે ભારતમાં, ભારતમાં ખરેખર યોગદાન આપવાના સંદર્ભમાં, સૌ પ્રથમ એ. આઈ. તરફ ધ્યાન આપવામાં આવે".

તેમણે અર્ધ-શહેરી અને ગ્રામીણ વિસ્તારોમાંથી ભાગીદારી તેમજ લિંગ વિવિધતા પર મજબૂત ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવા માટે આહ્વાન કરીને સમાવિષ્ટ AI કાર્યબળના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો.  àª­àª¾àª°àª¤ 50-50 માટે પ્રતિબદ્ધ છે.  àªœàª¾àª¤àª¿ મુજબ અને ગ્રામીણ વિસ્તારોના યુવાનોને સામેલ કરવા.  àª¤à«‡ બધી વસ્તુઓ, માત્ર ગ્રામીણ, અર્ધ-શહેરી, સ્તર-બે નગરો જ નહીં-તે બધી વસ્તુઓ તેને શક્તિશાળી બનાવે છે.

જવાબદાર AI અને ભાષા આધારિત મોટા મોડેલો માટે ભારતના દબાણ સાથે, બાસુ માને છે કે દેશ નોંધપાત્ર AI-સંચાલિત પરિવર્તન માટે તૈયાર છે.  "જવાબદાર AI, હેતુ-નિર્મિત એપ્લિકેશન્સ અને સાર્વભૌમ AI-આ ત્રણ મુખ્ય સ્તંભો છે જે ભારતના AI ભવિષ્યને આકાર આપશે", તેમણે કહ્યું.

સરકાર અને ઉદ્યોગો વચ્ચે સહકાર

કૃત્રિમ બુદ્ધિના વિકાસમાં ભારત સરકારની ભૂમિકા અંગે બાસુએ ધ્યાન દોર્યું હતું કે જાહેર-ખાનગી સહયોગ નિર્ણાયક છે.  "મને લાગે છે કે સરકાર મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે, અને તે અમારી કંપનીઓ માટે છે...  àª¸àª°àª•àª¾àª° સાથે મળીને કામ કરવાનો અર્થ એ છે કે એક વત્તા એક બરાબર પાંચ થાય છે.

તમિલનાડુ અને મેઘાલયના ઉદાહરણો ટાંકીને તેમણે નોંધ્યું હતું કે કેવી રીતે રાજ્ય સરકારો પહેલેથી જ સક્રિય પગલાં લઈ રહી છે, જેમ કે કોઇમ્બતુરમાં ઓટોમોટિવ AI સેન્ટર ઓફ એક્સેલન્સની સ્થાપના.

"વિવિધ રાજ્યો પણ સામેલ છે-પશ્ચિમ બંગાળ, મેઘાલય", બાસુએ ઉમેર્યું.  àª¤à«‡àª®àª£à«‡ મેઘાલયના મુખ્યમંત્રી કોનરાડ સંગમા સાથેની વાતચીતને યાદ કરી હતી, જેમણે આઈમેરિટ એઆઈ કેન્દ્રનું ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું અને બાદમાં તાત્કાલિક જામ સત્ર માટે કર્મચારીઓ સાથે જોડાયા હતા.  àª¤à«‡àª®àª£à«‡ કહ્યું, "આપણે સરકાર સાથે કામ કરવું પડશે અને સરકાર ભૂમિકા ભજવી શકે છે.

જનરેટિવ AIનો ઉદય

બાસુએ નોંધ્યું હતું કે જ્યારે AI લગભગ આઠ વર્ષથી છે, ત્યારે ઉત્સાહમાં તાજેતરનો ઉછાળો જનરેટિવ AIમાં પ્રગતિને કારણે છે.  "અમે આઠ વર્ષથી AIમાં છીએ...  àª—યા વર્ષે, એવી ચર્ચા જનરેટિવ AIને કારણે થઈ હતી ", તેણીએ સમજાવ્યું.  àª¤à«‡àª®àª£à«‡ ચોકસાઇપૂર્ણ કૃષિ, તબીબી કૃત્રિમ બુદ્ધિમત્તા અને સ્વાયત્ત ગતિશીલતામાં ઉપયોગો તરફ ધ્યાન દોર્યું હતું, કારણ કે ભારત પહેલેથી જ પ્રગતિ કરી રહ્યું છે.

તેમણે ચીનના ડીપસીક જેવા ભાષા મોડેલોમાં તાજેતરની સફળતાઓ પર પણ પ્રકાશ પાડ્યો, જેણે વધુ સુલભ API સાથે ઓછા ખર્ચે AI ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર વિકસાવવાની ક્ષમતા દર્શાવી છે.  "તેનો અર્થ એ કે ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર માટે ઊર્જા ઓછી છે, અને તેમના API અથવા તેમના જોડાણો એટલા સરળ અને સસ્તા છે કે તમામ પ્રકારના કોડર્સ, તમામ પ્રકારના લોકો તેને વિકસાવી શકે છે", તેણીએ કહ્યું.  àª•à«ƒàª¤à«àª°à«€àª® અને હનુમાન જેવા સ્વદેશી ભાષાના નમૂનાઓ સાથે ભારત સમાન માર્ગને અનુસરી રહ્યું છે.

iMerit સિલિકોન વેલી આધારિત મોડેલો અને ભારતના સ્વદેશી AI પ્રયાસો બંને પર કેવી રીતે કામ કરે છે તે સમજાવતા તેમણે કહ્યું, "ચાલો ભારતીય ભાષાઓમાં LLM [મોટા ભાષાના મોડેલો] વિકસાવીએ".

EDITED BY પ્રણાવી શર્મા