અક્ષર-પુરુષોત્તમ દર્શન પર ઔપચારિક સત્ર. / Courtesy Photo/Lenin Joshi

અક્ષર-પુરુષોત્તમ સ્વામીનારાયણ સંપ્રદાયની શાસ્ત્રીય દાર્શનિક વિચારધારા દર્શનને 25મી વિશ્વ દર્શનશાસ્ત્ર પરિષદમાં રજૂ કરવામાં આવી હતી અને પ્રાપ્ત કરવામાં આવી હતી. 

આ કાર્યક્રમ ઓગસ્ટ. 1 થી 8,2024 દરમિયાન રોમની ઐતિહાસિક સેપિએન્ઝા યુનિવર્સિટીમાં યોજાયો હતો, જે વિશ્વની સૌથી જૂની યુનિવર્સિટીઓમાંની એક છે અને યુરોપમાં સૌથી મોટી છે.

ઇન્ટરનેશનલ ફેડરેશન ઓફ ફિલોસોફિકલ સોસાયટીઝ (એફઆઇએસપી) દ્વારા આયોજિત આ પરિષદમાં 120 થી વધુ દેશોના 5,000 થી વધુ વિદ્વાનો અને વિદ્યાર્થીઓએ ભાગ લીધો હતો. આ મેળાવડાએ 89 ફિલોસોફિકલ પેટા-શાખાઓમાં ઊંડાણપૂર્વકની ચર્ચાઓ માટે એક મંચ તરીકે સેવા આપી હતી, જે સમકાલીન વૈશ્વિક પડકારોને સંબોધિત કરે છે અને માનવ અસ્તિત્વની ઊંડી સમજણને પ્રોત્સાહન આપે છે.

ઓગસ્ટ.2,2024 ના રોજ, આધ્યાત્મિક ઇકોલોજી અને અક્ષર-પુરુષોત્તમ દર્શન પર સમર્પિત સત્રનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. મહામહોપાધ્યાય ભદ્રેશદાસ સ્વામીની અધ્યક્ષતામાં યોજાયેલા આ સત્રનો ઉદ્દેશ અક્ષર-પુરુષોત્તમ દર્શનના ચશ્માના માધ્યમથી પર્યાવરણ પ્રત્યેના વલણની પુનઃપરીક્ષાને પ્રેરિત કરવાનો હતો.

યુકે, યુએસએ અને ભારતના વિદ્વાનોએ અક્ષર-પુરુષોત્તમ દર્શનના સિદ્ધાંતો ભક્તિ, નૈતિક જીવન અને માનવતા અને પ્રકૃતિની સેવા જેવા વ્યવહારુ ઉપયોગોમાં કેવી રીતે પ્રગટ થાય છે તેના પર સંશોધન રજૂ કર્યું હતું. 

25મી વર્લ્ડ કોંગ્રેસ ઓફ ફિલોસોફી ખાતે મહાનુભાવોની હાજરી. / Courtesy Photo/Lenin Joshi

દિલ્હી યુનિવર્સિટીના ફિલોસોફીના પ્રોફેસર પ્રોફેસર બાલગણપતિ દેવરકોંડાએ ટિપ્પણી કરી, "આટલા મોટા શૈક્ષણિક કાર્યક્રમમાં અક્ષર-પુરુષોત્તમ દર્શનને આટલા ઉત્સાહપૂર્વક આવકારતા જોઈને મને આનંદ થયો. અલબત્ત, વેદાંતની અક્ષર-પુરુષોત્તમ પરંપરાના મૂળ પવિત્ર સનાતન હિન્દુ ગ્રંથોમાં છે, પરંતુ તે તત્વજ્ઞાનના કેટલાક પશ્ચિમી વિદ્વાનો માટે અપરિચિત હોઈ શકે છે, તેથી તેમને તેના મૂળભૂત મૂલ્યો અને માન્યતાઓમાં રસ લેતા, તેના વિશે શીખતા અને તેમાં સંલગ્ન થતા જોવું ખૂબ જ પ્રોત્સાહક હતું, જે આજે આપણા વિશ્વમાં આટલી શક્તિશાળી હકારાત્મક અસર કરી શકે છે.

ઔપચારિક સત્રો ઉપરાંત, સ્વામિનારાયણ સ્વામીઓએ સંવાદાત્મક કાર્યશાળાઓ, સહયોગી સંવાદો અને અનૌપચારિક મેળાવડાઓની સુવિધા આપી, વિદ્વાનો સાથે અર્થપૂર્ણ જોડાણોને પ્રોત્સાહન આપ્યું. આ પ્રવૃત્તિઓએ ખુલ્લા શૈક્ષણિક સંવાદ અને પરસ્પર સંવર્ધનની ભાવનામાં દાર્શનિક વિચારોના વાસ્તવિક આદાનપ્રદાનને સક્ષમ બનાવ્યું.

એક વ્યક્તિગત બેઠક દરમિયાન, એફ. આઈ. એસ. પી. અને વર્લ્ડ કોંગ્રેસ ઓફ ફિલોસોફીના પ્રમુખ પ્રોફેસર લુકા સ્કારેન્ટીનો અને પૂજ્ય ભદ્રેશદાસ સ્વામીએ પરિષદના મુખ્ય તારણો અને ભવિષ્યની દિશાઓ અંગે ચર્ચા કરી હતી. બંનેએ સમકાલીન સમાજમાં ફિલસૂફીની સ્થાયી સુસંગતતા અને સતત સંવાદ અને સંશોધનની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. પ્રોફેસર સ્કારેન્ટીનોએ પરિષદમાં અક્ષર-પુરુષોત્તમ દર્શન પ્રસ્તુત કરવા બદલ પૂજ્ય ભદ્રેશદાસ સ્વામીનો પણ આભાર વ્યક્ત કર્યો હતો.

25મી વર્લ્ડ કોંગ્રેસ ઓફ ફિલોસોફી ખાતે મહાનુભાવોની હાજરી. / Courtesy Photo/Lenin Joshi

તેમની દાર્શનિક ચર્ચા પછી, પ્રોફેસર સ્કારેન્ટીનોને વેદાંત પ્રસ્થાનત્રયી પર સ્વામિનારાયણ સંપ્રદાયની શાસ્ત્રીય સંસ્કૃત ભાષ્યો 'સ્વામિનારાયણ-ભાષ્યમ' ની નકલ પ્રાપ્ત કરવા માટે સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા, જે અક્ષર-પુરુષોત્તમ દર્શનના સિદ્ધાંતોને સ્પષ્ટ કરે છે, સીધા લેખક મહામહોપાધ્યાય ભદ્રેશદાસ સ્વામી પાસેથી.

ફિલોસોફિકલ એસોસિએશન ઓફ જાપાનના પ્રમુખ અને આગામી વર્લ્ડ કોંગ્રેસ ઓફ ફિલોસોફીના યજમાન પ્રોફેસર નોબુરુ નોટોમીએ પણ બેઠકમાં હાજરી આપી હતી. તેમણે 2028માં ટોક્યોમાં યોજાનારી 26મી વિશ્વ દર્શનશાસ્ત્ર પરિષદમાં અક્ષર-પુરુષોત્તમ દર્શન પ્રસ્તુત કરવા માટે સ્વયંસેવક સંચાલિત હિંદુ આધ્યાત્મિક સંસ્થા બીએપીએસને આમંત્રણ આપ્યું હતું.