ચક્રવાત રેમલ પહેલાં વરસાદ દરમિયાન શેડની છત નીચે આશ્રય લઈ રહેલ મહિલાઓ અને બાળકો. / REUTERS

Source: Reuters

ચક્રવાત રેમલ દ્વારા લાવવામાં આવેલા ભારે વાવાઝોડા અને ભારે વરસાદથી સોમવારે ભારત અને બાંગ્લાદેશના દરિયાકાંઠા પર ત્રાટક્યું હતું, જેમાં ઓછામાં ઓછા ચાર લોકો માર્યા ગયા હતા અને લાખો લોકોને વીજળીનો પુરવઠો કાપી નાખવામાં આવ્યો હતો.

આ ક્ષેત્રમાં વર્ષનું પ્રથમ ચક્રવાત તાજેતરના વર્ષોમાં દક્ષિણ એશિયાના પડોશીઓના નીચાણવાળા દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોમાં વારંવાર આવતા તોફાનોમાંનું નવીનતમ છે, કારણ કે આબોહવા પરિવર્તન સમુદ્રમાં સપાટીના તાપમાનમાં વધારો કરે છે. ભારે પવનને કારણે વીજળીના થાંભલાઓ તૂટી ગયા હતા, થાંભલાઓ અને વૃક્ષો ઉખડી ગયા હતા અને કેટલાક ટીન અને છાજલીવાળા મકાનોની છત છીનવી લીધી હતી જ્યારે વરસાદ અને ઊંચા ભરતીના કારણે કેટલાક તટબંધોને નુકસાન થયું હતું અને દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોમાં પૂર આવ્યું હતું.

બાંગ્લાદેશના દરિયાકાંઠાના સાતખીરાના રહેવાસી રાહત રાજાએ કહ્યું, "અમારી પાસે રાતથી વીજળી નથી, મારી મોબાઇલની બેટરી ગમે ત્યારે ખતમ થઈ જશે. "અલ્લાહની કૃપાથી, ચક્રવાત એટલું હિંસક નહોતું જેટલું આપણે વિચાર્યું હતું".

વીજળી મંત્રાલયના અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે બાંગ્લાદેશમાં લગભગ 30 લાખ લોકો વીજળી વગરના હતા. સત્તાવાળાઓએ જણાવ્યું હતું કે બંને દેશોએ લગભગ દસ લાખ લોકોને આશ્રયસ્થાનોમાં ખસેડ્યા હતા, જેમાંથી આશરે 800,000 બાંગ્લાદેશમાં અને આશરે 110,000 ભારતમાં હતા. બાંગ્લાદેશમાં 11 વાગ્યે ચક્રવાત આશ્રયસ્થાનો તરફ જતા બે લોકોના મોત થયા હતા, એમ આપત્તિ વ્યવસ્થાપનના વડા મિઝાનુર રહેમાને જણાવ્યું હતું.

"લોકો સામાન્ય રીતે ચક્રવાત આશ્રયસ્થાનોમાં જવા માટે તેમના પશુધન અને ઘરો છોડવા માટે તૈયાર ન હતા", તેમણે કહ્યું. "તેઓ છેલ્લી ઘડી સુધી રાહ જોય છે અને ઘણીવાર તેમાં મોડું થઇ જતું હોય છે". સત્તાવાળાઓને નુકસાનની સંપૂર્ણ હદનો અંદાજ કાઢવા માટે વધુ સમયની જરૂર પડશે, એમ તેમણે ઉમેર્યું હતું.

સાતખિરાના શ્યામનગર વિસ્તારમાં ચક્રવાત રેમલ દેશમાં આવે તે પહેલાં લોકોનું સલામત સ્થળે સ્થળાંતર / REUTERS

ભારતીય હવામાન અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે રવિવારે મોડી રાત્રે 135 કિમી પ્રતિ કલાક (84 માઇલ પ્રતિ કલાક) ની ઝડપે વાવાઝોડું બાંગ્લાદેશના દક્ષિણ બંદર મોંગલા અને ભારતના પૂર્વીય રાજ્ય પશ્ચિમ બંગાળમાં નજીકના સાગર ટાપુઓની આસપાસના વિસ્તારને પાર કરી ગયું હતું. તે લગભગ 9 p.m. પર ભારતમાં લેન્ડફોલ કરવાનું શરૂ કર્યું, એક પ્રક્રિયા જે લગભગ પાંચ કલાક સુધી ચાલી હતી, હવામાન અધિકારીઓએ ઉમેર્યું, સોમવારે સવારે ચક્રવાતમાં નબળા પડતા પહેલા. હવે તે ઉત્તરપૂર્વ તરફ આગળ વધવાની અને વધુ નબળું પડવાની અપેક્ષા છે, જેનાથી ત્યાંના રાજ્યોમાં વધુ વરસાદ આવશે, એમ તેમણે ઉમેર્યું હતું, કારણ કે પવન અને વરસાદ ઓછો થયો હતો.

સત્તાવાળાઓએ જણાવ્યું હતું કે, રાજ્યની રાજધાની કોલકાતામાં કોંક્રિટ પડી જવાથી એક વ્યક્તિનું મોત થયું હતું, જ્યારે સુંદરવન ડેલ્ટામાં મૌસૂની ટાપુ પર કાદવવાળું ઘર તૂટી પડતાં એક મહિલાનું મોત થયું હતું. ભારત અને બાંગ્લાદેશમાં વહેંચાયેલા વિશ્વના કેટલાક સૌથી મોટા મેંગ્રોવ જંગલોના ઘર એવા આ વિસ્તારમાં ઊંચા ભરતીના મોજાઓએ નદીના કેટલાક રક્ષણાત્મક તટબંધોને તોડી નાખ્યા હતા.

બાંગ્લાદેશની રાજધાની ઢાકામાં વરસાદને કારણે રસ્તાઓ પર પાણી ભરાઈ ગયા હતા અને મુસાફરીમાં વિક્ષેપ પડ્યો હતો, જ્યાં વાવાઝોડાની તૈયારી કરી રહેલા સત્તાવાળાઓએ લગભગ 8,000 ચક્રવાત આશ્રયસ્થાનો સ્થાપ્યા હતા અને 78,000 સ્વયંસેવકોને નિયુક્ત કર્યા હતા. ભારતીય નૌકાદળે બચાવ કામગીરી માટે જહાજો, વિમાનો, ડાઇવર્સ અને તબીબી પુરવઠો તૈયાર રાખ્યો છે.

લોકો તેમના સામાન સાથે ચક્રવાત આશ્રયસ્થાનમાં સ્થળાંતર કરી રહ્યા છે. / REUTERS

પાવર સપ્લાયને અસર

પ્રારંભિક ચેતવણીઓ અને સમયસર સ્થળાંતરથી મોટી જાનહાનિ ટાળવામાં મદદ મળી હોવા છતાં, તોફાનને કારણે બંને દેશોમાં ઉપયોગિતાઓનું ભારે નુકસાન થયું હતું. વીજળી મંત્રાલયના અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે, બાંગ્લાદેશે અકસ્માતો ટાળવા માટે ઘણા વિસ્તારોમાં વીજળીનો પુરવઠો અગાઉથી બંધ કરી દીધો હતો, જ્યારે ઘણા દરિયાકાંઠાના નગરોમાં વૃક્ષો પડવાથી અને વીજળીની લાઈનો તૂટી જવાથી પુરવઠો ખોરવાયો હતો.

ભારતમાં વાવાઝોડું ત્રાટક્યું ત્યારે શરૂઆતમાં ઓછામાં ઓછા 356 વીજ થાંભલાઓ ઉખડી ગયા અને સંખ્યાબંધ ટ્રાન્સફોર્મર્સને નુકસાન થયાના અહેવાલો આવ્યા હતા, એમ તેના પશ્ચિમ બંગાળ રાજ્યના વીજ પ્રધાન અરૂપ બિશ્વાસએ જણાવ્યું હતું. રવિવારે 50થી વધુ વિમાનો રદ થયા બાદ કોલકાતામાં સોમવારે ફ્લાઇટ્સ ફરી શરૂ કરવામાં આવી હતી, જ્યારે વાવાઝોડાને કારણે કામગીરી સ્થગિત કરવાની ફરજ પડી હતી, જ્યારે ઉપનગરીય ટ્રેન સેવાઓ પણ પુનઃસ્થાપિત કરવામાં આવી હતી.

તોફાનને કારણે પડેલા વરસાદને કારણે ઘણી શેરીઓમાં પૂર આવ્યું હતું, ટેલિવિઝન ચિત્રો દર્શાવે છે કે, દિવાલ તૂટી પડવાના અહેવાલો અને ઓછામાં ઓછા 52 વૃક્ષો પડી ગયા હતા, જેમાંથી કેટલાક રસ્તાઓ અવરોધિત કરી રહ્યા હતા. બાંગ્લાદેશે મોંગલા અને નજીકના ચિત્તાગોંગ બંદરોમાં કામગીરી સ્થગિત કરી દીધી છે.