જમ્મુમાં એટેક દરમ્યાન બ્લેકઆઉટ કરાયું હતું / REUTERS/Adnan Abidi

જમ્મુમાં પાકિસ્તાનના ડ્રોન અને મિસાઇલ હુમલા: બે દિવસના સંઘર્ષમાં લગભગ 48 લોકોના મોત

ગુરુવારે મોડી રાત્રે, ભારતના જમ્મુ શહેરમાં વિસ્ફોટોનો અવાજ ગુંજી ઉઠ્યો, જેને સરકારે પાકિસ્તાન દ્વારા કાશ્મીર પ્રદેશની આસપાસના સૈન્ય મથકો પર કરવામાં આવેલા ડ્રોન અને મિસાઇલ હુમલા તરીકે વર્ણવ્યો. આ હુમલો પરમાણુ શસ્ત્રોથી સજ્જ આ બે પડોશી દેશો વચ્ચે બે દાયકામાં સૌથી ગંભીર સંઘર્ષનું પ્રતીક હતું.

રોઇટર્સના પત્રકાર અનુસાર, જમ્મુમાં રાત્રે લગભગ અઢી કલાક સુધી સાયરન વાગ્યા અને આકાશમાં લાલ ઝબકારા અને પ્રક્ષેપણો જોવા મળ્યા. બે દિવસના સંઘર્ષમાં લગભગ 48 લોકો માર્યા ગયા છે.

ભારતના સંરક્ષણ મંત્રાલયે એક્સ પર જણાવ્યું, "જમ્મુ, પઠાણકોટ અને ઉધમપુર ખાતેના સૈન્ય મથકોને આજે જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં આંતરરાષ્ટ્રીય સરહદ પર પાકિસ્તાની મૂળના ડ્રોન અને મિસાઇલો દ્વારા નિશાન બનાવવામાં આવ્યા હતા." મંત્રાલયે ઉમેર્યું, "આ ખતરાઓને ઝડપથી નાબૂદ કરવામાં આવ્યા... કોઈ જાનહાનિ કે ભૌતિક નુકસાનના અહેવાલ નથી."

ભારતીય ટીવી ચેનલોએ રાજસ્થાનના જેસલમેર શહેરમાં, જે પાકિસ્તાનના દક્ષિણી પ્રાંત સિંધ સાથે સરહદ વહેંચે છે, આકાશમાં ઝબકારા અને ફ્લેર્સ દર્શાવ્યા.

ઇસ્લામાબાદે એક નિવેદનમાં પઠાણકોટ, શ્રીનગર અને જેસલમેર પર હુમલાનો ઇનકાર કર્યો અને આરોપોને "સંપૂર્ણપણે નિરાધાર, રાજકીય પ્રેરિત અને પાકિસ્તાનને બદનામ કરવાની બેજવાબદાર પ્રચાર ઝુંબેશનો ભાગ" ગણાવ્યા. પાકિસ્તાનના વિદેશ મંત્રાલયે જણાવ્યું કે દેશ કોઈપણ ઉશ્કેરણીનો જવાબ "પૂર્ણ નિશ્ચય અને દ્રઢતા સાથે પાકિસ્તાનની સાર્વભૌમત્વ અને પ્રાદેશિક અખંડિતતાને સુરક્ષિત રાખવા માટે" આપશે.

રોઇટર્સના પત્રકાર અનુસાર, હુમલા દરમિયાન બ્લેકઆઉટ બાદ જમ્મુમાં ધીમે ધીમે વીજળી પુનઃસ્થાપિત થઈ રહી હતી.

ભારતીય સૈન્ય સૂત્રએ નામ ન આપવાની શરતે જણાવ્યું કે પાકિસ્તાને જમ્મુ પ્રદેશના સટવારી, સાંબા, રણબીર સિંહ પુરા અને અરનિયા શહેરો પર ફાયર કરેલી આઠ મિસાઇલોને હવાઈ સંરક્ષણ એકમોએ રોકી લીધી. આ વ્યાપક હુમલાનો ભાગ હતો.

પાકિસ્તાનના સંરક્ષણ પ્રધાન ખ્વાજા મુહમ્મદ આસિફે અગાઉ જણાવ્યું હતું કે બંને દેશોએ એકબીજા પર ડ્રોન હુમલાઓના આરોપ લગાવ્યા બાદ વધુ જવાબી કાર્યવાહી "વધુ નિશ્ચિત" થઈ રહી છે.

જમ્મુમાં એટેક દરમ્યાન બ્લેકઆઉટ કરાયું હતું / REUTERS/Adnan Abidi

અમેરિકા, રશિયા અને ચીન સહિત વિશ્વ શક્તિઓએ વિશ્વના સૌથી ખતરનાક અને ગીચ વસ્તીવાળા પરમાણુ ફ્લેશપોઇન્ટ પ્રદેશમાં શાંતિની અપીલ કરી છે. પાકિસ્તાનના લાહોરમાં અમેરિકી કોન્સ્યુલેટ જનરલે સ્ટાફને સ્થળ પર આશ્રય લેવાનો આદેશ આપ્યો.

અમેરિકી વિદેશ પ્રધાન માર્કો રુબિયોએ ગુરુવારે ભારતના વિદેશ પ્રધાન સુબ્રમણ્યમ જયશંકર અને પાકિસ્તાનના વડાપ્રધાન શેહબાઝ શરીફ સાથે અલગ-અલગ ફોન કોલમાં તણાવ ઘટાડવાની હાકલ કરી, એમ વિદેશ વિભાગે જણાવ્યું.

1947માં બ્રિટિશ ઔપનિવેશિક શાસનમાંથી આઝાદી મળ્યા બાદ ભારત અને પાકિસ્તાનના સંબંધો તણાવગ્રસ્ત રહ્યા છે. બંને દેશોએ ત્રણ યુદ્ધો લડ્યા છે, જેમાંથી બે કાશ્મીરને લઈને હતા, અને અનેક વખત સંઘર્ષ થયો છે. બંને દેશો, જે કાશ્મીર પર સંપૂર્ણ દાવો કરે છે અને તેના ભાગો પર શાસન કરે છે, તેમણે 1990ના દાયકામાં પરમાણુ શસ્ત્રો હસ્તગત કર્યા હતા.

ડ્રોન, મિસાઇલો અને હવાઈ સંરક્ષણ
તાજેતરના સંઘર્ષમાં, ભારતે જણાવ્યું કે તેણે 22 એપ્રિલે ભારત-નિયંત્રિત કાશ્મીરમાં ઇસ્લામાબાદ-સમર્થિત ઘાતક હુમલાના જવાબમાં બુધવારે પાકિસ્તાનમાં નવ "આતંકવાદી માળખા"ના સ્થળોને નિશાન બનાવ્યા હતા. પાકિસ્તાને આમાં સંડોવણીનો ઇનકાર કર્યો અને ભારત દ્વારા નિશાન બનાવવામાં આવેલા કોઈપણ સ્થળો આતંકવાદી શિબિરો હોવાનો નકાર કર્યો. પાકિસ્તાને દાવો કર્યો કે તેણે બુધવારે ભારતના પાંચ વિમાનોને નષ્ટ કર્યા, જેને બેઇજિંગમાં ભારતીય દૂતાવાસે "ખોટી માહિતી" તરીકે નકારી કાઢી.

પાકિસ્તાનના સૈન્યએ ગુરુવારે વહેલી સવારે જણાવ્યું કે તેણે કરાચી, લાહોર અને સેનાના મુખ્ય મથકનું ઘર એવા રાવલપિંડી સહિત અનેક સ્થળોએ ભારતના 29 ડ્રોન નષ્ટ કર્યા.

ભારતના સંરક્ષણ મંત્રાલયે જણાવ્યું કે પાકિસ્તાને બુધવારે રાત્રેથી ગુરુવારે સવાર સુધી ઉત્તર અને પશ્ચિમ ભારતમાં અનેક સૈન્ય લક્ષ્યોને નિશાન બનાવવાનો પ્રયાસ કર્યો, જેને ભારતીય હવાઈ સંરક્ષણ સિસ્ટમ દ્વારા "નાબૂદ" કરવામાં આવ્યા. જવાબમાં, ભારતીય દળોએ ગુરુવારે પાકિસ્તાનમાં અનેક સ્થળોએ હવાઈ સંરક્ષણ રડાર અને સિસ્ટમોને નિશાન બનાવ્યા.

વેપાર બંધ થયો તે પહેલાં, બંને દેશોના શેરો, બોન્ડ્સ અને ચલણમાં ઘટાડો જોવા મળ્યો, અને પાકિસ્તાનનો બેન્ચમાર્ક શેર ઇન્ડેક્સ 5.9% ઘટીને બંધ થયો. પાકિસ્તાન સાથે સરહદ વહેંચતા ભારતના પંજાબ રાજ્યના કેટલાક શહેરોમાં આવશ્યક ચીજવસ્તુઓની ઉધટ ખરીદીના અહેવાલો સ્થાનિક મીડિયામાં પ્રકાશિત થયા.