પ્રવક્તા રણધીર જયસ્વાલ / YouTube/Minister of external affairs, India, screenshot

ગુરુવારે વિદેશ મંત્રાલયની સાપ્તાહિક મીડિયા બ્રીફિંગ દરમિયાન, પ્રવક્તા રણધીર જયસ્વાલે મણિપુરમાં "નોંધપાત્ર માનવાધિકારના ઉલ્લંઘન" નો આરોપ લગાવીને યુએસ સ્ટેટ ડિપાર્ટમેન્ટના તાજેતરના અહેવાલની આકરી ટીકા કરી હતી. જયસ્વાલે આ અહેવાલને ખૂબ જ પક્ષપાતી અને ભારતની જટિલતાઓની નબળી સમજણને પ્રતિબિંબિત કરતો ગણાવ્યો હતો. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, "આ અહેવાલ ખૂબ જ પક્ષપાતી છે અને ભારત વિશેની ખૂબ જ નબળી સમજણ દર્શાવે છે. અમે તેને કોઈ મહત્વ નથી આપતા અને તમને પણ આવું કરવા વિનંતી કરીએ છીએ.

આ અહેવાલ '2023 કન્ટ્રી રિપોર્ટ્સ ઓન હ્યુમન રાઇટ્સ પ્રેક્ટિસિસઃ ઇન્ડિયા' નો કાર્યકારી સારાંશ છે, જેમાં મણિપુરમાં કુકી અને મેઈતેઈ સમુદાયો વચ્ચેના વંશીય સંઘર્ષ દરમિયાન માનવ અધિકારના ઉલ્લંઘનના ઉદાહરણો પર પ્રકાશ પાડવામાં આવ્યો હતો. તેણે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની આ બાબતે કાર્યવાહી કરવાની હાકલની પણ નોંધ લીધી હતી અને પરિસ્થિતિને "શરમજનક" ગણાવી હતી.

વધુમાં, અહેવાલમાં 14 ફેબ્રુઆરીના રોજ દિલ્હી અને મુંબઈમાં બ્રિટિશ બ્રોડકાસ્ટિંગ કોર્પોરેશન (બીબીસી) ની કચેરીઓ પર કરવામાં આવેલી 60 કલાકની શોધ પર પ્રકાશ પાડવામાં આવ્યો હતો. પ્રસારણકર્તા દ્વારા પ્રધાનમંત્રી મોદી પરની દસ્તાવેજી ફિલ્મ રજૂ થયાના થોડા સમય પછી બનેલી આ કાર્યવાહીનો સમય અહેવાલમાં દર્શાવવામાં આવ્યો હતો.

યુએસ કોંગ્રેસ દ્વારા ફરજિયાત વાર્ષિક અહેવાલથી ભારત અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ વચ્ચે રાજદ્વારી તણાવ પેદા થયો છે. ભારતે આ આરોપોને નકારી કાઢ્યા છે અને તેની સરહદોની અંદર માનવ અધિકારોને જાળવી રાખવાની તેની પ્રતિબદ્ધતા પર ભાર મૂક્યો છે. 

તેમણે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સની યુનિવર્સિટીઓમાં થઈ રહેલા પેલેસ્ટાઈન તરફી વિરોધના પ્રકાશમાં અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતા અને જાહેર સલામતી વચ્ચે સંતુલન જાળવવાની અનિવાર્યતા પર વધુ ભાર મૂક્યો, જેના પરિણામે વ્યાપક હિંસા અને ધરપકડ થઈ. જયસ્વાલે સ્પષ્ટ કર્યું, "આપણા બધાનો ન્યાય આપણે ઘરે શું કરીએ છીએ તેના આધારે થાય છે, વિદેશમાં આપણે શું કહીએ છીએ તેના આધારે નહીં".

આ અઠવાડિયે યુ. એસ. કેમ્પસમાં વધતા વિરોધ વચ્ચે કેલિફોર્નિયા અને ટેક્સાસની બે યુનિવર્સિટીઓમાં બુધવારે 100 થી વધુ વ્યક્તિઓની ધરપકડ બાદ આ નિવેદન આવ્યું છે. જયસ્વાલે આ બાબત પરના અહેવાલોને સ્વીકાર્યા હતા અને જણાવ્યું હતું કે ઘટનાઓ પર નજીકથી નજર રાખવામાં આવી છે. તેમણે અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતા, જવાબદારીની ભાવના અને જાહેર સલામતી અને વ્યવસ્થા સુનિશ્ચિત કરવા વચ્ચે સંતુલન જાળવવા માટે દરેક લોકશાહીની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો.

જયસ્વાલે આ સમજણ દર્શાવતા લોકશાહીના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો, ખાસ કરીને અન્ય લોકશાહી રાષ્ટ્રો પ્રત્યે. તેમણે પુનરાવર્તન કર્યું, "છેવટે, આપણે બધાનો ન્યાય આપણે ઘરે શું કરીએ છીએ તેના આધારે થાય છે, વિદેશમાં આપણે શું કહીએ છીએ તેના આધારે નહીં". સાથે સાથે, યુનિવર્સિટી ઓફ સધર્ન કેલિફોર્નિયાના (યુ. એસ. સી.) લોસ એન્જલસ કેમ્પસમાં વિરોધ પ્રદર્શનો ફાટી નીકળ્યા, જેના પરિણામે અતિક્રમણ કરવા બદલ 93 લોકોની ધરપકડ કરવામાં આવી. તેવી જ રીતે, ઓસ્ટિનમાં યુનિવર્સિટી ઓફ ટેક્સાસ (યુ. ટી.) માં દેખાવો થયા હતા, જ્યાં સત્તાવાળાઓ અનુસાર 34 લોકોની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી.