લોવી ઈન્સ્ટિટ્યૂટ / Lowy Institute

ઓસ્ટ્રેલિયન થિંક ટેન્ક લોવી ઇન્સ્ટિટ્યૂટ દ્વારા બહાર પાડવામાં આવેલા એશિયા પાવર ઇન્ડેક્સ (API) ની 2024 ની આવૃત્તિ અનુસાર, ભારત ફક્ત યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ અને ચીન પછી એશિયામાં ત્રીજા સૌથી શક્તિશાળી રાષ્ટ્ર તરીકે ઉભરી આવ્યું છે. ભારતે 100 માંથી 39.1 નો પાવર સ્કોર હાંસલ કરીને રેન્કિંગમાં જાપાનને પાછળ છોડી દીધું છે, જે આ ક્ષેત્રમાં તેના વધતા પ્રભાવને પ્રતિબિંબિત કરે છે.

અહેવાલનું પ્રકાશન ત્યારે થયું છે જ્યારે ચીન દક્ષિણપૂર્વ એશિયા અને વ્યાપક ઇન્ડો-પેસિફિક પ્રદેશમાં તેની લશ્કરી અને આર્થિક પ્રવૃત્તિને વધુ તીવ્ર બનાવે છે. તેના જવાબમાં, ભારત યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ, જાપાન અને ઓસ્ટ્રેલિયા સાથે ભાગીદારી મજબૂત કરી રહ્યું છે, ખાસ કરીને ચીનના વિસ્તરણવાદી પગલાંનો સામનો કરવા માટે ચતુર્ભુજ સુરક્ષા સંવાદ (ક્વાડ) જેવા માળખા હેઠળ.

ભારતનું ક્રમિક ચઢાણઃ આગળ પડકારો

એશિયા પાવર ઈન્ડેક્સમાં ભારતનું ત્રીજા સ્થાને પહોંચવું એક નોંધપાત્ર સિદ્ધિ દર્શાવે છે, પરંતુ અહેવાલ દર્શાવે છે કે તેની વૃદ્ધિ અપેક્ષા કરતા ધીમી રહી છે. મલક્કા સામુદ્રધુનીની બહાર ભારતનો પ્રભાવ મર્યાદિત છે, અહેવાલમાં ભારપૂર્વક જણાવવામાં આવ્યું છે કે તેની વૈશ્વિક ક્ષમતા હજુ પણ મોટા ભાગે ઉપયોગમાં લેવાઈ નથી.

ભારતે આ પ્રદેશમાં તેની રાજદ્વારી હાજરી વધારી હોવા છતાં, મોટા એશિયન અર્થતંત્રો સાથે તેનું નબળું આર્થિક એકીકરણ તેની પ્રગતિમાં અવરોધ ઊભો કરે છે. અહેવાલમાં આ વલણને પ્રાદેશિક આર્થિક કરારોમાં ભારતની મર્યાદિત ભાગીદારી અને તેની પ્રમાણમાં આંતરિક દેખાતી આર્થિક નીતિઓને આભારી છે.

અહેવાલના મુખ્ય લેખક સુસાન્ના પેટને ઓસ્ટ્રેલિયાના એબીસી ન્યૂઝને જણાવ્યું હતું કે ભારતની મજબૂત આર્થિક વૃદ્ધિ અને સક્રિય મુત્સદ્દીગીરીએ તેની સ્થિતિને મજબૂત કરી છે, પરંતુ પડોશી દેશો સાથે રાષ્ટ્રના આર્થિક સંબંધો અવિકસિત છે.

પેટને કહ્યું હતું કે, "ભારત મજબૂત રીતે વિકસી રહ્યું છે અને તેના રાજદ્વારી પ્રભાવમાં વધારો થયો છે, પરંતુ વધુ નિરાશાજનક મૂલ્યાંકન એ છે કે તેઓ હજુ પણ આ પ્રદેશ સાથેના તેમના આર્થિક સંબંધોમાં પાછળ છે". "પ્રાદેશિક વેપાર વ્યવસ્થામાં જોડાવાની ભારતની અનિચ્છા જોતાં તેમાં કોઈ આશ્ચર્ય નથી".

ચીનની લશ્કરી ધાર હોવા છતાં, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ એશિયામાં સૌથી શક્તિશાળી રાષ્ટ્ર છે, જે તેના મજબૂત જોડાણ અને આર્થિક તાકાતથી મજબૂત છે. અહેવાલમાં ભારપૂર્વક જણાવવામાં આવ્યું છે કે પ્રમુખ પ્રાદેશિક ભાગીદારો સાથે સંરક્ષણ નેટવર્કને ગાઢ બનાવવાના બાઇડન વહીવટીતંત્રના પ્રયાસો અમેરિકાનો પ્રભાવ જાળવી રાખવામાં નિર્ણાયક રહ્યા છે.

અહેવાલમાં નોંધ્યું હતું કે, "યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ તેની આર્થિક ક્ષમતાઓ અને ગઠબંધન નેટવર્કથી ઉત્સાહિત થઈને આ પ્રદેશમાં તેની ટકી રહેવાની શક્તિ દર્શાવીને નિરાશાવાદીઓને મૂંઝવણમાં મૂકવાનું ચાલુ રાખે છે".