ભૂતપૂર્વ ભારતીય વિદેશ સચિવ હર્ષવર્ધન શ્રીંગલા / Courtesy Photo

ભારતના ભૂતપૂર્વ વિદેશ સચિવ હર્ષવર્ધન શ્રીંગલાએ 2047 સુધીમાં વિકસિત રાષ્ટ્ર બનવાના ભારતના લક્ષ્યમાં ભારતીય ડાયસ્પોરાની નિર્ણાયક ભૂમિકા પર ભાર મૂક્યો હતો.  àª«à«‡àª¬à«àª°à«àª†àª°à«€. 24 ના રોજ અબુ ધાબીમાં ગ્રાન્ડ હયાત ખાતે ઇન્ડિયાસ્પોરા ફોરમ ફોર ગુડ (આઇએફજી) ના પ્રસંગે બોલતા તેમણે ભારતીય ડાયસ્પોરાની મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા તરફ ધ્યાન દોર્યું હતું.

તેમણે કહ્યું હતું કે, "પ્રધાનમંત્રી મોદીએ U.S. કોંગ્રેસમાં પોતાના અગાઉના સંબોધનમાં ભારત કેવી રીતે નવમા ક્રમની સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થાથી પાંચમા ક્રમની સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બની ગયું છે તેના પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો".  àª°àª¾àª·à«àªŸà«àª°àªªàª¤àª¿ ટ્રમ્પનો કાર્યકાળ પૂરો થાય ત્યાં સુધીમાં આપણે ત્રીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બની જઈશું.

શ્રીંગલાએ ભારતના ઉભરતા સ્ટાર્ટઅપ ઇકોસિસ્ટમને ચલાવવા માટે ભારતીય ડાયસ્પોરા, ખાસ કરીને યુ. એસ. વેસ્ટ કોસ્ટમાં સાહસ મૂડીવાદીઓને શ્રેય આપ્યો હતો.  àª¤à«‡àª®àª£à«‡ કહ્યું હતું કે, "આજે ઘણા સ્ટાર્ટઅપ્સ યુનિકોર્ન બની ગયા છે... ભારતીય મૂળના સાહસ મૂડીવાદીઓના ખૂબ જ ઉદાર ભંડોળને કારણે".
તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, ઇન્ડિયાસ્પોરા જેવી સંસ્થાઓ અને યુ. એ. ઈ. માં ભારતીય સમુદાય વિકસિત ભારત બનવાની યાત્રામાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી શકે છે.

ભારત-અમેરિકા વચ્ચે વેપાર

ભારત અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ વચ્ચેની મુખ્ય વેપાર ચિંતાઓને સંબોધતા શ્રીંગલાએ સામાન્ય ટેરિફ ઘટાડાને બદલે લક્ષિત દ્વિપક્ષીય વેપાર કરારની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો.  àª¤à«‡àª®àª£à«‡ ધ્યાન દોર્યું હતું કે અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ તરીકે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પના પ્રથમ કાર્યકાળથી વેપારના મુદ્દાઓ ચાલુ રહ્યા છે.
આંશિક મુક્ત વેપાર સમજૂતી પર અગાઉની વાટાઘાટોને યાદ કરતાં શ્રીંગલાએ કહ્યું, "આ ટ્રમ્પ 1.0 થી જ એક મુદ્દો રહ્યો છે.  "જો આપણે તે વહેલા તારણ કાઢી શકીએ, તો કેટલાક મુદ્દાઓ પર ધ્યાન આપવામાં આવ્યું હોત કારણ કે તે પ્રેફરન્શિયલ ટ્રેડ એગ્રીમેન્ટના આધારે આપણા બજારોમાં પરસ્પર પ્રવેશ આપવાનો પ્રશ્ન છે.  àª¸àª¾àª®àª¾àª¨à«àª¯ રીતે ટેરિફ ઘટાડવાથી તે હેતુ પૂરો થતો નથી કારણ કે તે માત્ર યુ. એસ. જ નહીં, અન્ય દેશોમાં પણ બજારની પહોંચને મંજૂરી આપશે.

તેમણે નોંધ્યું હતું કે ભારત અને અમેરિકા વચ્ચેના સંયુક્ત નિવેદનમાં સપ્ટેમ્બરને કરાર પૂર્ણ કરવાની સમયમર્યાદા તરીકે લક્ષ્યાંકિત કરવામાં આવી છે.  àª¤à«‡àª®àª£à«‡ ઉમેર્યું હતું કે, "આપણે આપણી જાતને એક સમયરેખા અને એક ઉદ્દેશ આપ્યો હોવાથી, આપણે વેપાર પર પ્રતિકૂળ અસર કરી શકે તેવા કોઈપણ એકપક્ષીય પગલાં લેતા પહેલા તેની રાહ જોવી જોઈએ.

વ્યૂહાત્મક અને સંરક્ષણ ભાગીદારી

શ્રીંગલાએ વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની તાજેતરમાં વ્હાઇટ હાઉસની મુલાકાત પર પણ પ્રતિબિંબિત કર્યું હતું, જે ટ્રમ્પના બીજા કાર્યકાળમાં માત્ર 25 દિવસની હતી.  àª¤à«‡àª®àª£à«‡ ખાસ કરીને વેપાર અને સંરક્ષણમાં તેના પરિણામોને ધ્યાનમાં રાખીને આ મુલાકાતને "ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ" ગણાવી હતી.

અમે વ્યૂહાત્મક અને આર્થિક ક્ષેત્રોમાં નવી પહેલ જોઇ છે.  àª¸àªªà«àªŸà«‡àª®à«àª¬àª° સુધીમાં પરસ્પર લાભદાયક બહુ-ક્ષેત્રીય આંશિક મુક્ત વેપાર સમજૂતીને આગળ વધારવાનો નિર્ણય, તેમજ નવા મુખ્ય સંરક્ષણ ભાગીદારી માળખા પર વાટાઘાટો, નિર્ણાયક પગલાં છે.

સંરક્ષણ પર, શ્રીંગલાએ ભારત માટે મહત્વપૂર્ણ તકનીકો પર યુએસ પ્રતિબંધોને હળવા કરવા પર પ્રકાશ પાડ્યો, જેમાં પાણીની અંદરની જાગૃતિ પ્રણાલીઓ અને એફ-35 સ્ટીલ્થ ફાઇટર જેવા અદ્યતન વિમાનોનો સમાવેશ થાય છે.  àª…મેરિકી વહીવટીતંત્રમાં કેટલાક લોકોએ અગાઉ દલીલ કરી હતી કે આ પ્રણાલીઓ ભારતની એસ-400 સંરક્ષણ પ્રણાલી સાથે અસંગત છે, પરંતુ આ મુદ્દાને ઉકેલી લેવામાં આવ્યો હોવાનું જણાય છે.

વધુમાં, તેમણે 2008ના મુંબઈ હુમલામાં મુખ્ય વ્યક્તિ તહવ્વુર રાણાના પ્રત્યાર્પણના અમેરિકાના નિર્ણયને ટાંકીને આતંકવાદ વિરોધી સહકારના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો.

વૈશ્વિક સંઘર્ષો પર ભારતનું વલણ

આંતરરાષ્ટ્રીય સંઘર્ષો પર ભારતના વલણની ચર્ચા કરતા શ્રીંગલાએ પ્રધાનમંત્રી મોદીની સ્થિતિને પુનરાવર્તિત કરી હતી કે ભારત "શાંતિની બાજુએ" છે.
તેમણે કહ્યું, "વડા પ્રધાને રશિયા અને યુક્રેનની બે મુલાકાતો કરી છે, રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પે સંઘર્ષને સમાપ્ત કરવાની વાત કરી તેના ઘણા સમય પહેલા શાંતિ સુનિશ્ચિત કરવાના પ્રયાસમાં બંને રાષ્ટ્રપતિઓને મળ્યા હતા.  àª† સંબંધમાં અમારા હિતો અને વિઝન અમેરિકા સાથે સુસંગત છે.

ફંડિંગના આરોપો

શ્રીંગલાએ ભારતને U.S. સહાય અંગે રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પની તાજેતરની ટિપ્પણીનો પણ જવાબ આપ્યો હતો અને ચેતવણી આપી હતી કે વિગતો અસ્પષ્ટ છે.
આ મુદ્દે ભારતના વિદેશ મંત્રી એસ. જયશંકરની ટિપ્પણીનો સંદર્ભ આપતા તેમણે કહ્યું, "આ મામલાના તથ્યોની પુષ્ટિ કરવાની જરૂર છે.  "પરંતુ પ્રથમ દૃષ્ટિએ, ભારતની લોકશાહી પ્રક્રિયામાં દખલ કરવાનો પ્રયાસ થતો જણાય છે, જે અસ્વીકાર્ય છે.  àª®à«‚લ્યો અને સિદ્ધાંતો વહેંચતા બે લોકશાહી દેશો તરીકે, આપણે ખરેખર એકબીજાની ચૂંટણી પ્રક્રિયામાં દખલ ન કરવી જોઈએ.

EDITED BY: પ્રણાવી શર્મા