પ્રતીકાત્મક તસ્વીર / PEXELS

57 વર્ષીય ભારતીય નાગરિક સંજય કૌશિક પર નિકાસ નિયંત્રણ સુધારણા કાયદાનું ઉલ્લંઘન કરીને નાગરિક અને લશ્કરી બંને કાર્યક્રમો સાથે રશિયામાં ગેરકાયદેસર રીતે ઉડ્ડયન ઘટકોની નિકાસ કરવાનું કાવતરું ઘડવા બદલ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં આરોપ મૂકવામાં આવ્યો છે. 

20 નવેમ્બરના રોજ ઓરેગોન જિલ્લામાં દાખલ કરવામાં આવેલા આરોપપત્રમાં કૌશિક પર ઓરેગોનથી ભારત થઈને રશિયા સુધી નિયંત્રિત નેવિગેશન અને ફ્લાઇટ કંટ્રોલ સિસ્ટમની નિકાસ કરવાનો પ્રયાસ કરવાનો અને વ્યવહારો અંગે ખોટા નિવેદનો આપવાનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો છે.

ઓરેગોન જિલ્લા દ્વારા જારી કરાયેલી ફોજદારી ફરિયાદ અને ધરપકડના વોરંટને પગલે કૌશિકની 17 ઓક્ટોબરના રોજ મિયામી, ફ્લોરિડામાં ધરપકડ કરવામાં આવી હતી. અદાલતના દસ્તાવેજો અનુસાર, કૌશિક અને તેના સહ-કાવતરાખોરોએ યુક્રેન પર રશિયાના સંપૂર્ણ આક્રમણ પછી માર્ચ 2023ની શરૂઆતમાં જ તેમની પ્રવૃત્તિઓ શરૂ કરી દીધી હતી. આ ષડયંત્રમાં ખોટા બહાના હેઠળ યુ. એસ. પાસેથી એરોસ્પેસ ટેકનોલોજી મેળવવાનો સમાવેશ થતો હતો, જેમાં દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે તે કૌશિકની ભારતીય કંપની માટે હતી, જ્યારે રશિયન સંસ્થાઓને માલ મોકલવાનો ઇરાદો હતો.

એક ઉદાહરણમાં, કૌશિકના જૂથે ઓરેગોન સ્થિત સપ્લાયર પાસેથી એરક્રાફ્ટ નેવિગેશન અને ફ્લાઇટ કંટ્રોલ માટે એક મહત્વપૂર્ણ ઉપકરણ એટીટ્યુડ હેડિંગ રેફરન્સ સિસ્ટમ (એએચઆરએસ) ખરીદ્યું હતું. એ. એચ. આર. એસ. ને રશિયા જેવા પ્રતિબંધિત દેશોમાં શિપમેન્ટ માટે યુએસ ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ કોમર્સ પાસેથી નિકાસ લાઇસન્સની જરૂર છે. કૌશિક અને તેના સહયોગીઓએ ખોટું કહ્યું હતું કે આ ઘટકનો ઉપયોગ કૌશિકની ભારતીય કંપની દ્વારા નાગરિક હેલિકોપ્ટરમાં કરવામાં આવશે. જો કે, નિકાસ કરી શકાય તે પહેલાં સિસ્ટમને અટકાવવામાં આવી હતી, જે તેને તેના ઇચ્છિત રશિયન અંતિમ વપરાશકર્તા સુધી પહોંચતા અટકાવી હતી.

જો દોષી ઠેરવવામાં આવે તો કૌશિકને આરોપમાં દરેક ગણતરી માટે મહત્તમ 20 વર્ષની જેલ અને 10 લાખ ડોલર સુધીના દંડનો સામનો કરવો પડે છે.

પોર્ટલેન્ડમાં બ્યુરો ઓફ ઇન્ડસ્ટ્રી એન્ડ સિક્યુરિટી (બી. આઈ. એસ.) દ્વારા તપાસનું નેતૃત્વ કરવામાં આવી રહ્યું છે, અને આ કેસની કાર્યવાહી સહાયક યુએસ એટર્ની ગ્રેગરી આર. ન્યહસ અને ન્યાય વિભાગના રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા વિભાગના વકીલો દ્વારા કરવામાં આવી રહી છે.

આ કેસ ન્યાય વિભાગના ટાસ્ક ફોર્સ ક્લેપ્ટો કેપ્ચર હેઠળ આવે છે, જેની સ્થાપના યુક્રેન પર રશિયાના આક્રમણના જવાબમાં કરવામાં આવી હતી. ટાસ્ક ફોર્સ રશિયન લશ્કરી આક્રમણને નિશાન બનાવતા આંતરરાષ્ટ્રીય પગલાંને અવગણવાનો પ્રયાસ કરતી સંસ્થાઓ સામે પ્રતિબંધો, નિકાસ નિયંત્રણો અને આર્થિક પ્રતિકારક પગલાં લાગુ કરે છે. 

સહાયક એટર્ની જનરલ મેથ્યુ જી. ઓલ્સન, નિકાસ અમલીકરણ માટે સહાયક સચિવ મેથ્યુ એસ. એક્સેલરોડ અને યુએસ એટર્ની નતાલી કે. વાઇટ સહિતના અધિકારીઓએ યુએસ પ્રતિબંધો અને સુરક્ષા પ્રોટોકોલને નબળા પાડતી ક્રિયાઓ માટે વ્યક્તિઓને જવાબદાર ઠેરવવાની તેમની પ્રતિબદ્ધતાનો પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો.