વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી સાથે અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ જો બિડેન / X @narendramodi

વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની આ અઠવાડિયાના અંતમાં અમેરિકાની મુલાકાત ઘણી રીતે નિર્ણાયક સાબિત થવાની ધારણા છે.
 
એક માટે, તે લગભગ "એકત્રીકરણની ચોથી સદી" દર્શાવે છે, જેમ કે યુએસના નાયબ વિદેશ મંત્રી રિચાર્ડ વર્માએ થોડા દિવસો પહેલા વોશિંગ્ટનમાં હડસન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ થિંક ટેન્કને જણાવ્યું હતું.
 
આ મુલાકાત ઘણી બાબતોમાં અનોખી હશે-આની શરૂઆત એ હકીકતથી થશે કે પ્રધાનમંત્રીની અમેરિકાની આ નવમી મુલાકાત છે. આ પોતે જ એક વિક્રમ છે કારણ કે આ એકમાત્ર એવો દેશ છે કે જેની પ્રધાનમંત્રીએ 2014થી અત્યાર સુધી વારંવાર મુલાકાત લીધી છે. અને આ મોદી સરકાર દ્વારા ભારત-યુએસ સંબંધોને આપવામાં આવેલા મહત્વનો પણ પુરાવો છે; આ સંબંધોને પોષવા માટે વડા પ્રધાન દ્વારા કરવામાં આવેલા વ્યક્તિગત રોકાણ-સમય અને પ્રયાસમાં-દર્શાવે છે, જેને અમેરિકાએ "સૌથી વધુ પરિણામી" તરીકે વર્ણવ્યું છે.  
 
આ મુલાકાતનું કેન્દ્રબિંદુ ડેલવેરમાં ક્વાડ શિખર સંમેલન હોવાની અપેક્ષા છે. 2024 શિખર સંમેલન, જેનું આયોજન ભારતે કરવાનું હતું, પરંતુ જે ભારત અને અમેરિકામાં ચૂંટણી ચક્રને કારણે થઈ શક્યું ન હતું, હવે યુએસ પ્રમુખ જો બિડેન તેમના વતનમાં તેનું આયોજન કરશે. અમેરિકા, ભારત, જાપાન અને ઓસ્ટ્રેલિયાની બનેલી ક્વાડ-વેગ ગુમાવી રહી છે તેવી અટકળો પછી, રાષ્ટ્રપતિ બિડેનની સમિટની યજમાનીની પહેલ યુએસ તરફથી ક્વાડના વિચારને સતત પ્રતિબદ્ધતા અને સમર્થનનો સંકેત આપે છે કારણ કે તે ઇન્ડો-પેસિફિકમાં નવી સુરક્ષા માળખું બનાવે છે.
 
હડસન સંસ્થાને આપેલા પોતાના ભાષણમાં, નાયબ સચિવ વર્માએ વર્ષ 2000થી ભારત-યુએસ સંબંધોમાં થયેલી પ્રગતિની નોંધ લીધી હતી, જેમાં તેમણે સંબંધોના માર્ગમાં કેટલાક મુખ્ય વળાંક જોયા હતા.
 
યુ. એસ. માં ક્લિન્ટન વહીવટીતંત્ર દ્વારા ભારત અને પાકિસ્તાનનું ડી-હાયફેનેશન અને 2008 ના નાગરિક પરમાણુ કરાર એવા સીમાચિહ્નોમાં સામેલ હતા જે વર્માએ શીત યુદ્ધ દરમિયાન વિરુદ્ધ બાજુ તરીકે જોવામાં આવતા બંને દેશો દ્વારા મતભેદોને કેવી રીતે સંકુચિત કરવામાં આવ્યા હતા તે દર્શાવવા માટે સૂચિબદ્ધ કર્યા હતા.
 
ખાસ કરીને, વર્માએ તાજેતરના વર્ષોમાં ઝડપમાં થયેલી વૃદ્ધિની નોંધ લીધી હતી. હું કહીશ કે છેલ્લા દાયકામાં દ્વિપક્ષીય સંબંધોએ અસાધારણ ગતિ પ્રાપ્ત કરી છે.
 
આ દાયકાના અંત સુધીમાં વિશ્વની ત્રીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બનવા માટે અને 2047 સુધીમાં વિકસિત અર્થવ્યવસ્થા બનવા માટે તૈયાર એશિયાની ત્રીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા તરીકે યુ. એસ. ભારતનો પસંદગીનો ભાગીદાર છે તે ભારતની અનુભૂતિ પછી સંબંધોની ઉત્ક્રાંતિ થઈ છે.
 
2016માં યુ. એસ. કોંગ્રેસની સંયુક્ત બેઠકમાં પોતાના ભાષણમાં વડા પ્રધાને પોતે કહ્યું હતું તેમ સંબંધોએ "ઇતિહાસની ખચકાટ" દૂર કરી છે. અને આનો પુરાવો ત્યારે મળ્યો જ્યારે 2015 માં ભારતના પ્રજાસત્તાક દિવસની પરેડમાં તત્કાલીન અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ બરાક ઓબામાને મુખ્ય મહેમાન તરીકે આમંત્રિત કરવામાં આવ્યા હતા-પ્રથમ વખત કોઈ અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિએ આવા પ્રસંગે હાજરી આપી હતી.
 
હવે, બંને દેશોને "કુદરતી ભાગીદારો" તરીકે વર્ણવવામાં આવ્યા છે-ક્વાડ, જી 20, આઈ 2 યુ 2 (ભારત, ઇઝરાયેલ, યુએસ, યુએઈ જૂથ) અને અન્ય ઘણા જેવા મંચોમાં.
 
લોકશાહી મૂલ્યો અને કાયદાના શાસન માટે આદર એ સંબંધોને આધાર આપતા સામાન્ય દોરા છે.
 
મુખ્ય વૈશ્વિક અને પ્રાદેશિક મુદ્દાઓ પર નિયમિત પરામર્શ અને વિચારોનું આદાનપ્રદાન થાય છે; યુએસ સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ અને ભારતીય વિદેશ મંત્રી વચ્ચે વાતચીત નિયમિત હોય છે, જેમ કે આચાર્યો-યુએસ પ્રમુખ અને વડા પ્રધાન વચ્ચે પણ થાય છે.
 
દ્વિપક્ષીય સંબંધોની વાત કરીએ તો બંને દેશો વચ્ચે 30થી વધુ અલગ-અલગ સંવાદ છે, જેમાં 2+2 વિદેશ અને રક્ષા મંત્રિસ્તરીય સંવાદ સામેલ છે.  
 
વિશ્વ સામેના પડકારોનો સામનો કરવા માટે આજે અમેરિકા અને ભારત વચ્ચે દ્વિપક્ષીય સંબંધો બાંધવા અંગેના મંતવ્યોમાં પહેલાં કરતાં વધુ એકરૂપતા છે.
 
ભૌગોલિક-રાજકીય બાબતો અને ભારતના પડોશીને લગતા કેટલાક મુદ્દાઓ પર અલબત્ત મતભેદ છે. પરંતુ મંત્રી અને અધિકારી સ્તરના ઘણા સંવાદોએ કામ કર્યું છે અને મતભેદોને નિયંત્રિત કરવા માટે કામ કરી રહ્યા છે અને ખાતરી કરી રહ્યા છે કે તેઓ ઉશ્કેરણીજનક ન બને.  
 
સાંભળવાની અને જોડાવાની, મોટા ચિત્રને જોવાની ઇચ્છાએ બંને દેશો વચ્ચેના વિશ્વાસના સંબંધને સ્થિર કર્યો છે. ગયા વર્ષે જૂનમાં યુએસ કોંગ્રેસના સંયુક્ત સત્રમાં પોતાના સંબોધનમાં પીએમ મોદીએ કહ્યું હતું કે તેઓ રાષ્ટ્રપતિ બિડેન સાથે સંમત છે કે "આ સદીની નિર્ણાયક ભાગીદારી છે. કારણ કે તે એક મોટો હેતુ પૂરો કરે છે. લોકશાહી, વસ્તી વિષયક અને નિયતિ આપણને તે હેતુ આપે છે.
 
સંબંધોમાં ભાર ઉમેરવો એ મજબૂત દ્વિપક્ષીય વેપાર છે. 2023માં ચીજવસ્તુઓનો દ્વિપક્ષીય વેપાર 190 અબજ યુએસ ડોલરને વટાવી ગયો હતો અને અમેરિકા ભારતમાં સૌથી મોટું વિદેશી રોકાણકાર બન્યું હતું. 2023-24 દરમિયાન, યુએસ 4.99 અબજ ડોલરના પ્રવાહ સાથે ભારતમાં એફડીઆઈનો ત્રીજો સૌથી મોટો સ્રોત હતો, જે કુલ એફડીઆઈ ઇક્વિટી પ્રવાહના લગભગ 9% હિસ્સો ધરાવે છે. ઘણી ભારતીય કંપનીઓ અમેરિકામાં રોકાણ કરી રહી છે અને મૂલ્ય ઉમેરી રહી છે. એપ્રિલ 2023માં બહાર પાડવામાં આવેલા કોન્ફેડરેશન ઓફ ઇન્ડિયન ઇન્ડસ્ટ્રીના એક અભ્યાસ અનુસાર, 163 ભારતીય કંપનીઓએ યુ. એસ. માં 40 અબજ ડોલરથી વધુનું રોકાણ કર્યું હતું અને 425,000થી વધુ સીધી નોકરીઓનું સર્જન કર્યું હતું. ભારતીય કંપનીઓએ યુ. એસ. માં જે ટોચના છ ઉદ્યોગોમાં રોકાણ કર્યું છે તેમાં આઇટી અને સોફ્ટવેર સેવાઓ, વ્યવસાય સેવાઓ, ફાર્માસ્યુટિકલ્સ, ધાતુઓ, ઔદ્યોગિક ઉપકરણો અને સંચારનો સમાવેશ થાય છે.

ભારતના નાણાં મંત્રાલય અને યુએસ ઇન્ટરનેશનલ ડેવલપમેન્ટ ફાઇનાન્સ કોઓપરેશન (ડીએફસી) વચ્ચે 2022 માં ઇક્વિટી રોકાણ, સહ-વીમા, અનુદાન, શક્યતા અભ્યાસ અને તકનીકી સહાયને સક્ષમ કરવા માટે રોકાણ પ્રોત્સાહન કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા. જાન્યુઆરી 2024 સુધીમાં, ડીએફસીનો ભારત પોર્ટફોલિયો 100 + પ્રોજેક્ટ્સમાં 4.0 અબજ ડોલરની નજીક હતો.
 
ઊર્જા એ સહકારનું નવું કેન્દ્રિત ક્ષેત્ર છે. હાલમાં ભારત પોતાની જરૂરિયાતનું 7.3 ટકા ક્રૂડ ઓઈલ અમેરિકાથી આયાત કરે છે. ભારત યુએસ ક્રૂડ ઓઇલ માટે ચોથું સૌથી મોટું આંતરરાષ્ટ્રીય બજાર છે અને યુએસ લિક્વિફાઇડ નેચરલ ગેસ માટે પાંચમું સૌથી મોટું બજાર છે. અમેરિકા ભારતના બજારની માંગને પહોંચી વળવા માટે પણ સારી સ્થિતિમાં છે કારણ કે તે ગેસ આધારિત અર્થતંત્ર તરફ આગળ વધી રહ્યું છે. ભારત-યુએસ આબોહવા અને સ્વચ્છ ઊર્જા ભાગીદારી 2030 હેઠળ, બંને દેશો નાણાં એકત્ર કરવા અને સ્વચ્છ ઊર્જાની જમાવટને ઝડપી બનાવવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યા છે. સ્વચ્છ હાઇડ્રોજન, સૌર સેલ ઉત્પાદન અને સંગ્રહમાં સંશોધન અને વિકાસ સહયોગ એ મહત્વપૂર્ણ ક્ષેત્રો છે જ્યાં બંને દેશો સંયુક્ત રીતે કામ કરી રહ્યા છે.
 
વિકસિત ભારત-યુએસ સંબંધોને ઘણા સ્તંભો દ્વારા ટેકો આપવામાં આવે છે-સંરક્ષણ અને સુરક્ષા એ મુખ્ય સ્તંભોમાંનું એક છે.

એક સમયે ભારતીય હવાઈ ક્ષેત્રમાંથી યુએસ એરક્રાફ્ટનું ઓવરફ્લાઇટ શંકા પેદા કરવા માટે પૂરતું હતું; આજે ભારતીય બંદરોમાં યુએસ લશ્કરી જહાજોના સમારકામની ઘટનાઓને સંતોષ સાથે યાદ કરી શકાય છે.

ભારત અમેરિકા પાસેથી ડ્રોન ખરીદી રહ્યું છે જે આપણી સરહદો પર નજર રાખે છે અને ISR (ગુપ્તચર, સર્વેલન્સ અને રિકોનિસન્સ) એ દ્વિપક્ષીય સહકારનું એક મુખ્ય તત્વ છે જે સંરક્ષણ અને અવકાશ ક્ષેત્રોમાં ફેલાયેલું છે.

અમેરિકાએ 2016માં ભારતને "મુખ્ય સંરક્ષણ ભાગીદાર" તરીકે નિયુક્ત કરીને મહત્વપૂર્ણ લશ્કરી ઉપકરણો અને ટેકનોલોજીની વહેંચણીનો માર્ગ મોકળો કર્યો છે.

મુખ્ય પાયાના કરારો-લોજિસ્ટિક્સ એક્સચેન્જ મેમોરેન્ડમ ઓફ એગ્રીમેન્ટ (LEMOA) કોમ્યુનિકેશન્સ, કોમ્પેટિબિલિટી એન્ડ સિક્યુરિટી એગ્રીમેન્ટ (COMCASA), બેઝિક એક્સચેન્જ એન્ડ કોઓપરેશન એગ્રીમેન્ટ (BECA) અને ઔદ્યોગિક સુરક્ષા કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવાથી અમને અમારી સરહદો સુરક્ષિત રાખવા માટે તેનો લાભ લેવાની મંજૂરી મળી છે.

એક મહત્વપૂર્ણ ઘટક જેણે સંબંધોને તેની ઊંચાઈઓ હાંસલ કરવામાં મદદ કરી છે, તે ભારતીય ડાયસ્પોરા છે. છેલ્લી ગણતરીમાં, લગભગ 4.2 મિલિયન ભારતીય અમેરિકનો અથવા ભારતીય મૂળના લોકો અમેરિકામાં રહેતા હતા. તે યુ. એસ. માં સૌથી સફળ ઇમિગ્રન્ટ સમુદાયોમાંનો એક છે; સમુદાયના સભ્યોએ વ્યવસાય, ઉચ્ચ તકનીકી ઉદ્યોગો અને રાજકારણ જેવા ક્ષેત્રોમાં પોતાનું નામ બનાવ્યું છે. તેમાંના ઘણા વર્તમાન વહીવટીતંત્રનો ભાગ છે અને કેટલાક યુ. એસ. કોંગ્રેસના સભ્યો છે. તેમણે ભારત અને અમેરિકા વચ્ચેના ગાઢ સંબંધોને મજબૂત કરવામાં ઉત્પ્રેરક તરીકે કામ કર્યું છે.
 
દર વર્ષે, મોટી સંખ્યામાં યુવા ભારતીયો-વિદ્યાર્થીઓ-વ્યાપક ભારત-યુએસ સંબંધોને ટકાવી રાખવામાં તેમની ભૂમિકા ભજવીને ઉચ્ચ શિક્ષણ માટે અમેરિકાને તેમના ગંતવ્ય તરીકે પસંદ કરે છે. અને આ સંખ્યામાં દર વર્ષે વધારો જોવા મળી રહ્યો છે. અમેરિકામાં મોટાભાગના ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ ગ્રેજ્યુએટ પ્રોગ્રામનો અભ્યાસ કરી રહ્યા છે. 2020માં ભારતીય વિદ્યાર્થીઓએ અમેરિકાના અર્થતંત્રમાં આશરે 7.70 અબજ ડોલરનું યોગદાન આપ્યું હતું. હાલમાં, યુ. એસ. માં 2,00,000 થી વધુ ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ છે, જેમાંના મોટા ભાગના STEM વિસ્તારોમાં છે. તેઓ પ્રતિભાનો સતત પ્રવાહ પૂરો પાડે છે, અદ્યતન સંશોધન અને તકનીકી વિકાસમાં ફાળો આપે છે.
 
આટલું બધું હાંસલ કર્યા પછી અને બહુવિધ ક્ષેત્રોને આવરી લેવા માટે સંબંધો વિકસિત થયા પછી, તાર્કિક પ્રશ્ન એ છે કે સંબંધોની ભાવિ ગતિ કેવી દેખાશે? આગળનું સ્તર શું છે?
 
નાયબ સચિવ વર્માએ વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીને એક મુખ્ય ક્ષેત્ર તરીકે સૂચિબદ્ધ કર્યું છે જ્યાં ભારત અને અમેરિકા નવા સંબંધો સ્થાપિત કરી શકે છે જે સંબંધોને ઉચ્ચ સ્તર પર સ્થાપિત કરશે. અને હું આ મંતવ્ય સાથે સહમત છું.
 
એઆઇ સાથે, ઉભરતી તકનીકો અને નવીનતા વર્તમાન પ્રચલિત શબ્દો છે, ભારત અને અમેરિકા સામાન્ય સારા માટે આ ક્ષેત્રોમાં હાથ મિલાવી રહ્યા છે. અને અહીં મોટી પૂરકતા છે કારણ કે યુ. એસ. પાસે ટેકનોલોજી અને સંસાધનો છે અને ભારત પાસે આગળ વધવાની અને ભાગીદારી માટેની અમેરિકાની જરૂરિયાતને પહોંચી વળવાની ક્ષમતા અને પ્રતિભા પૂલ છે. એક ઉદાહરણ ICET (ઇનિશિયેટિવ ઓન ક્રિટિકલ એન્ડ ઇમર્જિંગ ટેકનોલોજી) ભાગીદારી છે. તે ગયા વર્ષે જાન્યુઆરીમાં શરૂ કરવામાં આવી હતી અને પહેલાથી જ પરિણામો આપી ચૂકી છે. આ વર્ષની શરૂઆતમાં યુ. એસ. ના રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર જેક સુલિવાનની નવી દિલ્હીની મુલાકાત દરમિયાન, બંને દેશોએ ભારત-યુએસ રોડમેપની સમીક્ષા કરી હતી, જેની જાહેરાત ગયા વર્ષે AI અને સેમિકન્ડક્ટર્સ સહિત સાત મહત્વપૂર્ણ ક્ષેત્રોમાં સહકાર વધારવા માટે કરવામાં આવી હતી.
 
અમેરિકા ભારતને આ ક્ષેત્રમાં ભાગીદાર તરીકે જોઈ રહ્યું છે તે દર્શાવે છે કે વોશિંગ્ટન તેના "ફ્રેન્ડ શોરિંગ" ખ્યાલ પર કામ કરી રહ્યું છે. તે એ પણ સૂચવે છે કે અમેરિકા આવી મહત્વપૂર્ણ તકનીકો વિકસાવવા માટે ભારતને એક વિશ્વસનીય અને જવાબદાર ભાગીદાર તરીકે જુએ છે.

વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીના ક્ષેત્રમાં ભારતીયોના મજબૂત પ્રતિભા સમૂહને ધ્યાનમાં રાખીને અને યુ. એસ. એ અદ્યતન તકનીકોનું ઘર હોવાથી, ભારત અને અમેરિકા પાસે વૈશ્વિક સારા માટે આવતીકાલ માટે તકનીકીઓ બનાવવાની ક્ષમતા છે. ભારતીય અને અમેરિકન સંસ્થાઓ માહિતી અને સંદેશાવ્યવહાર માટે AI ટેકનોલોજી વિકસાવવા માટે ભાગીદારી અને સંયુક્ત સાહસો બનાવી શકે છે. ક્વોન્ટમ કમ્પ્યુટિંગ એ અન્ય ક્ષેત્ર છે જ્યાં ભારતીય અને યુએસ કંપનીઓ જ્યાં સંયુક્ત સાહસો વ્યવસાયમાં અને સામાજિક સારા માટે ઉપયોગ માટે નવા ઉત્પાદનો અને એપ્લિકેશનો બનાવી શકે છે.
 
કેટલાક નવા ક્ષેત્રો કે જે વ્યૂહાત્મક સંબંધોને આગલા સ્તર પર લઈ જવા માટે અવકાશ પૂરો પાડે છે તેમાં અવકાશ અર્થતંત્રનો સમાવેશ થાય છે. તે એક એવું ક્ષેત્ર છે જે પ્રમાણમાં વણખેડાયેલું છે પરંતુ તેમાં પરિવર્તનની અપાર સંભાવના છે. ભારત અને અમેરિકા આગામી પેઢીના પ્રક્ષેપણ વાહનો અને ઉપગ્રહો બનાવવા, નવી અવકાશ એપ્લિકેશનો બનાવવા અને અવકાશ પરિસ્થિતિગત જાગૃતિને ઝડપી બનાવવા માટે સાથે મળીને કામ કરી શકે છે. ભારતીય અને અમેરિકી વૈજ્ઞાનિકો અને અંતરિક્ષ એજન્સીઓ વચ્ચે સંયુક્ત પરિયોજનાઓ એક અન્ય વિચાર છે જેના પર કામ કરી શકાય છે. ભારતે તાજેતરમાં અવકાશ ક્ષેત્રમાં ખાનગી ક્ષેત્રની ભાગીદારીને મંજૂરી આપી છે, જેમાં અગાઉ સરકારી સંસ્થાઓનું પ્રભુત્વ હતું. આનો ઉદ્દેશ નવીનતાને પ્રોત્સાહન આપવાનો હતો. અમેરિકી કંપનીઓ બંને અર્થતંત્રો માટે લાભદાયક નવીનતાઓને વેગ આપવા માટે ભારતીય ભાગીદારો સાથે સહયોગની શક્યતાઓ શોધી શકે છે. ભારતીય કંપનીઓએ સફળ યુનિકોર્ન્સ બનવા માટે યુએસ મૂડીનો સફળતાપૂર્વક લાભ ઉઠાવ્યો છે. હાલમાં ભારત વિશ્વનો ત્રીજો સૌથી મોટો યુનિકોર્ન પૂલ ધરાવતો દેશ છે. અમેરિકી કંપનીઓ પણ ભારતમાં સંશોધન અને વિકાસમાં વધુને વધુ રોકાણ કરી રહી છે. સંયુક્ત સંશોધન અને નવી ટેકનોલોજીના વિકાસ પર વધુ ભાર મૂકીને આને વધારી શકાય છે.
 
સંરક્ષણ એ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ ક્ષેત્ર છે જેનો અહીં ઉલ્લેખ ન કરવો જોઈએ. તે વ્યૂહાત્મક ભાગીદારીનો મુખ્ય આધાર છે. ગયા મહિને અમેરિકાની મુલાકાત દરમિયાન સંરક્ષણ મંત્રી રાજનાથ સિંહ અને અમેરિકાના સંરક્ષણ મંત્રી લોયડ ઓસ્ટિનએ પુરવઠાની સુરક્ષા વ્યવસ્થા સહિત બે કરારો પર હસ્તાક્ષરની દેખરેખ રાખી હતી (SOSA). આ સમજૂતી એ સુનિશ્ચિત કરે છે કે અમેરિકા અને ભારત રાષ્ટ્રીય સંરક્ષણ માટે જરૂરી ચીજવસ્તુઓ અને સેવાઓ માટે એકબીજાને પારસ્પરિક પ્રાથમિક સહાય પૂરી પાડશે. આ વ્યવસ્થા એ સુનિશ્ચિત કરવા માટે તૈયાર કરવામાં આવી છે કે બંને રાષ્ટ્રો અણધાર્યા પૂરવઠા સાંકળમાં વિક્ષેપોની સ્થિતિમાં એકબીજા પાસેથી જરૂરી ઔદ્યોગિક સંસાધનો ઝડપથી સુરક્ષિત કરી શકે, જેથી તેમની રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા ક્ષમતાઓમાં વધારો થાય. ભારત અમેરિકાનું 18મું એસ. ઓ. એસ. એ. ભાગીદાર છે-જેમાં ઓસ્ટ્રેલિયા, કેનેડા, ડેનમાર્ક, એસ્ટોનિયા, ફિનલેન્ડ, ઇઝરાયેલ, ઇટાલી, જાપાન, લાતવિયા, લિથુઆનિયા, નેધરલેન્ડ, નોર્વે, રિપબ્લિક ઓફ કોરિયા, સિંગાપોર, સ્પેન, સ્વીડન અને યુકેનો સમાવેશ થાય છે. અમેરિકા F404-IN20 એન્જિનની ડિલિવરીમાં ઝડપ લાવવા માટે સંમત થયું છે જે દેશના તેજસ Mk1A વિમાનને પાવર આપશે. ગયા વર્ષે જનરલ ઇલેક્ટ્રિક Co.and હિન્દુસ્તાન એરોનોટિક્સ લિમિટેડને ભારત સાથે સહયોગમાં GE F414-INS6 જેટ એન્જિન વિકસાવવા માટે.
 
ઇન્ડો-પેસિફિક સુરક્ષા બાબતોના સહાયક સંરક્ષણ સચિવ એલી રેટનરના જણાવ્યા અનુસારઃ "એક મજબૂત ભારત જે પોતાના હિતોનું રક્ષણ કરી શકે, પોતાની સાર્વભૌમત્વનું રક્ષણ કરી શકે, તે અમેરિકા માટે સારું છે".
 
"એક મજબૂત ભારત કે જે U.S. ના સહ-ઉત્પાદન, ભારત સાથેના સહ-વિકાસમાંથી પ્રાદેશિક સુરક્ષામાં યોગદાન આપી શકે છે-ભારતને આ ક્ષેત્રમાં સુરક્ષાના નિકાસકાર તરીકે જોવાની આકાંક્ષા છે. તે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ માટે સારું છે ", રેટનેરે ગયા વર્ષે વોશિંગ્ટનમાં સેન્ટર ફોર ન્યૂ અમેરિકન સિક્યુરિટી થિંક ટેન્કમાં કહ્યું હતું.

હેલ્થકેર પહેલેથી જ એક એવું ક્ષેત્ર છે જ્યાં ભારત અને અમેરિકા સહયોગ કરી રહ્યા છે. આને રોબોટિક્સ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને આગલા સ્તર સુધી વધારી શકાય છે, જે AI-આધારિત સહાયક તકનીકો સાથે જોડાઈને વૃદ્ધોની સંભાળ માટે ઉપયોગ કરી શકે છે. નર્સિંગમાં ભારતની પરંપરાગત કુશળતા વિશ્વભરમાં વૃદ્ધોની વસ્તીની સંભાળ લેવાની જરૂરિયાતને સંબોધવામાં મદદ કરી શકે છે. પરંપરાગત તબીબી ફાર્માકોપિયા અને પરંપરાગત તબીબી જ્ઞાન પર લાગુ AI આરોગ્ય પરિણામો સુધારવા માટે નવા દરવાજા ખોલી શકે છે. બંને દેશોમાં ખાનગી ક્ષેત્ર તબીબી સંભાળની સીમાઓને વિસ્તારવા માટે અદ્યતન ન્યુરોસાયન્સ, ન્યુરલ-કમ્પ્યુટર ઇન્ટરફેસ અને રોબોટિક્સ તરફ ધ્યાન આપી શકે છે.
 
પછી 5G, આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ, બ્લોકચેન, સાયબર સિક્યુરિટીમાં પ્રોજેક્ટ્સ છે કે જેના પર ભારતીય અને યુએસ કંપનીઓ યુએસ અને ભારતીય બજારોમાં તેમજ ત્રીજા દેશોમાં ઉપયોગ માટે આગામી પેઢીના ઉત્પાદનો બનાવવા માટે સાથે મળીને કામ કરી શકે છે.
 
ભારત તેની આબોહવા પ્રતિબદ્ધતાઓને પૂર્ણ કરવા માંગે છે ત્યારે નાના મોડ્યુલર રિએક્ટર સ્થાપવામાં અમેરિકાની મદદ ખરેખર ઉપયોગી થશે. અશ્મિભૂત પ્લાન્ટના કોલસાના બોઈલરને એસ. એમ. આર. ની પરમાણુ સંચાલિત વરાળ પુરવઠા પ્રણાલી સાથે બદલીને કોલસા આધારિત પ્લાન્ટને સ્વચ્છ ઊર્જા જનરેટરમાં પુનઃઉત્પાદન કરવાની તકનીકમાં યુ. એસ. એ પહેલ કરી છે.
 
કોલસા પર ભારતની નિર્ભરતાને જોતાં, આ એવી ટેકનોલોજી છે જેનો ભારત સારી રીતે ઉપયોગ કરી શકે છે.
ભારતે "ડિસ્ટ્રિબ્યુટેડ બેઝ લોડ જનરેશન" પ્રદાન કરવા માટે સ્વદેશી રીતે ડિઝાઇન કરેલા પરમાણુ રિએક્ટર અને નાના મોડ્યુલર રિએક્ટર (SMR) નું નિર્માણ કરવા માટે એક વિશાળ કાર્યક્રમ શરૂ કર્યો છે. મોટા પરમાણુ ઉર્જા પ્લાન્ટથી વિપરીત, જે પાણીના મોટા જળાશયોની નજીક સ્થિત હોવો જરૂરી છે, એસ. એમ. આર. પ્લાન્ટ પાણીની અછતવાળા વિસ્તારો સહિત ગમે ત્યાં સ્થિત થઈ શકે છે.
 
એસ. એમ. આર. ટેકનોલોજીની પહોંચ ઉપરાંત, અમેરિકા અમેરિકા અને ભારતમાં એસ. એમ. આર. પ્લાન્ટના સહ-ઉત્પાદનનો વિકલ્પ પણ શોધી શકે છે. 10 અબજ ડોલરની અનુદાન અથવા સોફ્ટ લોન ભારતમાં એસ. એમ. આર. ના ઉપયોગને લોકપ્રિય બનાવવામાં મદદ કરી શકે છે.
 
આબોહવા પરિવર્તનના વિષય પર રહીને, અશ્મિભૂત ઇંધણને બદલવા માટે ગ્રીન હાઇડ્રોજન મહત્વપૂર્ણ છે. આ એક એવું ક્ષેત્ર છે જ્યાં ક્વાડ સાથે મળીને કામ કરી શકે છે કારણ કે દરેક ભાગીદાર ગ્રીન હાઇડ્રોજન ઇકોસિસ્ટમના વિકાસના સંદર્ભમાં અનન્ય શક્તિ લાવે છે. જ્યારે કેટલાક દેશોમાં જમીનની ઉપલબ્ધતા છે (જેમ કે ઓસ્ટ્રેલિયા) ભારત જેવા અન્ય દેશો પાસે ખર્ચને અનુકૂળ રીતે પ્રોજેક્ટનો અમલ કરવા માટે ઇકોસિસ્ટમ સાથે સારા નવીનીકરણીય સંસાધનોનો ફાયદો છે. યુ. એસ. તરફથી આ પ્રકારનું પગલું અશ્મિભૂત ઇંધણમાંથી ગ્રીન હાઇડ્રોજન તરફના સંક્રમણને ઝડપી બનાવવામાં મદદ કરશે.
 
ભારત ઇંધણના સ્વચ્છ સ્ત્રોતો માટે ટેકનોલોજી અને નાણામાં અમેરિકાની મદદ સાથે કરી શકે છે કારણ કે તે ઉત્સર્જન ઘટાડવા માટે ચોક્કસ સંક્રમણ યોજના પર કામ કરી રહ્યું છે. આ યોજનામાં ઇવી અને બેટરી સંગ્રહ માટે વિશાળ તકો સાથે હાઇડ્રોજન અને ઇથેનોલમાંથી આવતી નવીનીકરણીય ઉર્જાના પ્રમાણમાં વધારો સામેલ છે. ભારત એક વિશાળ બજાર હોવાથી આ સહયોગ માટે યોગ્ય ક્ષેત્ર છે.
 
જ્યારે આપણે 21મી સદીના મધ્યભાગ તરફ આગળ વધી રહ્યા છીએ ત્યારે ઉપરોક્ત ક્ષેત્રો માત્ર થોડા એવા છે કે જેમાં ભારત અને અમેરિકા એકબીજા સાથે ભાગીદારી કરી શકે છે.
 
શીત યુદ્ધ દરમિયાન દાયકાઓથી ચાલી રહેલા મતભેદો પછી, બંને દેશોએ એક મજબૂત ઇમારત બનાવી છે, જેના પર આજે દ્વિપક્ષીય સંબંધો ટકી રહ્યા છે. આજે આપણો સામનો કરી રહેલા પડકારો અને જોખમોએ બંને દેશોને વધુ સારી આવતીકાલ માટે ભાગીદારીને મજબૂત કરવા માટે વધુ પ્રતિબદ્ધ બનાવ્યા છે. સંબંધોએ તે નિર્ણાયક સમૂહ પ્રાપ્ત કર્યો છે જે કોઈપણ ભંગાણ સામે રક્ષણ કરશે. અને બંને સરકારો અને બંને દેશોના લોકો વચ્ચે વિશ્વાસના ઊંચા પ્રમાણ સાથે, ભારત-યુએસ સંબંધો ભવિષ્યમાં વધુ ઊંચાઈઓ સર કરવા માટે તૈયાર છે.