ભારતીય મૂળના અમેરિકન વૈજ્ઞાનિક ડૉ. ઇન્દ્રજીત શર્મા / Courtesy Photo

ભારતીય મૂળના અમેરિકન વૈજ્ઞાનિક ડૉ. ઇન્દ્રજીત શર્મા તેમના સંશોધન સાથે કેન્સર, ક્ષય રોગ અને ન્યુરોલોજીકલ ડિસઓર્ડર્સ જેવા ગંભીર રોગોની સારવારમાં પરિવર્તન લાવવા માટે તૈયાર છે. યુનિવર્સિટી ઓફ ઇલિનોઇસ શિકાગોમાંથી પીએચડી ધરાવતા શર્મા એ સંશોધનનું નેતૃત્વ કરી રહ્યા છે જે નાઇટ્રોજન પરમાણુઓને દવાના અણુઓમાં સમાવિષ્ટ કરે છે, તેમની અસરકારકતામાં સુધારો કરે છે અને ઝેરી અસર ઘટાડે છે.

નાઇટ્રોજન, જીવનનું મૂળભૂત તત્વ, ડીએનએ, આરએનએ અને પ્રોટીનની રચના માટે નિર્ણાયક છે અને લગભગ 80% એફડીએ-મંજૂર દવાઓનો ઘટક છે. આ નવીનતા દવાઓના ઉત્પાદન ખર્ચને 200 ગણો ઘટાડવાની ક્ષમતા ધરાવે છે, જે ખાસ કરીને ભારત જેવા વિકાસશીલ દેશોમાં જીવનરક્ષક સારવારને વધુ સસ્તું બનાવે છે.

ડૉ. શર્માએ 6 જાન્યુઆરીના રોજ નવી દિલ્હીમાં પ્રેસ ક્લબ ઓફ ઇન્ડિયા ખાતે એક પત્રકાર પરિષદ દરમિયાન આ જાહેરાત કરી હતી, જેમાં વૈજ્ઞાનિક અને તબીબી સમુદાયોના અગ્રણી વ્યક્તિઓએ હાજરી આપી હતી. ડૉ. શર્મા હાલમાં ઓક્લાહોમા યુનિવર્સિટીમાં રસાયણશાસ્ત્રના સહયોગી પ્રોફેસર છે.

એક પેનલમાં એઈમ્સ, નવી દિલ્હીના પ્રોફેસર વિક્રમ સૈની, સીટીયુ પ્રાગના પ્રોફેસર રૂપેન્દ્ર શર્મા, સીસીએસ યુનિવર્સિટીના પ્રોફેસર સંજીવ શર્મા અને હેલ્થકેર પોલિસી અને ઇનોવેશનના નિષ્ણાત કવિન્દ્ર તલ્યાનનો સમાવેશ થાય છે.

પેનલના સભ્યોએ સરકારો, સંશોધન સંસ્થાઓ અને ઉદ્યોગ અગ્રણીઓને ડૉ. શર્મા જેવા પરિવર્તનકારી વૈજ્ઞાનિકોને ટેકો આપવા વિનંતી કરી હતી. / Courtesy Photo

ન્યૂ ઇન્ડિયા અબ્રોડ સાથેની એક વિશેષ મુલાકાતમાં શર્માએ કહ્યું હતું કેઃ "નાઇટ્રોજન ઉમેરણ સાથે હાલના દવાના અણુઓને પરિવર્તિત કરીને, આપણે તેમની શક્તિમાં સુધારો કરી શકીએ છીએ અને તેમના ઉપયોગને વિસ્તૃત કરી શકીએ છીએ. દાખલા તરીકે, સ્તન કેન્સર માટે રચાયેલ દવા ફેરફાર કર્યા પછી સંભવિત રીતે મગજના કેન્સરની સારવાર કરી શકે છે.

શર્માનો ધ્યેય માત્ર નવીનતા લાવવાનો નથી પરંતુ આ પ્રગતિઓ જેમને સૌથી વધુ જરૂર છે તેમના સુધી પહોંચે તે સુનિશ્ચિત કરવાનો છે. તેમણે ન્યૂ ઇન્ડિયા અબ્રોડને તેમના વતન-ભારતને પરત આપવાની તેમની યોજનાઓ વિશે પણ જણાવ્યું હતું.

"IITમાંથી સ્નાતક થયા પછી, હું પીએચડી માટે U.S. ગયો. ઘણા આઈઆઈટીયનની જેમ, હું નવીનીકરણમાં વિશ્વાસ કરું છું, પરંતુ મારા માટે, તે કાળજી સાથે નવીનીકરણ વિશે છે. હું ભારતના ભવિષ્ય માટે ખૂબ જ પ્રતિબદ્ધ છું, ખાસ કરીને ટેકનોલોજી અને નવીનીકરણને સસ્તું બનાવવા માટે ".

શર્માએ સહયોગના મહત્વ પર ભાર મૂકતા કહ્યું, "હું નવી દિલ્હી એઈમ્સ અને પ્રોફેસર વિક્રમ સાની સાથે ટ્યુબરક્યુલોસિસ (ટીબી) સંશોધન પર કામ કરી રહ્યો છું. આપણી નાઇટ્રોજન આધારિત ટેકનોલોજી બહુ-દવા-પ્રતિરોધક પેથોજેન્સ, ખાસ કરીને યમુના નદી જેવા પ્રદૂષિત વાતાવરણમાં જોવા મળતા પડકારોનો સામનો કરવા માટે સારી રીતે અનુકૂળ છે.

એઇમ્સના પ્રોફેસર સૈનીએ ઉમેર્યું હતું કે, "આ સંશોધન દવાની કાર્યક્ષમતા અને સલામતીમાં વધારો કરે છે, જે કેન્સર અને ક્ષય રોગ જેવા રોગોની સારવારમાં નોંધપાત્ર પ્રગતિ દર્શાવે છે".

શર્માનું કામ ખાસ કરીને ક્ષય રોગ માટે આશાસ્પદ છે, એક રોગ જેમાં દવાના ઊંચા ડોઝની જરૂર પડે છે અને ઘણીવાર ગંભીર આડઅસરો તરફ દોરી જાય છે. તેમનો નાઇટ્રોજન આધારિત અભિગમ અસરકારકતા જાળવી રાખીને આ પ્રતિકૂળ અસરોને ઘટાડી શકે છે, જે બહુ-દવા-પ્રતિરોધક ટીબી પેથોજેન્સ સામેની લડાઈમાં આશા પ્રદાન કરે છે.

વૈજ્ઞાનિક અને તબીબી જગતની હસ્તીઓ. / Courtesy Photo

આ શોધ પરંપરાગત દવા વિકાસ પદ્ધતિઓથી પણ દૂર જાય છે જે ધાતુ આધારિત સંયોજનો પર આધાર રાખે છે, જે ઝેરી અને પર્યાવરણને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. તેના બદલે, ડૉ. શર્માની તકનીક સલ્ફેનિલનાઇટ્રીન્સનો ઉપયોગ કરે છે, જે એક ટકાઉ રાસાયણિક સંયોજન છે જે પર્યાવરણને અનુકૂળ ફાર્માસ્યુટિકલ પદ્ધતિઓ માટેના વૈશ્વિક પ્રયાસો સાથે સંરેખિત કરતી વખતે ઉત્પાદનને સરળ બનાવે છે.

શર્માએ જીવનરક્ષક સારવારોની તાત્કાલિક પહોંચની જરૂરિયાત પર ભાર મૂકતા તેમની તકનીકની પેટન્ટ ન લેવાનો ઇરાદાપૂર્વકનો નિર્ણય લીધો હતો.

"પેટન્ટ ઘણીવાર નવીનતાઓની ઉપલબ્ધતાને ધીમી કરે છે. દાખલા તરીકે, 2001 માં વિકસિત દવાઓ માત્ર 2023 સુધીમાં વ્યાપકપણે સુલભ બની હતી ", તેમણે સમજાવ્યું. "મારી પ્રાથમિકતા એ સુનિશ્ચિત કરવાની છે કે આ પ્રગતિ દરેક સુધી પહોંચે, ખાસ કરીને એવા પ્રદેશોમાં જ્યાં પરવડે તે એક પડકાર છે. ભારતીય મૂળના વૈજ્ઞાનિક તરીકે, હું મારા કાર્યને વૈશ્વિક સ્તરે વહેંચવામાં માનું છું. જો મેં U.S. માં આના પર વિશિષ્ટ કાનૂની અધિકારો મેળવ્યા હોત, તો મારા પોતાના દેશ [ભારત] ને આ તકનીકનો ઉપયોગ કરવામાં વર્ષો સુધી વિલંબનો સામનો કરવો પડ્યો હોત ".

આ કાર્યક્રમનું સમાપન પેનલિસ્ટ્સના આહ્વાન સાથે થયું હતું, જેમાં સરકારો, સંશોધન સંસ્થાઓ અને ઉદ્યોગ અગ્રણીઓને ડૉ. શર્મા જેવી પરિવર્તનકારી નવીનતાઓને ટેકો આપવા વિનંતી કરવામાં આવી હતી.