સાધક અને લેખક રાજેશ સેનગામેડુ / Courtesy Photo

પ્રખ્યાત આધ્યાત્મિક સાધક અને લેખક રાજેશ સેનગામેડુએ તેમના તાજેતરના પુસ્તક 'દેશી ધર્મ ઔર દુવિધા "નું વિમોચન કર્યું છે, જેનો ઉદ્દેશ હિંદુ ડાયસ્પોરાના સભ્યો દ્વારા સામનો કરવામાં આવતા આંતરિક સંઘર્ષો અને દુવિધાઓને દૂર કરવાનો છે. 

અર્શ વિદ્યા પરંપરાના અદ્વૈત વેદાંતના અનુયાયી સેનગામેડુએ ત્રણ પુસ્તકો લખ્યા છે, જેમાં સનાતન ધર્મની કાલાતીત પરંપરાઓ પર પ્રકાશ પાડતી નવલકથા સામેલ છે. તેમનું કાર્ય લોકોને સંઘર્ષો અને પડકારો હોવા છતાં સંતુષ્ટ જીવન જીવવા માટે માર્ગદર્શન આપવાનો પ્રયાસ કરે છે. લેખન ઉપરાંત, તેઓ માધ્યમિક શાળાના વિદ્યાર્થીઓને અર્શા વિદ્યા બાલ ગુરુકુલમ દ્વારા સનાતન ધર્મ અને હિંદુ સંસ્કૃતિ વિશે શીખવે છે અને 2019 થી ભગવદ ગીતા અભ્યાસ જૂથનું નેતૃત્વ કરી રહ્યા છે.  

'દેસી ધર્મ ઔર દુવિધા' એ 40 ટૂંકી વાર્તાઓનો સંગ્રહ છે જે લોકો જીવનમાં જે વિવિધ દુવિધાઓનો સામનો કરે છે અને આ પડકારોને કેવી રીતે પાર કરે છે તેનું અન્વેષણ કરે છે. જેઓ તેમની પરંપરાગત કૌટુંબિક સહાય પ્રણાલીઓથી દૂર ચાલ્યા ગયા છે, ખાસ કરીને કામ અથવા સ્થળાંતરના સંદર્ભમાં, તેમના પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને, આ પુસ્તક તકરારને કેવી રીતે ઉકેલવી તે અંગે વ્યવહારુ આંતરદૃષ્ટિ પ્રદાન કરે છે, જ્યારે ભૂતકાળના નિર્ણયોના પરિણામો પર પણ પ્રતિબિંબિત કરે છે. 

સેંગામેડુના વર્ણનો એવા વ્યક્તિઓના સંઘર્ષો પર પ્રકાશ પાડે છે જેઓ તેમના સાંસ્કૃતિક મૂળથી અલગ થઈ જાય છે, તેઓ વોકીઝમ અને ક્રાંતિકારી ધર્માંતરણ જેવી આત્યંતિક વિચારધારાઓ પ્રત્યે સંવેદનશીલ બની જાય છે, આખરે સનાતન ધર્મમાં રહેલા મૂલ્યોની દૃષ્ટિ ગુમાવી દે છે.

તાજેતરના એક ઇન્ટરવ્યુમાં, સેનગામેડુએ તેમની આધ્યાત્મિક યાત્રા વિશે પ્રતિબિંબિત કર્યું, જે ભારતના એક નાના રેલવે શહેરમાં શરૂ થઈ હતી. તેમના માતાપિતાની સ્વામી ગુરુ પરાનંદ પ્રત્યેની ભક્તિથી પ્રભાવિત થઈને, તેઓ ભગવદ ગીતાના પ્રવચનોને ઉત્સાહપૂર્વક સાંભળીને વેદાંતિક ઉપદેશોથી પરિચિત થયા હતા. જો કે, તે વ્યક્તિગત ખોટ હતી-તેમના પ્રથમ બાળક સાથેની પ્રારંભિક કરૂણાંતિકા-જેણે જવાબો માટેની તેમની ઊંડી શોધને વેગ આપ્યો.  

તેઓ યાદ કરે છે, "જીવનના પડકારોએ મને અમુક ઘટનાઓ શા માટે બને છે અને આપણે તેને કેવી રીતે હલ કરી શકીએ તે વિશે ઊંડા પ્રશ્નો પૂછવા માટે પ્રેરિત કર્યા". આ જિજ્ઞાસા આખરે તેમને વિપશ્યના ધ્યાન, યોગ અને તેમના ગુરુ સ્વામી ગુરુ પરાનંદના ઉપદેશો તરફ દોરી ગઈ.  

પુસ્તકની પ્રેરણા પર, તેમણે કહ્યુંઃ "મેં મારું પહેલું પુસ્તક હેપ્પીનેસ બિયોન્ડ માઇન્ડ લખ્યા પછી, મને સમજાયું કે જો હું મારા વર્તુળથી આગળ વિશાળ પ્રેક્ષકો સુધી પહોંચવા માંગુ છું, તો મારે એક અલગ સ્વરૂપ શોધવું જોઈએ. મેં દેશી ધર્મ અને દુવિધા વિશે ટૂંકી વાર્તાઓ લખવાનું માધ્યમ પસંદ કર્યું.

પુસ્તકની સામગ્રી અને સ્વરૂપ વિશે તેમણે કહ્યુંઃ "દેશી ધર્મ ઔર દુવિધા વિદેશમાં રહેતા દેશી (ભારતના લોકો) અને તેઓ જે દુવિધાઓનો સામનો કરે છે-શું કરવું યોગ્ય છે અને શું કરવું યોગ્ય નથી તે વિશે છે. આ પુસ્તક વાતચીત સ્વરૂપમાં લખાયેલું છે, જેમાં મિત્રો, માતાપિતા અને બાળકો અને સહકર્મીઓ જેવા પાત્રો વચ્ચેના સંવાદો દ્વારા દુવિધાઓનું અન્વેષણ કરવામાં આવ્યું છે.

સ્થળાંતર કરનારાઓ દ્વારા સામનો કરવામાં આવતા સાંસ્કૃતિક પરિવર્તન અંગે તેમણે કહ્યુંઃ "જ્યારે લોકો એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ સ્થળાંતર કરે છે, ત્યારે તેઓ સાંસ્કૃતિક મૂલ્યોની ખોટ અનુભવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, મેં મારી મૂળ ભાષા કન્નડ સાથેનો સંપર્ક ગુમાવી દીધો અને તેલુગુમાં વધુ અસ્ખલિત બની ગયો. તેવી જ રીતે, જ્યારે લોકો વિદેશ જાય છે, ત્યારે તેઓ તેમની સંસ્કૃતિ સાથે સંપર્ક ગુમાવવાનું શરૂ કરે છે. સંગીત, ભોજન અને તહેવારો સંસ્કૃતિની પ્રાથમિક નિશાનીઓ બની જાય છે, પરંતુ તે સનાતન ધર્મનો સાર નથી.

સાંસ્કૃતિક દુવિધાઓને સંબોધવા અંગે તેમણે કહ્યુંઃ "મારો ઈરાદો એવી વાર્તાઓ રજૂ કરવાનો હતો જે પરિસ્થિતિઓને અલગ રીતે કેવી રીતે જોવી તેના પર પ્રકાશ પાડે. દાખલા તરીકે, હું ગર્ભપાત જેવી દુવિધાઓ અને તિલક પહેરવાનું અથવા દીવો પ્રગટાવવાનું મહત્વ અને તેમના મૂળથી દૂર રહેલા લોકો દ્વારા સાંસ્કૃતિક પ્રતીકોને ઘણીવાર કેવી રીતે ગેરમાર્ગે દોરવામાં આવે છે તેની ચર્ચા કરું છું ".

વાર્તા કહેવાના સ્વરૂપ અને શૈલી વિશે તેમણે સ્વીકાર્યુંઃ "વાર્તાઓ ટૂંકી, સંવાદાત્મક અને લોકો જે અનન્ય પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરે છે તેને પ્રકાશિત કરવા માટે રચવામાં આવી છે. આ પુસ્તક પોતાની સાંસ્કૃતિક ઓળખને જાળવી રાખવાનો પ્રયાસ કરતી વખતે વિદેશમાં રહેવાની ઘોંઘાટને દર્શાવે છે.