18માં પ્રવાસી ભારતીય દિવસના સમારંભમાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી / X @narendramodi

ગયા અઠવાડિયે (8-10 જાન્યુઆરી) ત્રણ દિવસ સુધી વિશ્વએ પ્રવાસી ભારતીય દિવસની ઉજવણી કરી હતી. આ વખતે, વાર્ષિક કાર્યક્રમ પૂર્વીય ભારતીય રાજ્ય ઓડિશાની રાજધાની ભુવનેશ્વરમાં યોજાયો હતો, જ્યાં વિશ્વભરમાં સ્થાયી થયેલા ભારતીય મૂળના ડાયસ્પોરાનો ત્રણ દિવસીય 'સંગમ' યોજાયો હતો.

પોતાના મૂળ સાથે જોડાવાની, સંબંધોની ઉજવણી કરવાની, ભારતની પ્રગતિ વિશે શીખવાની અને તેમાં પ્રવાસીઓના યોગદાનને માન્યતા આપવાની ઉજવણી, આ તહેવાર વર્ષોથી ભારતની વિકસતી સાંસ્કૃતિક શક્તિનો અરીસો બની ગયો છે. વિશ્વભરમાં સ્થાયી થયેલા હજારો વિદેશીઓ આ કાર્યક્રમ માટે જાન્યુઆરી મહિનામાં ભારતની મુલાકાત લે છે અને સાંસ્કૃતિક ઝાંખીના સાક્ષી બને છે.

જે ડાયસ્પોરા ભારત આવવા માટે અસમર્થ છે તેઓ પણ મીડિયા અને અન્ય સરકાર-બિન-સરકારી પ્રયાસો દ્વારા આ વૈશ્વિક ઉજવણી સાથે પરોક્ષ રીતે જોડાયેલા હોવાનું અનુભવે છે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં જે એક મહત્વપૂર્ણ બાબત બની છે તે એ છે કે ભારતને હવે કોઈ ઘટના અથવા મુદ્દાના બહાને વૈશ્વિક મીડિયામાં સ્થાન મળે છે.

જો છેલ્લું અઠવાડિયું પ્રવાસી ભારતીય દિવસના નામે હતું, તો આ અઠવાડિયું અને લગભગ દોઢ મહિના 'મહાકુંભ' ના નામે થવા જઈ રહ્યું છે, જ્યાં વિશ્વના ખૂણે ખૂણેથી સંત-મહાત્માઓ, ધાર્મિક વિદ્વાનો, પરંપરાઓ અને પ્રવાસીઓનું આધ્યાત્મિક તીર્થ માટે મેળાવડો વેગ પકડી રહ્યો છે.

સોમવાર (13 જાન્યુઆરી) થી શરૂ થઈ રહેલા મહાકુંભમાં ભારત અને અન્ય દેશોના 40 કરોડ લોકો યાત્રાધામ શહેર પ્રયાગરાજ પહોંચવાની અપેક્ષા છે. જો કે, જ્યાં સુધી 18મા પ્રવાસી ભારતીય દિવસની વાત છે, તેણે છેલ્લા 10 વર્ષમાં ઘણી ખ્યાતિ અને માન્યતા મેળવી છે. ભારત સરકાર દ્વારા દર વર્ષે ભારતના કોઈપણ રાજ્યની રાજધાની અથવા મોટા શહેરમાં તેનું આયોજન કરવામાં આવે છે.

ગયા વર્ષે આ કાર્યક્રમ મધ્યપ્રદેશના ઇન્દોરમાં યોજાયો હતો. અગાઉના વર્ષોની જેમ, આ વખતે પણ પ્રવાસી ભારતીય દિવસ સમારોહમાં મોરેશિયસ, મલેશિયા અને દક્ષિણ આફ્રિકાના મંત્રી સ્તરના પ્રતિનિધિમંડળો અને મલેશિયા, મોરેશિયસ, ઓમાન, કતાર, યુએઈ, યુકે અને યુએસએ સહિત અનેક દેશોના ભારતીય ડાયસ્પોરાના મોટા પ્રતિનિધિમંડળોએ હાજરી આપી હતી. આ ત્રણ દિવસીય કાર્યક્રમમાં પાંચ પૂર્ણ સત્રો યોજાયા હતા, જેની અધ્યક્ષતા કેન્દ્રીય મંત્રીઓ દ્વારા કરવામાં આવી હતી અને તેમના સંબંધિત પ્રદેશોના પ્રતિષ્ઠિત ભારતીયો દ્વારા તેનું સંચાલન કરવામાં આવ્યું હતું.

આ કાર્યક્રમને ત્રિનિદાદ અને ટોબેગોના રાષ્ટ્રપતિ ક્રિસ્ટીન કાર્લા કાંગાલુએ વર્ચ્યુઅલ રીતે સંબોધન કર્યું હતું. ભારતના પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ આ મહોત્સવની ઔપચારિક શરૂઆત કરતા પ્રવાસી ભારતીય એક્સપ્રેસ (ટ્રેન) ને લીલી ઝંડી બતાવી હતી. એનઆરઆઈ માટે આ એક વિશેષ પ્રવાસી ટ્રેન છે જે દેશની રાજધાની દિલ્હીથી ભારતના વિવિધ પ્રવાસન સ્થળો સુધી ત્રણ અઠવાડિયા સુધી ચાલશે અને મહેમાનોને દેશના વિકાસથી પરિચિત કરાવશે.

તે વિદેશ મંત્રાલયની પ્રવાસી તીર્થ દર્શન યોજના હેઠળ હાથ ધરવામાં આવી રહી છે. આ કાર્યક્રમના વિસ્તરણનો અંદાજ એ હકીકત પરથી લગાવી શકાય છે કે આ વખતે 70 દેશોના 3000 થી વધુ પ્રતિનિધિઓ ઓડિશા પહોંચ્યા હતા. આ વર્ષના કાર્યક્રમની થીમ 'વિકાસશીલ ભારતમાં ભારતીય ડાયસ્પોરાનું યોગદાન' છે. તેથી જ આ મહોત્સવના ઉદ્ઘાટન પ્રસંગે ભારતના પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ ભારતીય ડાયસ્પોરાની શક્તિઓ અને સિદ્ધિઓ પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો. તેમના હૃદયમાં ધબકતા ભારતનો ઉલ્લેખ કરતા પીએમ મોદીએ કહ્યું કે ભારતીયોની ઓળખ એ છે કે દત્તક લીધેલી જમીનને પોતાની બનાવવી, તેની પ્રગતિમાં તેમના વિકાસનો પ્રકાશ ચમકાવવો અને ભારતની વિવિધતા અને સર્વસમાવેશકતા.