અમેરિકાના પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ જેમ્સ (જિમી) અર્લ કાર્ટર. / REUTERS/Neil Hall/File Photo

ઇન્ડિયન ડાયસ્પોરા કાઉન્સિલ ઇન્ટરનેશનલ (આઇડીસી) એ તેના વૈશ્વિક નેટવર્ક, સંગઠનો અને મિત્રો સાથે અમેરિકાના ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ જેમ્સ (જિમી) અર્લ કાર્ટરના નિધન પર શોક વ્યક્ત કર્યો હતો. કાર્ટરનું 30 ડિસેમ્બર, 2024ના રોજ તેમના વતન પ્લેઇન્સ, જ્યોર્જિયામાં 100 વર્ષની વયે અવસાન થયું હતું.

જિમી કાર્ટર 1977 થી 1981 સુધી યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના 39મા રાષ્ટ્રપતિ અને 1971 થી 1975 સુધી જ્યોર્જિયાના 76મા ગવર્નર તરીકે સેવા આપી હતી. તેઓ છેલ્લા બે વર્ષથી તબીબી સંભાળ હેઠળ હતા. તેમની 77 વર્ષીય પત્ની રોસાલિનનું પણ 2023માં અવસાન થયું હતું.

કાર્ટરને અમેરિકન પ્રમુખ તરીકે યાદ કરવામાં આવશે જેમણે ઇજિપ્ત અને ઇઝરાયેલ વચ્ચે કાયમી શાંતિ સ્થાપિત કરી હતી, જે 26 માર્ચ, 1979 ના રોજ ઇજિપ્ત-ઇઝરાયેલ શાંતિ સંધિ પર હસ્તાક્ષર કરવામાં પરાકાષ્ઠાએ પહોંચી હતી. આ સિદ્ધિ કેમ્પ ડેવિડ કરારનો એક ભાગ હતો. આ પ્રસંગે તેમનું સન્માન કરવામાં આવ્યું હતું.

2002માં, તેમને આંતરરાષ્ટ્રીય સંઘર્ષોના શાંતિપૂર્ણ ઉકેલો શોધવા, લોકશાહી અને માનવ અધિકારોને આગળ વધારવા અને આર્થિક અને સામાજિક વિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા માટે તેમના દાયકાઓના અવિરત પ્રયાસો માટે નોબેલ શાંતિ પુરસ્કાર એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો. કાર્ટરના કેટલાક નોંધપાત્ર યોગદાન નીચે મુજબ છે... 

1977 થી 1981 સુધી તેમના રાષ્ટ્રપતિપદ દરમિયાન, કાર્ટરએ 1977 માં હસ્તાક્ષર કરાયેલી સંધિઓ દ્વારા પનામા નહેરને પનામામાં પરત કરવાની વાટાઘાટો પણ કરી હતી. આ પગલું U.S.-Latin અમેરિકન સંબંધો સુધારવા માટે મહત્વપૂર્ણ હતું અને આંતરરાષ્ટ્રીય કરારોને માન આપવાની પ્રતિબદ્ધતા દર્શાવ્યું હતું.

કાર્ટર વહીવટીતંત્ર યુએસ-ભારત પરમાણુ સમજૂતી પર હસ્તાક્ષર કરવા અને યુએસ વિદેશ નીતિના આધારસ્તંભ તરીકે માનવ અધિકારોને આગળ વધારવા માટે પણ નોંધપાત્ર હતું, જેમાં વિશ્વભરના દમનકારી શાસનની ટીકા સામેલ હતી.

તેમના રાષ્ટ્રપતિપદ પછી, કાર્ટરએ કાર્ટર સેન્ટરની સ્થાપના કરી, જે લોકશાહીને પુનઃસ્થાપિત કરવા માટે આંતરરાષ્ટ્રીય સંઘર્ષો અને ચૂંટણીઓ પર નજર રાખે છે. તેમાં 1992માં ગયાનામાં મુક્ત અને ન્યાયી ચૂંટણીઓનો પણ સમાવેશ થાય છે, જેને આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાય દ્વારા મુક્ત અને ન્યાયી તરીકે પ્રમાણિત કરવામાં આવી હતી. ઓક્ટોબર 1992ની ચૂંટણીઓ જીત્યા પછી ટૂંક સમયમાં, ગુયાનાના રાષ્ટ્રપતિ ચેદી જગને ગુયાનાને રાષ્ટ્રીય વિકાસ વ્યૂહરચના ઘડવામાં મદદ કરવા માટે કાર્ટર સેન્ટરને આમંત્રણ આપ્યું હતું.

તેમની પત્ની રોસાલિન સાથે ભાગીદારીમાં, કાર્ટરએ વૈશ્વિક બિન-નફાકારક આવાસ સંસ્થા, હેબિટેટ ફોર હ્યુમેનિટીની સ્થાપના કરી હતી. આ સંસ્થા તમામ 50 U.S. રાજ્યો અને લગભગ 70 દેશોમાં કાર્યરત છે. હેબિટેટની દ્રષ્ટિ એવી દુનિયાના સ્વપ્નને સાકાર કરવાની છે જ્યાં દરેકને રહેવા માટે યોગ્ય જગ્યા હોય. આ સંસ્થા પરવડે તેવા આવાસની જરૂરિયાત ધરાવતા પરિવારોમાં તાકાત, સ્થિરતા અને આત્મનિર્ભરતાનું નિર્માણ કરીને આ લક્ષ્ય તરફ આગળ વધી રહી છે. 

વિશ્વના નેતાઓ જિમીને યાદ કરતાં શું કહ્યું...

બાઈડેને કહ્યું, "કાર્ટર આપણી સામે અર્થ અને હેતુ, સિદ્ધાંતનું જીવન, વિશ્વાસ અને નમ્રતાનું જીવન જીવવાનો અર્થ શું છે તેના નમૂના તરીકે ઉભા છે. તેમનું જીવન અન્યને સમર્પિત છે.

અમેરિકાના ઉપરાષ્ટ્રપતિ કમલા હેરિસે કહ્યું કે કાર્ટરને ભગવાન, અમેરિકા અને માનવતામાં ઊંડી અને સ્થાયી શ્રદ્ધા દ્વારા માર્ગદર્શન આપવામાં આવ્યું હતું. તેમણે આપણા દેશ અને વિશ્વને યાદ અપાવ્યું કે શાલીનતા અને કરુણામાં શક્તિ છે.

અમેરિકાના નવા ચૂંટાયેલા રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે એક ટ્રુથ સોશિયલ પોસ્ટમાં કાર્ટરને "સૌથી વધુ માન" આપ્યું હતું અને કહ્યું હતું કે તેઓ "દાર્શનિક અને રાજકીય રીતે તેમની સાથે ભારપૂર્વક અસંમત છે".એક મહાન દૂરદર્શી રાજનેતા જેમણે વૈશ્વિક શાંતિ અને સંવાદિતા માટે અથાક મહેનત કરી હતી. મજબૂત ભારત-યુએસ સંબંધોને પ્રોત્સાહન આપવામાં તેમનું યોગદાન એક સ્થાયી વારસો છોડી જાય છે.

"બ્રિટિશ વડા પ્રધાન કીર સ્ટાર્મરે ટિપ્પણી કરીઃ" "તેમનું રાષ્ટ્રપતિપદ ઇઝરાયેલ અને ઇજિપ્ત વચ્ચેના ઐતિહાસિક કેમ્પ ડેવિડ કરાર માટે અને શાંતિ માટે તેમના આજીવન સમર્પણ માટે યાદ કરવામાં આવશે જેણે તેમને નોબેલ શાંતિ પુરસ્કાર અપાવ્યો હતો".

"તેમના સમગ્ર જીવન દરમિયાન, જિમી કાર્ટર સૌથી નબળા લોકોના અધિકારો માટે અડગ વકીલ હતા અને શાંતિ માટે અથાક લડ્યા હતા.