ભોપાલ ગેસકાંડ ની પીડિતા 4 વર્ષની નીદા જે દુર્ઘટના સમયે ગર્ભમાં હતી / ICJB

વિશ્વની સૌથી ખરાબ ઔદ્યોગિક દુર્ઘટનાઓમાંની એક દુર્ઘટના ભોપાલ શહેરમાં 2-3 ડિસેમ્બર, 1984 ના રોજ રાત્રે થઈ હતી. ભોપાલ ગેસ દુર્ઘટના એક ઔદ્યોગિક દુર્ઘટના હતી જેણે લાખો લોકોને અસર કરી હતી. યુનિયન કાર્બાઇડ જંતુનાશક પ્લાન્ટમાંથી છોડવામાં આવેલા ઝેરી ગેસથી શહેરના લાખો લોકોને અસર થઈ હતી. આજે પણ લોકો તેનાથી પીડાવા માટે મજબૂર છે.

ભોપાલ ગેસ દુર્ઘટનાના પીડિતો ઇન્ટરનેશનલ કેમ્પેન ફોર જસ્ટિસ (ICJB) દ્વારા આયોજિત પ્રવાસ પર છે આ મુલાકાત 3 ડિસેમ્બરના રોજ ભોપાલ દુર્ઘટનાની 40મી વર્ષગાંઠ પહેલા થઈ રહી છે. મુલાકાત દરમિયાન, પીડિતો પર્યાવરણીય અગ્રણીઓ, વિદ્યાર્થીઓ, શિક્ષણવિદો અને અગ્ર હરોળના સમુદાયોના સભ્યો સાથે વાતચીત કરશે. આ પ્રવાસ 25 સપ્ટેમ્બરના રોજ સમાપ્ત થશે.

કાળા અને ભૂરા સમુદાયોમાં સ્થિત અમેરિકન પર્યાવરણીય ન્યાય સંસ્થાઓના સહયોગથી ઘણા કાર્યક્રમો યોજવામાં આવી રહ્યા છે. આમાં બચી ગયેલા લોકો સાથે ચર્ચા અને પ્રશ્નોત્તરી સત્રનો સમાવેશ થાય છે.
આ ઉપરાંત આઇ. સી. જે. બી. સંઘીય સાંસદોને પણ મળી રહી છે. તે 3 ડિસેમ્બરને રાસાયણિક આપત્તિ જાગૃતિ દિવસ તરીકે નિયુક્ત કરવા અને 1-7 ડિસેમ્બરના રોજ ભોપાલ સાથે એકતા સપ્તાહ બનાવવા માટે સ્થાનિક જૂથો સાથે કામ કરવા માટે કામ કરી રહ્યું છે.

1984માં ભોપાલમાં યુનિયન કાર્બાઇડ ફેક્ટરીમાં ગેસના ગળતરને કારણે ભૂગર્ભજળનું વ્યાપક પ્રદૂષણ થયું હતું. ભોપાલમાં રાસાયણિક સંપર્કના પરિણામે 20,000 થી વધુ લોકો મૃત્યુ પામ્યા છે જ્યારે 500,000 થી વધુ લોકો લાંબી આરોગ્યની સ્થિતિ, પેઢીગત જન્મજાત ખામીઓ અને ભૂગર્ભજળ પ્રદૂષણથી ગંભીર રીતે પ્રભાવિત છે. યુનિયન કાર્બાઇડના કોઈ પણ અધિકારીને ક્યારેય ગુનાહિત રીતે જવાબદાર ઠેરવવામાં આવ્યા નથી.

ગયા ઓક્ટોબરમાં, બે દાયકાની છેતરપિંડી પછી, ડાઉ કેમિકલ (જે હવે યુનિયન કાર્બાઇડની માલિકી ધરાવે છે) ના પ્રતિનિધિ ભોપાલની અદાલતમાં હાજર થયા હતા. પરંતુ કંપનીએ અદાલતના અધિકારક્ષેત્રને નકારી કાઢ્યું અને ભારપૂર્વક જણાવ્યું કે તેની કોઈ જવાબદારી નથી.

કારણ કે ડાઉ કેમિકલનું મુખ્ય મથક યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં છે. આવી સ્થિતિમાં, આઇસીજેબીને આશા છે કે આ મુલાકાત દ્વારા જાગૃતિ વધશે અને ભોપાલ સાથે એકતા ફરી જાગૃત થશે. એક સત્તાવાર પ્રકાશનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, "ભોપાલ ગેસ દુર્ઘટનાના અમેરિકા અને વિશ્વભરમાં પર્યાવરણીય આરોગ્ય નીતિ પર નોંધપાત્ર પરિણામો આવ્યા હતા. જોકે, બચેલા લોકો ન્યાય માટે લડી રહ્યા છે.'

આઇ. સી. જે. બી. એ એક ગઠબંધન છે જેમાં આપત્તિમાંથી બચેલા લોકો, આંતરરાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવકો અને પર્યાવરણીય, સામાજિક ન્યાય અને માનવાધિકાર જૂથોનો સમાવેશ થાય છે. આઇસીજેબી ભોપાલમાં રાસાયણિક દુર્ઘટના માટે ભારત સરકાર અને ડાઉ કેમિકલ પાસેથી ન્યાય મેળવવા માટે અહિંસક સીધી કાર્યવાહી, પાયાના સ્તરે આયોજન અને શિક્ષણનો ઉપયોગ કરે છે. તે ભારત, કેનેડા, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ અને યુનાઇટેડ કિંગડમમાં ગઠબંધન સભ્યો સાથે જોડાણમાં કામ કરતી અડધો ડઝન ભોપાલ સર્વાઈવર્સ સંસ્થાઓનું નેતૃત્વ કરે છે.