પ્રતીકાત્મક તસ્વીર / Unsplash

વોટ્સએપે ભારતમાં વપરાશકર્તાની ગોપનીયતા પર ચાલી રહેલી કાનૂની લડાઈમાં તેના વલણ પર ભાર મૂક્યો છે અને કહ્યું છે કે તે એન્ક્રિપ્શન પર સમાધાન કરવાને બદલે દેશમાંથી બહાર નીકળી જશે. તેની મૂળ કંપની મેટા (અગાઉ ફેસબુક) દ્વારા રજૂ કરાયેલ મેસેજિંગ જાયન્ટે ભારત સરકાર સાથેના કાનૂની વિવાદ વચ્ચે વપરાશકર્તાની ગોપનીયતાની સુરક્ષા માટે તેની અતૂટ પ્રતિબદ્ધતા વ્યક્ત કરી હતી.

દિલ્હી હાઈકોર્ટ સમક્ષ સુનાવણીમાં, વોટ્સએપે ભારતના ઇન્ફોર્મેશન ટેકનોલોજી (મધ્યસ્થી માર્ગદર્શિકા અને ડિજિટલ મીડિયા એથિક્સ કોડ) નિયમો, 2021 ના નિયમ 4 (2) નું પાલન કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. આ જોગવાઈ માંગ કરે છે કે વોટ્સએપ સંદેશાઓ અને કૉલ્સની ઍક્સેસને સક્ષમ કરવા માટે એન્ક્રિપ્શનને તોડી નાખે, જેનો કંપની દ્વારા ઉગ્ર વિરોધ કરવામાં આવ્યો હતો.

વોટ્સએપના વકીલ તેજસ કારિયાએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે વોટ્સએપની અપીલ વપરાશકર્તાની ગોપનીયતા અને એન્ડ-ટુ-એન્ડ એન્ક્રિપ્શન પ્રત્યેની તેની પ્રતિબદ્ધતામાં છે. તેમણે દલીલ કરી હતી કે માહિતીના પ્રથમ પ્રણેતાને ઓળખવા માટે નિયમ લાગુ કરવો એ વપરાશકર્તાઓના ગોપનીયતા અધિકારોનું ઉલ્લંઘન કરશે અને પર્યાપ્ત પરામર્શ વિના રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો.

કારિયાએ નિયમ દ્વારા ઊભા થયેલા વ્યવહારુ પડકારો તરફ ધ્યાન દોર્યું હતું અને જણાવ્યું હતું કે તેના માટે વોટ્સએપે વિસ્તૃત સમયગાળા માટે મોટા પ્રમાણમાં સંદેશ ડેટા જાળવી રાખવાની જરૂર પડશે, જે અન્ય દેશોમાં જોવા મળતી નથી. અદાલતે પૂછ્યું કે શું અન્ય જગ્યાએ પણ આવા કાયદાઓ અસ્તિત્વમાં છે, જેના પર કારિયાએ નકારાત્મક પ્રતિક્રિયા આપી હતી, જે દર્શાવે છે કે બ્રાઝિલ જેવા અધિકારક્ષેત્રોમાં પણ આવી માંગણીઓ કરવામાં આવી નથી.

બીજી તરફ, કેન્દ્રએ દલીલ કરી હતી કે વોટ્સએપ અને મેટા વ્યાવસાયિક હેતુઓ માટે વપરાશકર્તા ડેટાનું શોષણ કરે છે અને ગોપનીયતા સુરક્ષાને પ્રાથમિકતા આપી શકતા નથી. સરકારે યુ. એસ. કોંગ્રેસ સમક્ષ વોટ્સએપને તપાસનો સામનો કરવો પડ્યો હોય તેવા ઉદાહરણોને ટાંકીને સંદેશના મૂળને શોધવા માટે તંત્રની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો.

અદાલતે ગોપનીયતા અને ટ્રેસેબિલિટીની ચિંતાઓ વચ્ચે સંતુલન જાળવવાની જરૂરિયાતને સ્વીકારી હતી અને આ બાબતને 14 ઓગસ્ટ સુધી મુલતવી રાખી હતી, તેને સુપ્રીમ કોર્ટમાંથી સ્થાનાંતરિત સંબંધિત કેસોની સાથે સુનિશ્ચિત કરી હતી. ઇલેક્ટ્રોનિક્સ અને માહિતી ટેકનોલોજી મંત્રાલયે નકલી સંદેશાઓના પ્રસાર સામે લડવામાં કાયદા અમલીકરણને મદદ કરવા માટે આઇટી નિયમો 2021 ના અમલીકરણના મહત્વનો પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો, જે સંભવિત રીતે સામાજિક શાંતિ અને સંવાદિતાને વિક્ષેપિત કરી શકે છે.

આ નિયમ સામે વોટ્સએપનો વાંધો તેના દાવા પર આધારિત છે કે પાલન માટે એન્ડ-ટુ-એન્ડ એન્ક્રિપ્શન સાથે સમાધાન કરવાની જરૂર પડશે, જેનાથી વ્યક્તિના ગોપનીયતા અધિકારોનું ઉલ્લંઘન થશે. કંપનીએ જરૂરિયાતને દરેક સંદેશની ફિંગરપ્રિન્ટ જાળવવા સાથે સરખાવી, જે સુરક્ષિત સંદેશાવ્યવહારના સારને નબળી પાડે છે.